Πώς ορίζεται ο τρομοκράτης στην Τουρκία;

Οι διώξεις, οι συλλήψεις και οι δίκες Τούρκων πολιτών είναι καθημερινή πρώτη είδηση στα μέσα ενημέρωσης της γείτονος. Πιο πρόσφατα παραδείγματα αυτό της πρόεδρου του Ιατρικού Συλλόγου της Τουρκίας, η προφυλάκιση της οποίας παρατάθηκε με την ίδια να διερωτάται δημοσίως και χλευαστικά να μάθει σε ποια τρομοκρατική οργάνωση είναι ενταγμένη, και αυτό του δημοσιογράφου και επιστημονικού συνεργάτη του διεθνούς κέντρου μελέτης του Λαϊκισμού  Μπουλέντ Γκενές, ο οποίος κατηγορείται από το τουρκικό καθεστώς σαν τρομοκράτης αλλά αθωώνεται από το ανώτατο δικαστήριο της Σουηδίας.

Αναμφίβολα, η τρομοκρατία αποτελεί σημαντική απειλή για την διεθνή ειρήνη, ασφάλεια και σταθερότητα. Διεθνής ορισμός, που να είναι καθολικά αποδεκτός, δεν υφίσταται. Οι εθνικές έννομες τάξεις καθορίζουν το νοηματικό περιεχόμενο της έννοιας της τρομοκρατίας.

Από την πλευρά της, η Τουρκία δηλώνει ότι δεσμεύεται να καταπολεμήσει την τρομοκρατία σε όλες τις μορφές της, χωρίς διακρίσεις, και παίρνει πάγια θέση κατά οιασδήποτε συσχέτισης των τρομοκρατικών πράξεων με θρησκευτικά, εθνοτικά ή πολιτισμικά στοιχεία.

Με βάση την από την Άγκυρα διακηρυσσόμενη εθνική εμπειρία πολλών δεκαετιών στον αγώνα ενάντια σε διάφορες μορφές τρομοκρατίας και σύμφωνα με τα σχετικά διεθνή πλαίσια, η Τουρκία έχει πλέον υιοθετήσει μια προσέγγιση ολιστική και πολυδιάστατη αντιτρομοκρατική με βάση τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει γίνει η βάση της αντίληψης του τρομοκρατικού φαινομένου από την πλευρά του τουρκικού κράτους.

Πιο συγκεκριμένα, οποιαδήποτε εκστρατεία κατά της τρομοκρατίας πρέπει να διεξάγεται με πλήρη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου, που αποτελούν ουσιώδη στοιχεία για επιτυχή αντιμετώπιση του φαινομένου. Πράγματι, ο σεβασμός στο κράτος δικαίου δεν μειώνει, αλλά αντίθετα αυξάνει την απόδοση των αρμόδιων πολιτειακών οργάνων σε αντιτρομοκρατικές προσπάθειες. Αυτό είναι απαραίτητο για τη διατήρηση της αναγκαίας ισορροπίας μεταξύ των μέτρων ασφαλείας, τα οποία έχουν περιοριστικό χαρακτήρα, και της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων για την ομαλή λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος, σύμφωνα πάντοτε με την τουρκική κυβέρνηση.

Ωστόσο, ο ορισμός της τρομοκρατίας είναι πολύ ευρύς και ασαφής και αδυνατεί να κατοχυρώσει την αναγκαία ασφάλεια δικαίου, όπως αυτή τίθεται και απαιτείται από το δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Τουρκία ορίζει την τρομοκρατία με βάση τους πολιτικούς της στόχους και όχι με βάση  τα μέσα που χρησιμοποιούνται.

Το άρθρο 1 του νόμου 3713 δεν προσδιορίζει παρά κριτήρια για τον χαρακτηρισμό μιας πράξης ως τρομοκρατικής. Πρόκειται για τη χρήση εξαναγκασμού, τρόμου, εκφοβισμού ή απειλών για συγκεκριμένο σκοπό, ιδίως την επιθυμία υπονόμευσης της ακεραιότητας του εδάφους του τουρκικού κράτους.

Με αυτόν τον τρόπο, όμως, οι πολίτες μπορούν να βρεθούν ένοχοι για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση, χωρίς να είναι μέλη της, εάν διαπιστωθεί ότι έχουν διαπράξει αδίκημα «για λογαριασμό μιας τέτοιας οργάνωσης», ενώ οι διώξεις με βάση τη συγκεκριμένη αντιτρομοκρατική νομοθεσία εδράζονται συχνά σε μυστικές μαρτυρίες, η αξιοπιστία τω οποίων παραμένει απρόσιτη για τους συνηγόρους υπεράσπισης.

Η Τουρκία, λοιπόν, κινείται στη σφαίρα της νοηματικής ασάφειας για ένα λεπτό και κρίσιμο. Η τρομοκρατία δύναται να χρησιμεύσει σαν εννοιολογική χοάνη για τις διώξεις Τούρκων πολιτών. Καθένας μπορεί να βρεθεί κατηγορούμενος, ουσιαστικά για λόγους καθεστωτικούς και πολιτικούς.