Η Διευθύντρια της Υπηρεσίας Πληροφοριών των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, Αβρίλ Χέινς, προέβλεψε προσφάτως ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα συνεχιστεί πιθανότατα με “μειωμένο ρυθμό” τους επόμενους μήνες, εν μέρει λόγω των σκληρών συνθηκών που επιφέρει η έναρξη του χειμώνα. Υπάρχει όμως περίπτωση η μία ή η άλλη πλευρά να επιδιώξει να εκμεταλλευτεί το πλεονέκτημα του χειμώνα, παρά τις συνθήκες; Και πώς είναι πιθανό να τα πάει κάθε πλευρά τους επόμενους μήνες;
Προοπτικές για τη χειμερινή εκστρατεία
Και οι δύο πλευρές συγκεντρώνουν ξεκάθαρα νέες δυνάμεις προς ανανέωση των μαχών με πιο έντονο χαρακτήρα κάποια στιγμή. Η Ουκρανία επιδιώκει να τοποθετήσει νέες τεθωρακισμένες και μηχανοκίνητες ταξιαρχίες και να ενσωματώσει τον δυτικό εξοπλισμό που λαμβάνει. Ο αρχηγός άμυνάς της έχει μιλήσει ανοιχτά για μετάβαση σε μια στρατηγική αντεπίθεση μεσοπρόθεσμα. Η Ρωσία προετοιμάζει δίκτυα ναρκών, αντιαρματικών εμποδίων και αμυντικών θέσεων σε βασικούς οδικούς κόμβους. Προσπαθεί να ενσωματώσει τους προσφάτως επιστρατευθέντες και μπορεί να συνεχίσει να δημιουργεί νέες μονάδες και σχηματισμούς, αν και με φαινομενικά πολύ περιορισμένη εκπαίδευση.
Ουκρανοί αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει για μια πιθανή ρωσική χειμερινή επίθεση στην προσπάθεια να γείρει η πλάστιγγα υπέρ της Μόσχας – ίσως εν μέρει για να αναγκάσουν τα δυτικά μυαλά να εστιάσουν στην ανάγκη για συνεχή υποστήριξη. Οι εκτιμήσεις των δυτικών μυστικών υπηρεσιών δείχνουν συχνά ότι η Ρωσία δεν θα είναι σε θέση να αναγεννήσει επαρκώς τις δυνάμεις της για μια τέτοια πρωτοβουλία για τουλάχιστον αρκετούς μήνες.
Αντιθέτως, θα μπορούσε η Ουκρανία, με επαρκή ενίσχυση των προμηθειών από τη Δύση κατά τη διάρκεια του χειμώνα, να μπορέσει να εξαπολύσει μια αιφνιδιαστική επίθεση που θα μπορούσε να αναγκάσει τη Ρωσία να υποχωρήσει ακόμη περισσότερο; Αυτό είναι ένα ερώτημα τόσο για την ηγεσία του Κιέβου όσο και για τους κύριους δυτικούς υποστηρικτές του. Τουλάχιστον, υπάρχει πιθανώς μεγαλύτερη πριμοδότηση ώστε οι ουκρανικές δυνάμεις να συνεχίσουν να παρενοχλούν τις ρωσικές δυνάμεις, για να εμποδίσουν τις πιθανότητες της Μόσχας να ανασυνταχθεί.
Πόσο ουδέτερος είναι ο χειμώνας;
Εάν δύο στρατοί είναι ισάξιοι, η σκληρότητα του χειμώνα θα παρουσιάσει γενικά ίσες προκλήσεις σε κάθε έναν από αυτούς. Καθώς τα φύλλα πέφτουν από τα δέντρα, και οι δύο θα είναι πιο δύσκολο να κρυφτούν σε δασώδη εδάφη. Η χειμερινή ομίχλη, η βροχή, το χιονόνερο και το χιόνι μειώνουν την ορατότητα, επηρεάζοντας το εύρος στο οποίο οι οπτικοί αισθητήρες, οι ενισχυτές εικόνας και τα θερμικά σκόπευτρα ανιχνεύουν και αναγνωρίζουν στόχους.
Όταν οι θερμοκρασίες είναι πάνω από το μηδέν, οι βροχές και η προκύπτουσα λάσπη καθιστούν πιο αργές τις οδικές μετακινήσεις και δυσκολεύουν τις μετακινήσεις με τροχοφόρα οχήματα. Τα ερπυστριοφόρα οχήματα θα έχουν πλεονέκτημα έναντι των τροχοφόρων οχημάτων, αλλά θα εξακολουθούν να επιβραδύνονται από τις καιρικές συνθήκες. Από τη μία πλευρά, εάν η θερμοκρασία πέσει κάτω από το μηδέν για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα, το παγωμένο έδαφος θα παρέχει ευκαιρίες για μετακίνηση από ερπυστριοφόρα θωρακισμένα οχήματα. Αυτό θα δημιουργήσει ευκαιρίες για ελιγμούς τεθωρακισμένων. Από την άλλη πλευρά, το έδαφος με σκληρό βράχο θα καταστήσει πιο δύσκολη τη διάνοιξη νέων τάφρων, φυλακίων, αντιαρματικών τάφρων και ναρκοπεδίων.
Το κρύο θα έχει επιπτώσεις και στην απόδοση στρατιωτών και μονάδων. Καθώς οι θερμοκρασίες πέφτουν, οι στρατιώτες γίνονται όλο και πιο ευάλωτοι σε τραυματισμούς και ασθένειες που προκαλούνται από το κρύο, συμπεριλαμβανομένης της υποθερμίας και των κρυοπαγημάτων. Όλα αυτά θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στο ηθικό.
Πώς λοιπόν θα κερδίσουν οι στρατοί το πλεονέκτημα κατά τη διάρκεια του βαρέως χειμώνα της Ουκρανίας; Η βελτιωμένη εφοδιαστική, από τις προμήθειες τροφίμων έως τη θέρμανση για στρατώνες, κτήρια και φυλάκια θα κάνει τη διαφορά. Μπορεί να υπάρχουν περιορισμένοι τρόποι για να ανακουφιστεί η ζοφερή προοπτική του χειμώνα στα χαρακώματα της πρώτης γραμμής, αλλά η ειδική χειμερινή ένδυση και ο προσωπικός εξοπλισμός μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την απόδοση των στρατιωτών.
Ο καλύτερος τρόπος για να αποφευχθούν οι αρνητικές επιπτώσεις στην απόδοση και το ηθικό δεν είναι μόνο η ενημέρωση και η εκπαίδευση στρατιωτών, αλλά και η ύπαρξη αξιωματικών και υπαξιωματικών σε επίπεδο λόχου και διμοιρίας που να γνωρίζουν καλά τα στρατεύματά τους. Μπορούν να ελέγχουν τακτικά τα στρατεύματα για σημάδια κρυοπαγημάτων και ότι χρησιμοποιούν τον εξοπλισμό τους σωστά. Τα στοιχεία από τον πόλεμο μέχρι στιγμής δείχνουν ότι ο ουκρανικός στρατός έχει πιο αποτελεσματικούς ηγέτες μικρών μονάδων από τον ρωσικό στρατό, συμπεριλαμβανομένων κατώτερων διοικητών και υπαξιωματικών.
Η Ουκρανία φαίνεται να έχει το πλεονέκτημα και στα χειμερινά ρούχα και εξοπλισμό. Ο Καναδάς, του οποίου οι δυνάμεις πρέπει να δράσουν στον δύσκολο χειμώνα αυτού του έθνους, στέλνει 500.000 είδη χειμερινού ρουχισμού. Η Γερμανία στέλνει 100.000 χειμωνιάτικα μπουφάν· και το Ηνωμένο Βασίλειο παρέχει 25.000 σετ χειμερινής ένδυσης και προσωπικού εξοπλισμού. Τα σκανδιναβικά έθνη παρέχουν επίσης υλικό. Οι εικόνες και τα σχόλια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στη Ρωσία υποδηλώνουν ότι οι άμαχοι και οι έφεδροι που επιστρατεύθηκαν το φθινόπωρο συχνά στερούνται χειμερινού ρουχισμού και ένας σημαντικός αριθμός αναπτύχθηκε στην πρώτη γραμμή χωρίς καν υπνόσακο.
Όλα αυτά υποδηλώνουν ότι οι ουκρανικές δυνάμεις θα έχουν πλεονέκτημα έναντι του ρωσικού στρατού λόγω των υψηλότερων επιπέδων κινήτρων και ηγεσίας που ενστάλαξαν οι διοικητές των μονάδων και επιδεικνύονται από Ουκρανούς στρατιώτες συν τις διεθνείς δωρεές χειμερινών ρούχων και εξοπλισμού.
Τέμπο και θερμοκρασία
Και οι δύο πλευρές πιθανότατα θα συνεχίσουν τις εντατικές βολές πυροβολικού και τις επιθέσεις από οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, με κινήσεις πολύ πίσω από τις γραμμές του μετώπου. Σχεδόν σίγουρα η Ρωσία θα συνεχίσει να στοχεύει μη στρατιωτικές υποδομές και ενεργειακές εγκαταστάσεις της Ουκρανίας. Η Ουκρανία αναμένεται να συνεχίσει να χρησιμοποιεί ειδικές δυνάμεις και όπλα ακριβείας για να επιτεθεί σε καίριες ρωσικές θέσεις, δίκτυα υλικοτεχνικής υποστήριξης και εγκαταστάσεις πίσω από τις γραμμές, αν και ο καιρός πιθανότατα θα το επιβραδύνει και αυτό.
Έτσι, οι δύο στρατοί πιθανότατα θα συνεχίσουν να αψιμαχούν για κατοχή εδάφους. Και οι μεγάλες ουκρανικές τακτικές αντεπιθέσεις είναι σίγουρα δυνατές κατά τους χειμερινούς μήνες. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε δυναμική αντίδρασης με απρόβλεπτες συνέπειες. Σκληρές μάχες πριν την άνοιξη είναι κάτι το αρκετά πιθανό.