WSJ: Όταν ο εργοδότης σας παρακολουθεί τον εγκέφαλό σας

Μπορεί να υπάρξει ένα μέλλον όπου οι εταιρείες και οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να διαβάσουν τον εγκέφαλό σας;

Σε άρθρο της Wall Street Journal με τίτλο «Όταν ο εργοδότης σας παρακολουθεί τον εγκέφαλό σας», η βιοηθικολόγος Nita Farahany μιλά για αυτό το θέμα και σημειώνει πως αυτό, ήδη συμβαίνει.

Η Nita A. Farahany είναι Ιρανοαμερικανίδα καθηγήτρια και μελετήτρια σχετικά με τις επιπτώσεις της νέας τεχνολογίας στην κοινωνία, το δίκαιο και την ηθική. Η Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Duke στη Βόρεια Καρολίνα λέει ότι ο νόμος περί προστασίας της ιδιωτικής ζωής δεν έχει συμβαδίσει με την επιστήμη, καθώς οι εργοδότες χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο τη νευροτεχνολογία στον χώρο εργασίας.

«Είστε έτοιμοι για διαφάνεια εγκεφάλου»; Αυτή είναι η ερώτηση που τέθηκε σε μια διάλεξη που έδωσε η Nita Farahany στη φετινή ετήσια συνάντηση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας. Η Farahany είπε ότι προέβλεψε άπταιστα ένα μέλλον όπου οι εταιρείες και οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να διαβάσουν τον εγκέφαλο. Συγκεκριμένα ονόμασε αυτή την τεχνολογία ως «την ικανότητα αποκωδικοποίησης της δραστηριότητας των εγκεφαλικών κυμάτων», την οποία οι εταιρείες εφαρμόζουν στους εργαζόμενους και υποστήριξε ότι εφαρμόζεται εδώ και πολύ καιρό.

«Δεν μιλάμε για εμφυτευμένες συσκευές του μέλλοντος», είπε η Farahany στο κοινό που παρακολουθούσε. Ωστόσο, προσέθεσε πως «δεν μπορούμε ακόμα να αποκρυπτογραφήσουμε πολύπλοκες ιδέες».

Πώς οι εργοδότες παρακολουθούν ήδη τον εγκέφαλο εργαζομένων

Όταν ρωτήθηκε συγκεκριμένα, «πώς οι εργοδότες παρακολουθούν ήδη τους εγκεφάλους μας» η Nita Farahany απάντησε:

«Το πρώτο παράδειγμα που συνάντησα ήταν πριν από μερικά χρόνια. Οι μηχανοδηγοί τρένων στην Κίνα στη γραμμή Πεκίνο-Σαγκάη (σιδηροδρομικές γραμμές υψηλής ταχύτητας) υποχρεούνται να φορούν σκουφάκια με ενσωματωμένα ηλεκτρόδια, προκειμένου να παρακολουθούν την εγκεφαλική τους δραστηριότητα για να δουν αν είναι συγκεντρωμένοι ή κουρασμένοι. Υπάρχουν ακόμη και αναφορές για την παρακολούθηση των επιπέδων συναισθημάτων των εργαζομένων σε εργοστάσια. Υπάρχει η δυνατότητα εργαζόμενοι να στέλνονται στο σπίτι τους εάν τα επίπεδα συναισθημάτων δείχνουν ότι θα μπορούσαν να προκαλέσουν αναστάτωση στον χώρο του εργοστασίου. Σκέφτηκα, χαίρομαι που αυτό δεν συμβαίνει στις ΗΠΑ. Αλλά αποδεικνύεται ότι συμβαίνει στις ΗΠΑ. Ορισμένες εταιρείες έχουν αρχίσει να εξετάζουν την τεχνολογία που θα μπορούσε να τους επιτρέψει να παρακολουθούν τα επίπεδα κόπωσης και επίσης την προσοχή και τη συγκέντρωση.

Υπάρχουν ορισμένες ευεργετικές χρήσεις. Οι συσκευές παρακολούθησης της δραστηριότητας των εγκεφαλικών κυμάτων μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους εργαζόμενους. Καθώς το μυαλό σας αρχίζει να περιπλανιέται, μπορεί να σας ειδοποιήσει και να σας πει: “ήρθε η ώρα για ένα διάλειμμα του εγκεφάλου”.

Οι εταιρείες το χρησιμοποιούν επίσης για την παρακολούθηση της ευεξίας και της υγείας. Τα δεδομένα θα μπορούσαν να παρακολουθούν τα πάντα, από τη γνωστική έκπτωση ενός ατόμου με την πάροδο του χρόνου έως πολλές άλλες εγκεφαλικές μετρήσεις, μέσω παιχνιδιών εγκεφαλικής εκπαίδευσης και ακουστικών που μετρούν τη δραστηριότητα των εγκεφαλικών κυμάτων».

«Δεν υπάρχει κανένας έλεγχος για το πώς χρησιμοποιούν τα δεδομένα»

Σε άλλο ερώτημα αν «μπορείτε να φανταστείτε τους εργοδότες να συγκεντρώνουν τα δεδομένα μέσω των προγραμμάτων ευεξίας και στη συνέχεια να μοιράζονται μια έκθεση κάθε τρίμηνο» η καθηγήτρια υποστήριξε: «Θα μπορούσαν. Θα μπορούσαν να το αξιολογήσουν. Θα μπορούσαν να τα χρησιμοποιήσουν για διαχειριστικούς σκοπούς. Θα μπορούσαν να λάβουν αποφάσεις σχετικά με το ποιος θα είναι πολύ ακριβός για να συνεχίσει να απασχολείται με την πάροδο του χρόνου. Ή ποιανού ο εγκέφαλος επιβραδύνεται και είναι λιγότερο πιθανό να είναι εξίσου αποτελεσματικός με την πάροδο του χρόνου. Δεν υπάρχει πραγματικά κανένας έλεγχος για το πώς χρησιμοποιούν αυτά τα δεδομένα αυτή τη στιγμή».

Μιλώντας για ένα τραγικό τροχαίο ατύχημα που προκλήθηκε από έναν οδηγό φορτηγού που αποκοιμήθηκε στο τιμόνι η Farahany είπε: «Μακάρι οι εργοδότες να είχαν φορέσει ένα φανταχτερό καπέλο με ενσωματωμένους αισθητήρες ηλεκτροδίων που θα ενημέρωνε για την κόπωσή του σε κλίμακα από ένα προς πέντε. Θα μπορούσαν να είχαν αποτρέψει ένα ατύχημα». «Ως εκ τούτου, η δραστηριότητα των εγκεφαλικών κυμάτων των εργαζομένων σε 5.000 εταιρείες παγκοσμίως παρακολουθείται ήδη για να δοκιμαστούν τα επίπεδα κόπωσής τους», πρόσθεσε η Farahany.

Μιλώντας επίσης για την κατάσταση σε εργασίες εξόρυξης, συμπεριλαμβανομένης μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες εξόρυξης στον κόσμο, όπου οι εργαζόμενοι φορούν κράνη και συσκευές που ανιχνεύουν την κούραση, η καθηγήτρια ανέφερε: «Φυσικά, δεν γίνεται λόγος για χαλάρωση των συνθηκών που οδηγούν σε υπερβολικά κουρασμένους εργαζομένους».

«Η επιτήρηση για την παραγωγικότητα είναι μέρος αυτού που έχει γίνει κανόνας στο χώρο εργασίας, και ίσως για καλό λόγο», είπε η Farahany, επικαλούμενη μια έρευνα που έδειξε ότι εννέα στους δέκα εργαζόμενους παραδέχονται ότι η μεγαλύτερη «αμαρτία» τους εν ώρα εργασίας είναι να ξοδεύουν «τουλάχιστον λίγο χρόνο».

Επίσης έγινε συγκεκριμένη αναφορά στο bossware, ένα είδος λογισμικού που χρησιμοποιείται συνήθως για να παρακολουθεί τι κάνουν οι εργαζόμενοι (ειδικά αυτοί που εργάζονται από το σπίτι) στους υπολογιστές τους, «και γίνεται όλο και πιο κοινό», όπως είπε η καθηγήτρια.  «Μην ανησυχείτε: υπάρχει ήδη τεχνολογία που παρακολουθεί τις σκέψεις των εργαζομένων», προειδοποίησε η Farahany, σημειώνοντας ότι υπάρχουν ακουστικά που ισχυρίζονται ότι εντοπίζουν εάν το μυαλό ενός υπαλλήλου περιπλανάται και μπορούν ακόμη και να διακρίνουν τους τύπους εργασιών στις οποίες επικεντρώνονται οι εργαζόμενοι.

Η Farahany πιστεύει ότι η πιο βιώσιμη πορεία προς το μέλλον είναι ένας «ανταποκρινόμενος» χώρος εργασίας όπου «άνθρωποι, ρομπότ και τεχνητή νοημοσύνη συνεργάζονται απρόσκοπτα».

Μιλώντας για ένα ρομπότ τεχνητής νοημοσύνης που θα μπορεί να παρακολουθεί τα εγκεφαλικά κύματα και τα επίπεδα στρες ενός εργαζομένου, η καθηγήτρια επισήμανε πως αν κάτι τέτοιο γίνει σωστά, η «νευροτεχνολογία υπόσχεται τρομερά αποτελέσματα».