Την Παρασκευή 24 Φεβρουρίου συμπληρώθηκε ένας χρόνος από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ένας χρόνος που άλλαξε άρδην τους παγκόσμιους συσχετισμούς, τις σχέσεις, τις συναλλαγές, το πρόσωπο του κόσμου, ο οποίος δεν είναι ίδιος με αυτόν που γνωρίζαμε μέχρι και πριν λίγους μήνες. Για έναν ολόκληρο χρόνο, η Κίνα τηρούσε φαινομενικά -και το τονίζουμε αυτό- ουδέτερη στάση, αποφεύγοντας να ταχθεί αμέσως στο πλευρό της Ρωσίας, όπως απέφευγε να καταδικάσει την εισβολή των ρωσικών στρατευμάτων και να επιβάλει κυρώσεις στη Μόσχα. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «ο κινεζικός χρόνος της σιωπής», ο οποίος τερματίστηκε με την υποβολή μίας πρότασης 12 σημείων, προκειμένου να επιτευχθεί εκεχειρία στην Ουκρανία. Η δημοσιοποίηση της κινεζικής πρότασης προκάλεσε -αρχικά- αιφνιδιασμό στη Δύση και -ακολούθως- έντονες αντιδράσεις, σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και αμηχανία. Ποιος είναι ο σκοπός της πρότασης που κατέθεσε το Πεκίνο και πώς ερμηνεύεται από τις χώρες της Δύσης.
Ας δούμε τα δεδομένα:
1)ΝΑΤΟ, ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση απέρριψαν την πρόταση και τον ρόλο του διαμεσολαβητή που διεκδικεί το Πεκίνο. 2)Η Γαλλία, μέσω του Εμανουέλ Μακρόν, εξέφρασε διαφορετική θέση από την ΕΕ, με τον Γάλλο πρόεδρο να χαρακτηρίζει «θετική» την κίνηση και να ετοιμάζεται για ταξίδι στο Πεκίνο και συνάντηση με τον Σι Τζινπίνγκ. 3)Η Ρωσία αντέδρασε θετικά και άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να κάτσει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης. 4)Ο άμεσα ενδιαφερόμενος, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αντέδρασε επίσης θετικά, ζητώντας συνάντηση με τον Κινέζο πρόεδρο.
Έχουμε, λοιπόν, δύο τάσεις. Τη σκληρή γραμμή από ΝΑΤΟ, ΗΠΑ, ΕΕ και την πιο διαλλακτική, κυρίως από το Κίεβο, αλλά και το Παρίσι, με τον Μακρόν να εμφανίζεται ειλικρινά υπέρμαχος της ειρήνης, έστω και αν μετά από έναν χρόνο, δεν υπάρχουν νικητές, αλλά μόνο χαμένοι.
Γιατί οι χώρες της Δύσης είναι αντίθετες στη διαμεσολάβηση της Κίνας στο Ουκρανικό; Οι λόγοι είναι πολλοί:
1)Διότι η Κίνα είναι σύμμαχος της Ρωσίας. 2)Διότι η Κίνα, μπορεί στον δημόσιο λόγο να εμφανίζει εαυτόν «ουδέτερο», αλλά στην πραγματικότητα στηρίζει εμπράκτως, και με υλικά μέσα και δη όπλα, τη Μόσχα. 3)Διότι το έγγραφο της πρότασης που παρουσίασε στη διάσκεψη της G20 στο Βερολίνο, στην ουσία απηχεί τις απόψεις του Βλαντιμίρ Πούτιν, ότι η Δύση είναι εκείνη που ευθύνεται για την εισβολή, επικρίνοντας τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Μόσχα. 4)(και πολύ σημαντικό) διότι δεν μπορεί να φανταστεί κανείς ποιες θα είναι οι συνέπειες, αν η Κίνα πετύχει να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, τη στιγμή που σύσσωμη η Δύση αδυνατεί να δώσει λύση για 12 μήνες.
Στη G20 που πραγματοποιήθηκε στην Ινδία, αποδείχθηκε η ένταση και ο διχασμός που έχει επικρατήσει πλέον στον κόσμο. Η Κίνα μπλόκαρε το κοινό ανακοινωθέν για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Μάλιστα, ανέβηκαν οι τόνοι με τις ΗΠΑ, οι οποίες υποστήριξαν ότι η Κίνα «εξετάζει την παροχή θανατηφόρου υποστήριξης» στη Ρωσία. Η Κίνα χαρακτήρισε τον ισχυρισμό «κατασκευασμένο» και είπε ότι στερείται αποδεικτικών στοιχείων.
Τι περιλαμβάνει η πρόταση της Κίνας:
1. “Σεβασμό της κυριαρχίας όλων των χωρών” 2. “Εγκατάλειψη της ψυχροπολεμικής νοοτροπίας” 3. “Παύση των εχθροπραξιών” 4. “Συνέχιση των ειρηνευτικών συνομιλιών” 5. “Επίλυση της ανθρωπιστικής κρίσης” 6. “Προστασία των αμάχων και των αιχμαλώτων πολέμου” 7. “Διατήρηση της ασφάλειας των πυρηνικών εργοστασίων” 8. “Μείωση των στρατηγικών κινδύνων” 9. “Διευκόλυνση των εξαγωγών σιτηρών” 10. “Τερματισμός των μονομερών κυρώσεων” 11. “Διατήρηση σταθερών βιομηχανικών και εφοδιαστικών αλυσίδων” 12. “Προώθηση της μετασυγκρουσιακής ανασυγκρότησης”
Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι πολλά. Η Κίνα συμπεριλαμβάνει στα 12 σημεία και την παύση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Κάνει λόγο, ωστόσο, για άμεση κατάπαυση του πυρός, γεγονός που αποτελεί μία διέξοδο για τον Ζελένσκι και τον ουκρανικό λαό, ο οποίος υποφέρει.
Το πρώτο σημείο αναφέρει «σεβασμός της κυριαρχίας όλων των χωρών». Γνωρίζουμε ότι η Ρωσία έχει εντάξει και επισήμως στη ρωσική επικράτεια, τόσο τις τέσσερις περιοχές της Ουκρανίας που έχουν καταλάβει τα στρατεύματά της, αλλά και την Κριμαία. Η κινεζική πρόταση αναφέρεται στην κυριαρχία που εννοεί η Μόσχα, ή θα ζητήσει να επιστραφούν τα κατεκτημένα εδάφη της Ουκρανίας από τη Ρωσία; Μήπως πρόκειται για μία έμμεση αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας στα υπό κατοχή ουκρανικά εδάφη;
Η πρόταση καταδικάζει επίσης μια «νοοτροπία Ψυχρού Πολέμου», έναν όρο που συχνά αναφέρεται στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη στρατιωτική συμμαχία ΗΠΑ-Ευρωπαϊκής Ένωσης ΝΑΤΟ. «Η ασφάλεια μιας περιοχής δεν πρέπει να επιτυγχάνεται με την ενίσχυση ή την επέκταση στρατιωτικών μπλοκ», αναφέρει η πρόταση. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ζήτησε μια δέσμευση ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί στο μπλοκ. Ως εκ τούτου, πρόκειται για ένα ακόμη σημείο που εκφράζει τις ρωσικές θέσεις.
«Δημόσια, παρουσιάζονται ως μια χώρα που αγωνίζεται για την ειρήνη στην Ουκρανία, αλλά ιδιωτικά, όπως είπα, έχουμε δει ήδη τους τελευταίους μήνες την παροχή μη θανατηφόρου βοήθειας που όντως πηγαίνει άμεσα στη βοήθεια και την υποβοήθηση της πολεμικής προσπάθειας της Ρωσίας», δήλωσε ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Άντονι Μπλίνκεν, στο NBC.
Ο Μπλίνκεν στη διάσκεψη του Μονάχου, είπε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν εδώ και καιρό ότι η Κίνα θα παράσχει όπλα στη Ρωσία. «Έχουμε πληροφορίες που μας ανησυχούν ότι εξετάζουν το ενδεχόμενο να παράσχουν θανατηφόρα υποστήριξη στη Ρωσία», είπε. Ο Μπλίνκεν είπε ότι εξέφρασε στον Κινέζο απεσταλμένο στη συνάντηση, Wang Yi, ότι «αυτό θα ήταν ένα σοβαρό πρόβλημα».
Η γραμμή του Μακρόν και ο επιφυλακτικός Σολτς
Ο Μακρόν χαρακτήρισε θετικό το γεγονός ότι η Κίνα επιθυμεί να μεσολαβήσει για την εξεύρεση ειρηνευτικής λύσης στο μέτωπο της Ουκρανίας. Ο Γάλλος πρόεδρος εξέφρασε τη διαφωνία του για ορισμένα από τα 12 σημεία του κινεζικού ειρηνευτικού σχεδίου, δήλωσε ωστόσο ότι σκοπεύει να μεταβεί στο πεκίνο στις αρχές του Απριλίου και να ζητήσει από τις κινεζικές αρχές να ασκήσουν πίεση στη Ρωσία για τον τερματισμό της επίθεσης, την μη χρήση χημικών και πυρηνικών όπλων και την οικοδόμηση της ειρήνης.
Ο πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλεξάντρ Λουκασένκο, ετοιμάζεται να μεταβεί στην Κίνα την επόμενη εβδομάδα, μετά από πρόσκληση του Κινέζου ομολόγου του Σι Τζινπίνγκ.
Επιφυλακτική ήταν, πάντως και η αντίδραση του Βερολίνου στην πρόταση 12 σημείων που υπέβαλε η Κίνα στα Ηνωμένα Έθνη για κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία. «Από τη δική μου οπτική γωνία, λείπει μια αναγνωρίσιμη γραμμή που να λέει: Πρέπει επίσης να υπάρξει αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων» δήλωσε ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς.