DW: Γαλλικό συνταξιοδοτικό σύστημα

Σήμερα Τρίτη έχουν εξαγγελθεί οι δεύτερες μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις. Ήδη την περασμένη Πέμπτη συγκεντρώθηκαν στο Παρίσι τουλάχιστον 80.000 άνθρωποι για να διαδηλώσουν κατά της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης που φέρει την υπογραφή του προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν. Σε όλη τη Γαλλία οι διαδηλωτές άγγιξαν σχεδόν τα δύο εκατομμύρια. Ήταν οι μεγαλύτερες διαδηλώσεις εδώ και δέκα χρόνια.

«Οn est là, même si Μacron ne veut pas, on est là» – «Είμαστε εδώ, είμαστε εδώ ακόμη κι αν δεν θέλει ο Μακρόν», ήταν το σύνθημα που ακουγόταν παντού. Ακόμη κι αν η γαλλική κυβέρνηση επιμένει στη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση, πολλοί Γάλλοι εναντιώνονται, όπως και ορισμένοι οικονομολόγοι.

Ο Φρανκ Λόπες Κόστα ήταν ένας από τους διαδηλωτές στο Παρίσι. «Δεν πρόκειται μόνο για τις συντάξεις. Η μεταρρύθμιση θέτει υπό αμφισβήτηση την καρδιά του κοινωνικού μας συστήματος», δήλωσε στη DW ο 35χρονος δάσκαλος δημοτικού. «Η Γαλλία γίνεται όλο και πιο φιλελεύθερη οικονομικά αλλά εμείς δεν το θέλουμε». Σύμφωνα με έρευνες, το ποσοστό των Γάλλων που είναι αντίθετοι με τη μεταρρύθμιση στο συνταξιοδοτικό άγγιξε πρόσφατα το 70%.

Απαραίτητη η μεταρρύθμιση για την κυβέρνηση

Η γαλλική κυβέρνηση επιμένει ότι η μεταρρύθμιση είναι αναγκαία. Σύμφωνα με την πρωθυπουργό Ελιζαμπέτ Μπορν το νέο σύστημα εγγυάται το μέλλον των συντάξεων. Σε αντίθεση με χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία έχει ένα συνταξιοδοτικό σύστημα που βασίζεται αποκλειστικά στις εισφορές χωρίς στοιχεία ιδιωτικών παροχών. Στη Γαλλία πέραν των γενικών συνταξιοδοτικών ταμείων για τους εργαζόμενους στον ευρύτερο δημόσιο τομέα υπάρχουν επιπλέον 27 ειδικά ταμεία, για παράδειγμα για τους χορευτές μπαλέτου στην Όπερα του Παρισιού ή για αστυνομικούς που βγαίνουν σε πρόωρη σύνταξη.

Στόχος της κυβέρνησης είναι η αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64 έτη έως το 2030.Επιπλέον από το 2027 και μετά θα ισχύουν τα 44 και όχι τα 42 έτη εργασίας για να βγει κάποιος σε πλήρη συνταξιοδότηση. Σε κάθε περίπτωση αξίωση για πλήρη σύνταξη θα έχουν όσοι κλείνουν τα 67 έτη. Η νέα μεταρρύθμιση ορίζει επίσης συγκεκριμένα (αυστηρότερα) κριτήρια για το καθεστώς πρόωρης συνταξιοδότησης. Ο Εμμανουέλ Μακρόν σχεδιάζει επίσης αύξηση της κατώτατης σύνταξης κατά 100 ευρώ, ώστε να φτάσει περίπου στα 1.200 ευρώ τον μήνα.

Ποιος θα πληρώσει τις νέες συντάξεις

Τα επιχειρήματα της γαλλικής κυβέρνησης βασίστηκαν σε εκτιμήσεις επιτροπής εμπειρογνωμόνων. Οι συνταξιοδοτικές δαπάνες αναμένεται να αντιστοιχούν στο 14,7% του γαλλικού ΑΕΠ έως το 2032 σε αντίθεση με το 13,8% που ισχύει τώρα. Πολλοί οικονομολόγοι θεωρούν σωστή επιλογή την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης δεδομένης της δημογραφικής εξέλιξης. «Η μεταρρύθμιση είναι απαραίτητη γιατί χρειαζόμαστε περισσότερους εργαζόμενους προκειμένου να προωθήσουμε την οικονομική ανάπτυξη» αναφέρει στην DW ο οικονολόγος Φιλίπ Κρεβέλ από τη δεξαμενή σκέψης του Παρισιού Cercle d’ Epargne. «Στη Γαλλία, το ποσοστό απασχόλησης μεταξύ των ηλικιωμένων πολιτών είναι σχετικά χαμηλό σε σύγκριση με άλλες χώρες. Η αύξηση του ελάχιστου ορίου της ηλικίας συνταξιοδότησης θα αύξανε αυτόματα το ποσοστό αυτό» εξηγεί ο ίδιος.

Ωστόσο υπάρχουν και οικονομολόγοι που έχουν αντίθεση άποψη. Ο καθηγητής Οικονομικών στη Σορβόννη Μικαέλ Ζεμούρ -δεν είναι συγγενής του ακροδεξιού πολιτικού Ερίκ Ζεμούρ- βλέπει πίσω από τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση μια προσπάθεια της κυβέρνησης να εξισορροπήσει τον προϋπολογισμό προκειμένου να δώσει ελαφρύνσεις σε γαλλικές εταιρείες. «Η κυβέρνηση θέλει να διαλύσει σιγά-σιγά το κοινωνικό μας σύστημα» αναφέρει.

Η ιδεολογική φόρτιση της εργασίας

Η συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση μπορεί όμως να αναλυθεί και από κοινωνιολογική σκοπιά. Σύμφωνα με την κοινωνιολόγο Ντανιέλ Λινάρ, οι Γάλλοι πολίτες αυτή τη στιγμή δεν καταλαβαίνουν πολλά για την ουσία της νέας μεταρρύθμισης. Όπως παρατηρεί, οι αναλύσεις ειδικών στα γαλλικά ΜΜΕ είναι πολλές, δυσνόητες και συχνά φορτισμένες ιδεολογικά. «Οι πολίτες βλέπουν ότι το συμπέρασμα μιας ανάλυσης εξαρτάται από την ιδεολογία του εκάστοτε ειδικού και από την απάντηση στο ερώτημα ‘σε τι είδους κοινωνία θέλουμε να ζήσουμε’: μια κοινωνία προσανατολισμένη στην αγορά, όπου επικρατεί ο νόμος της, ή μια κοινωνία που μετριάζει τις ανισότητες», παρατηρεί η Λινάρ.

Γεγονός είναι πάντως ότι στη γαλλική κοινωνία η έννοια της εργασίας έχει ένα ιδιαίτερα φορτισμένο νόημα που εκκινεί από την εποχή της Γαλλικής Επανάστασης και φτάνει μέχρι σήμερα. «Η εργασία έγινε σύμβολο της ταξικής πάλης. Οι άνθρωποι αγωνίστηκαν για το δικαίωμα να συνταξιοδοτούνται σε μια ορισμένη ηλικία» εξηγεί η Λινάρ. Και οι Γάλλοι δεν θέλουν να απολέσουν έτσι απλά αυτό το δικαίωμα. Γι αυτό προγραμματίζουν νέες διαδηλώσεις και απεργίες.