ΟΣΕ: Σε ευρωπαϊκό ραντάρ ξανά ο ελληνικός σιδηρόδρομος

Στην τελική ευθεία βρίσκεται, σύμφωνα με πληροφορίες, η συμβατική συμφωνία για τη διαχείριση της ελληνικής σιδηροδρομικής υποδομής, που έχει μπει στο ραντάρ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Εχθές, μάλιστα, δημοσιεύθηκε η απόφαση για την παραπομπή της χώρας μας λόγω μη συμμόρφωσης με τους ευρωπαϊκούς κανόνες για τον σιδηρόδρομο, ζήτημα όμως, που, όπως λένε πηγές κοντά στην υπόθεση, θα έχει επιλυθεί προτού φτάσει στη δικαστική αίθουσα.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Στο πλαίσιο της οδηγίας για τη δημιουργία του ενιαίου ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού χώρου, υπάρχει η υποχρέωση σύναψης συμβατικής συμφωνίας με την οποία καθορίζονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του κράτους μέλους και του διαχειριστή της εθνικής υποδομής, εν προκειμένω του Οργανισμού Σιδηροδρόμων Ελλάδος (ΟΣΕ).

Δεδομένης της υποεπένδυσης, που οδήγησε και στη γενικότερη απαξίωση του τρένου, μέσα στα χρόνια της κρίσης, η χώρα μας έμεινε πίσω σε όλα τα ζητήματα που αφορούν στις σύγχρονες σιδηροδρομικές υποδομές. Διαχρονικά προβλήματα στην παραγωγή νέων έργων και τη συντήρηση του δικτύου, ο εκσυγχρονισμός της λειτουργίας στα ευρωπαϊκά πρότυπα, το άνοιγμα της αγοράς, οι ευρωπαϊκοί διάδρομοι, αλλά και ρυθμιστικά ζητήματα, μετατέθηκαν στο μέλλον.

Έτσι, όταν ξεκίνησαν, υπό την πίεση της Κομισιόν, οι συζητήσεις για την εξυγίανση του σιδηροδρόμου, με την απειλή της επιστροφής κοινοτικών κονδυλίων δισεκατομμυρίων, είχε δημιουργηθεί ένα δυσεπίλυτο κουβάρι προβλημάτων. Οι διαπραγματεύσεις με την Επιτροπή για την αναδιάρθρωση των σιδηροδρομικών φορέων, που οδήγησε το περασμένο φθινόπωρο στον διαχωρισμό ΟΣΕ – ΕΡΓΟΣΕ, κράτησε πάνω από δυόμιση χρόνια.

Στο Ελεγκτικό Συνέδριο η συμφωνία

Αυτό ήταν και το καθοριστικό βήμα για να αλλάξει κεφάλαιο ο ελληνικός σιδηρόδρομος, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν κι άλλες εκκρεμότητες για να μπει σε κανονική ευρωπαϊκή τροχιά. Μια από αυτές είναι και η συμβατική συμφωνία μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και του διαχειριστή της υποδομής ΟΣΕ. Σύμφωνα με πληροφορίες, το κείμενο της σύμβασης βρίσκεται ήδη προς έλεγχο και έγκριση στο Ελεγκτικό Συνέδριο, ώστε στη συνέχεια να υπογραφεί και η χώρα μας να έχει συμμορφωθεί με την ευρωπαϊκή οδηγία. Όπως σημειώνεται στην απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την παραπομπή της Ελλάδας, ότι τα κράτη μέλη έπρεπε να έχουν συμμορφωθεί ως τις 16 Ιουνίου 2015 και η συμφωνία να έχει δημοσιευθεί εντός ενός μηνός. Η Κομισιόν κίνησε διαδικασία επί παραβάσει κατά της Ελλάδας τον Δεκέμβριο του 2020 και απέστειλε αιτιολογημένη γνώμη τον Δεκέμβριο του 2021.

Υψηλότερη η κρατική χρηματοδότηση προς τον ΟΣΕ

Η σύναψη και δημοσίευση της εν λόγω συμφωνίας, όπως εξηγείται στην απόφαση, είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη διαφάνεια των επικείμενων έργων στο δίκτυο σιδηροδρομικής υποδομής. Η συμφωνία αυτή θα πρέπει να περιέχει ουσιαστικές διατάξεις, όπως αναφορικά με το ύψος των κονδυλίων που διατίθενται για τις υπηρεσίες υποδομής, καθώς και στόχους επιδόσεων προσανατολισμένους στους χρήστες, για παράδειγμα, η ταχύτητα γραμμής, η ικανοποίηση πελατών ή η προστασία του περιβάλλοντος.

Η συμφωνία δηλαδή μεταξύ του Δημοσίου και του ΟΣΕ θα πρέπει να καλύπτει όλες τις πτυχές διαχείρισης της υποδομής, τις οικονομικές υποχρεώσεις του κράτους μέλους, τις απαιτήσεις αποδοτικότητας για τον διαχειριστή υποδομής, τις υποχρεώσεις υποβολής αναφορών και τους κανόνες για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και σοβαρών διαταραχών σε λειτουργίες. Θα περιλαμβάνει, επίσης, διορθωτικά μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται σε περίπτωση που ένα από τα μέρη παραβαίνει τις συμβατικές του υποχρεώσεις ή, σε εξαιρετικές περιστάσεις, σε περίπτωση που επηρεάζεται η διαθεσιμότητα δημόσιας χρηματοδότησης. Οι εν λόγω συμφωνίες περιλαμβάνουν ένα πενταετές χρηματοδοτικό πλαίσιο για την κατασκευή, την αναβάθμιση και τη συντήρηση της σιδηροδρομικής υποδομής, το οποίο καθιστά προβλέψιμη τη δημόσια χρηματοδότηση. Εφέτος, μάλιστα, ο διαχειριστής της εθνικής υποδομής θα λάβει μετά από χρόνια που η κρατική συμβολή ήταν σταθερή στα 45 εκατ. ευρώ, αυξημένη χρηματοδότηση συνολικού ύψους 75 εκατ. ευρώ, μία αύξηση της τάξεως του 66%. Την περασμένη χρονιά, διασφαλίστηκαν από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, μέσω του νέου ΠΔΕ, επιπλέον 20 εκατ. ευρώ. Κινήσεις που καλύπτουν σημαντικό μέρος του χρηματοδοτικού κενού που αντιμετώπιζε εδώ και χρόνια ο ΟΣΕ, με προφανές αντίκτυπο στη συντήρηση του υφιστάμενου δικτύου της χώρας