Σουηδία: «Οι απαιτήσεις της Τουρκίας δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές»

Τον Νοέμβριο ακόμη ο νέος κεντροδεξιός πρωθυπουργός της Σουηδίας Ουλφ Κρίστερσον διαβεβαίωνε στην Άγκυρα τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν ότι η χώρα του “θα ανταποκριθεί σε όλες τις υποχρεώσεις που ανέλαβε έναντι της Τουρκίας ως προς την καταπολέμηση της τρομοκρατικής απειλής”.

Χθες Κυριακή, ωστόσο, ο ίδιος Κρίστερσον δήλωνε χαρακτηριστικά στο πλαίσιο συνεδρίου δεξαμενής σκέψης ασφαλείας στην Στοκχόλμη: “Η Τουρκία επιβεβαιώνει ότι έχουμε πράξει όσα είπαμε ότι θα πράξουμε, αλλά λένε επίσης ότι ζητούν πράγματα που δεν μπορούμε ή δεν επιθυμούμε να τους δώσουμε. Η απόφαση λοιπόν εναπόκειται πλέον στην Τουρκία”.

Παρών στο ίδιο συνέδριο ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ έδειξε να μην πτοείται. Εξέφρασε την πεποίθηση ότι η συμμαχία θα είναι σύντομα σε θέση να υποδεχθεί θερμά τη Σουηδία και τη Φινλανδία ως νέα πλήρη μέλη της, γεγονός που θα “σβήσει τις γκρίζες ζώνες, θα ενισχύσει την πολιτική κοινότητα και θα μας κάνει όλους ασφαλέστερους”. Αλλά στο τουρκικό βέτο απέναντι στις δύο βορειοευρωπαϊκές χώρες προτίμησε να μην αναφερθεί. Περιορίσθηκε να παρατηρήσει ότι “τηρείται η συμφωνία” μεταξύ των τριών μερών, την οποία ο ίδιος επεξεργάσθηκε στις παραμονές της τελευταίας Ατλαντικής Συνόδου τον περασμένο Ιούλιο στη Μαδρίτη.

Ωστόσο, λίγοι πιστεύουν πια ότι το αδιέξοδο μπορεί να ξεπεραστεί πριν από την επόμενη Ατλαντική Σύνοδο τον ερχόμενο Ιούλιο στο Βίλνιους της Λιθουανίας. Διότι λίγοι πιστεύουν ότι ο Ταγίπ Ερντογάν πρόκειται να εγκαταλείψει το σκληρό παζάρι πριν από τις επόμενες προεδρικές εκλογές της Τουρκίας, που είναι προγραμματισμένες για τον Ιούνιο.

Όμως μέχρι τα μέσα του έτους είναι πολλά αυτά που μπορούν να συμβούν, στο μέτωπο του πολέμου της Ουκρανίας (όπου ο Ερντογάν προβάλλει ως οιονεί συμπρωταγωνιστής και επίδοξος ειρηνοποιός) και όχι μόνο. Οι διαθέσεις της κοινής γνώμης στη Σουηδία και τη Φινλανδία ως προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ μπορεί ενδεχομένως να αλλάξει. Αλλά, πάντως, όπως ξεκαθάρισε ο Στόλτενμπεργκ, οι δύο χώρες αντιμετωπίζονται από τη συμμαχία σαν να αποτελούν ήδη μέλη της. Και ασφαλώς οποιαδήποτε κίνηση εναντίον της ασφάλειάς τους, πριν από την ολοκλήρωση της ένταξης, δεν θα έμενε αναπάντητη.

Ο Κρίστερσον έχει στο πλευρό του τους συμπατριώτες του, οι οποίοι, σύμφωνα με δημοσκόπηση για λογαριασμό της εφημερίδας Dagens Nyheter την προηγούμενη εβδομάδα, δηλώνουν σε ποσοστό 79% ότι η Σουηδία θα πρέπει να υπερασπισθεί το κράτος δικαίου της, ακόμη και αν αυτό σημάνει την καθυστέρηση της εισδοχής στο ΝΑΤΟ.

Αλλά και η Φινλανδία δεν δείχνει να επείγεται, με την ηγεσία της να δηλώνει ότι θα αναμένει την απεμπλοκή της σουηδικής υποψηφιότητας και δεν θα προχωρήσει μόνη της.

Κατά μία έννοια, μοιάζει να έχει έρθει η ώρα της αλήθειας για όλους τους εμπλεκόμενους. Η εγκατάλειψη της πολιτικής ουδετερότητας που τηρούσαν η Σουηδία και η Φινλανδία μεταπολεμικά ήταν ήδη μία μεγάλη απόφαση, όμως η τελετουργία ταπείνωσης στην οποία επιθυμεί να τις υποβάλει η Άγκυρα από ένα σημείο και μετά δεν μπορεί να γίνει ανεκτή, όπως κατέδειξε η ομιλία Κρίστερσον.

Αυτά που “δεν μπορεί να πράξει” η Στοκχόλμη αφορούν πρωτίστως τα αιτήματα που προβάλλει η Τουρκία για την έκδοση ακτιβιστών από τη μεγέθους 100.000 ανθρώπων κουρδική κοινότητα της Σουηδίας, καθώς και προσώπων κατηγορούμενων για συνεργασία με το δίκτυο του αυτεξόριστου ιεροκήρυκα και φερόμενου ως εγκεφάλου του αποτυχημένου πραξικοπήματος του 2016 Φετουλάχ Γκιουλέν. Η σουηδική πλευρά δηλώνει ότι αποφάσεις αυτού του είδους εναπόκεινται στη δικαιοσύνη και όχι στην εκτελεστική εξουσία.

Χαρακτηριστική υπήρξε η απόρριψη τον Δεκέμβριο του αιτήματος έκδοσης του γνωστού δημοσιογράφου Bülent Keneş, άλλοτε διευθυντή της αγγλόφωνης εφημερίδα Today’s Zaman, που πλέον έχει κλείσει. Η Τουρκία τον κατηγορούσε για εμπλοκή στην απόπειρα πραξικοπήματος του 2016, όμως το σουηδικό Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι ο εκζητούμενος κινδυνεύει να διωχθεί για τις πολιτικές του πεποιθήσεις.

Η απόφαση εκείνη είχε προκαλέσει την οργισμένη αντίδραση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος δήλωσε ότι “δεν είναι ρεαλιστικό” να περιμένει η Σουηδία ότι θα κλείσει τα ζητήματα έχοντας εκδώσει μόνο ένα πρόσωπο.