Χριστοδουλίδης ή Μαυρογιάννης;

561.000 Κύπριοι προσέρχονται σήμερα στις κάλπες για να εκλέξουν τον νέο πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στον αμφίρροπο προεκλογικό αγώνα κυριάρχησαν οι θεματικές της οικονομίας, του μεταναστευτικού και του εθνικού ζητήματος. Δύο διπλωμάτες συγκρούονται σήμερα, στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στην Κύπρο. Ο 49χρονος Νίκος Χριστοδουλίδης, επικεφαλής της κυπριακής διπλωματίας μεταξύ 2018 – 2022, που ήρθε πρώτος στον πρώτο γύρο με 32,04% των ψήφων, λίγο πιο μπροστά από τον διπλωμάτη καριέρας Ανδρέα Μαυρογιάννη, 66 ετών (29,59%), πρώην πρέσβη στη Γαλλία και την Ιρλανδία.

Ανεξάρτητοι υποψήφιοι είναι οι Νίκος Χριστοδουλίδης, υποστηριζόμενος από το κεντρώο ΔΗΚΟ και Ανδρέας Μαυρογιάννης, υποστηριζόμενος από το κομμουνιστικό κόμμα ΑΚΕΛ. Το κυβερνών συντηρητικό κόμμα ΔΗΣΥ, ο μεγάλος χαμένος του πρώτου γύρου, αποφάσισε τελικά να μην υποστηρίξει κανέναν από τους υποψηφίους, υπογραμμίζοντας την ορθότητα της ψήφου κατά συνείδηση. Ο νικητής θα διαδεχθεί τον 76χρονο δεξιό πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη, ο οποίος συμπληρώνει δύο πενταετείς θητείες. Το κόμμα του, ο ΔΗΣΥ, απουσιάζει μετά την ήττα του υποψηφίου του, Αβέρωφ Νεοφύτου, ο οποίος ήρθε τρίτος με 26,11%.

Ο πληθωρισμός απασχόλησε ιδιαίτερα το χθεσινό debate. Έφτασε στο 10,9% το 2022, πριν μειωθεί τον Ιανουάριο στο 7,1%. Οι κομμουνιστές έχουν επικριθεί ευρέως για τον χειρισμό της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2012- 2013, η οποία παραλίγο να οδηγήσει το μέλος της ευρωζώνης σε χρεοκοπία, και την οδήγησε να αναζητήσει διάσωση από διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Για να καθησυχάσει τους ψηφοφόρους, ο Ανδρέας Μαυρογιάννης προανήγγειλε το όνομα του προσώπου που θα ήταν ο υπουργός Οικονομίας του. Επέλεξε έναν γνωστό δικηγόρο, τον Χαράλαμπο Προύντζο, ειδικό στο επιχειρηματικό και ενεργειακό δίκαιο.

Με αυτόν τον τρόπο, το ΑΚΕΛ επιχειρεί να αποτινάξει από επάνω του τη «στάχτη» από την ατυχή δημοσιονομική διαχείριση της κρίσης της προηγούμενης δεκαετίας, όταν υπό την αριστερή προεδρία των ετών 2008 – 2013 το νησί έφθασε ένα βήμα από την έξοδο από την ευρωπαϊκή οικογένεια. Ο μελλοντικός πρόεδρος θα κληθεί επίσης να ξαναρχίσει ειρηνευτικές συνομιλίες, οι οποίες έχουν σταματήσει από το 2017. Το νησί της Κύπρου, το οποίο εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004, έχει διαιρεθεί από την εισβολή της Τουρκίας στο βόρειο τρίτο του. Η Κυπριακή Δημοκρατία ασκεί αυτοδύναμη, πρωτογενή εξουσία μόνο στο νότιο τμήμα του νησιού, την αποστρατικοποιημένη ζώνη που ελέγχεται από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών.

Ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, πρώην επικεφαλής των διαπραγματευτών Κύπρου-Ελλήνων στις συνομιλίες επανένωσης (2013-2022), έχει υποσχεθεί ότι εάν εκλεγεί θα ανοίξει ξανά τις συνομιλίες από την πρώτη μέρα, ενώ ελαφρώς πιο σκληρή θέση υποστηρίζει ο Νίκος Χριστοδουλίδης. Ανάμεσα στους δύο υποψηφίους καταγράφεται μια σημαντική απόκλιση προσεγγίσεων, με τον Νίκο Χριστοδουλίδη να δίνει έμφαση στο ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών και τον Ανδρέα Μαυρογιάννη να επιμένει κυρίως στον ευρωπαϊκό παράγοντα. Έτσι, ο Ν. Χριστοδουλίδης τόνισε στο χθεσινό, μεγάλο διακαναλικό debate όλων των τηλεοπτικών σταθμών, ότι «δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στο ψήφισμα για την Αμμόχωστο οι ΗΠΑ είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο», ενώ ο Α. Μαυρόγιαννης επέμεινε περισσότερο στην ευρωπαϊκή αναφορά, λέγοντας ότι «σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να παρεκκλίνουμε από τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν μπορούμε να έχουμε επιλεκτική επίκληση του ευρωπαϊκού δικαίου».

Η καταπολέμηση της διαφθοράς κυριάρχησε και στην εκλογική συζήτηση, ειδικά μετά το σκάνδαλο σχετικά με τα «χρυσά διαβατήρια». Αυτό το πρόγραμμα χορήγησης διαβατηρίων έναντι επενδύσεων στο νησί έπρεπε να ακυρωθεί λόγω καταγγελιών για διαφθορά. Το άλλο ευαίσθητο θέμα στο νησί κοντά στις ακτές της Μέσης Ανατολής και της Τουρκίας είναι η εισροή μεταναστών, για την οποία οι δύο υποψήφιοι έχουν υποσχεθεί να δράσουν. Οι αρχές υποστηρίζουν ότι το 6% από τους 915.000 ανθρώπους που ζουν στα νότια του νησιού είναι αιτούντες άσυλο.

Οι υποψήφιοι συνηγορούν αμφότεροι υπέρ μιας κανονιστικής μεταναστευτικής πολιτικής. Τα παραδείγματα μεταναστευτικών πολιτικών, δανεισμένα από τις πρόσφατες εμπειρίες των Εμμανουέλ Μακρόν στη Γαλλία και Ρίσι Σούνακ στη Μεγάλη Βρετανίας, χρησιμοποιήθηκαν συχνά από τα υψηλόβαθμα στελέχη των δύο στρατοπέδων, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου. Καταληκτικά, το προεδρικό σύστημα εξουσίας έχει προσδώσει έναν ιδιαίτερο πολιτικό ρόλο στο πρόσωπο του προέδρου. Αυτός είναι που συγκεντρώνει τις αποφασιστικές αρμοδιότητες και αυτός είναι που κυριαρχεί πολιτικά στην εσωτερική ζωή και στην διεθνή παρουσία της Κύπρου.

Η καθοριστική σημασία των πολιτικών ηγετών έχει τις ρίζες της στην εποχή του Μακαρίου, ο οποίος είχε την τάση να «αυτονομείται» από την κεντρική κομματική απόφαση. Το πρόσωπο, λοιπόν, του υποψηφίου έχει βαρύνουσα σημασία και σε αυτό τουλάχιστον το επίπεδο, ο Νίκος Χριστοδουλίδης διαθέτει ένα σαφές προβάδισμα.