Στο δρόμο προς κοινή ευρωπαϊκή προμήθεια όπλων για την Ουκρανία

Στη Στοκχόλμη, οι υπουργοί Άμυνας της ΕΕ πρόκειται να συζητήσουν ανεπίσημα την επιτάχυνση της προμήθειας πυρομαχικών 155 χιλιοστών για την Ουκρανία, η οποία ζητά περισσότερα βλήματα πυροβολικού για να αντιμετωπίσει την εισβολή της Ρωσίας.

Ο υπουργός Άμυνας της Ουκρανίας Ολέξιι Ρέζνικοφ αναμένεται να παραστεί στη συνάντηση και να ενημερώσει τους ομολόγους του των κρατών μελών της ΕΕ για τις τρέχουσες ανάγκες των ενόπλων δυνάμεων της χώρας.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ και ο Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς της ΕΕ Τιερί Μπρετόν αναμένεται επίσης να παραστούν.

Αξιωματούχοι της ΕΕ εκτιμούν ότι οι ουκρανικές δυνάμεις χρησιμοποιούν καθημερινά έως και 7.000 βλήματα, με βαριές μάχες με οβιδοβόλα γύρω από το Μπαχμούτ, ενώ τα ρωσικά στρατεύματα ρίχνουν περίπου 50.000.

Οι υποστηρικτές του Κιέβου τις τελευταίες εβδομάδες έχουν τονίσει ότι η Ουκρανία χρησιμοποιεί οβίδες ταχύτερα από ό,τι οι δυτικοί σύμμαχοί της μπορούν να παράγουν.

Τριμερής πρόταση

Η βάση για τη συζήτηση θα είναι ένα έγγραφο επιλογών της ΕΕ, το οποίο υποβλήθηκε την περασμένη εβδομάδα από τον Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, το οποίο είδε η EURACTIV.

Προτείνει ένα σχέδιο τριών κατευθύνσεων για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων ελλείψεων, την ενίσχυση της παραγωγής πυρομαχικών σε όλη την Ένωση και τη στήριξη της αναπλήρωσης των αποθεμάτων των κρατών μελών.

Ως πρώτο βήμα, προτείνει τη χρήση επιπλέον 1 δισεκατομμυρίου ευρώ σε κοινά κονδύλια για να πείσει τα κράτη μέλη να ψάξουν τα αποθέματά τους, ιδίως τα βλήματα πυροβολικού των 155 χιλιοστών, και να τα παράσχουν άμεσα στην Ουκρανία.

Τα χρήματα θα προέλθουν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ειρήνης (ΕΤΕ) της Ένωσης, το οποίο έχει ήδη διαθέσει 3,6 δισεκατομμύρια ευρώ για τον εξοπλισμό της Ουκρανίας από την έναρξη της εισβολής τον περασμένο Φεβρουάριο και πρόσφατα συμπληρώθηκε με επιπλέον 2 δισεκατομμύρια ευρώ για το 2023.

Σε ένα δεύτερο βήμα, το σχέδιο προβλέπει ότι τα κράτη μέλη θα επεξεργαστούν μια συμφωνία για την από κοινού αγορά πυρομαχικών 155 χιλιοστών από την αμυντική υπηρεσία της Ένωσης, ώστε να υπογραφούν οι πρώτες συμβάσεις ήδη από τον επόμενο μήνα «για διάρκεια επτά ετών».

Ωστόσο, το έγγραφο δεν διευκρινίζει πόσα βλήματα θα πρέπει να παραγγείλει από κοινού η Ένωση ποιο αναμένεται να είναι το κόστος ή πότε θα μπορούσαν να είναι διαθέσιμα.

Ένα τρίτο κομμάτι έχει ως στόχο να διασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη αύξηση της ευρωπαϊκής παραγωγής πυρομαχικών και να ενισχύσει την παραγωγή στις αμυντικές τους βιομηχανίες, ώστε να συμβάλει στη συνέχιση των παραδόσεων και στη συνέχεια.

Επιπλέον, στο έγγραφο διατυπώνεται επίσης το ενδεχόμενο ότι «οι ομοϊδεάτες εταίροι θα μπορούσαν να κληθούν να υποστηρίξουν αυτή την προσπάθεια μέσω εθελοντικών οικονομικών συνεισφορών».

Σύμφωνα με αρκετούς διπλωμάτες της ΕΕ, η Ένωση αναζητά επίσης πρόθυμες χώρες πέραν των κρατών μελών για να συμμετάσχουν στις προσπάθειές της. Τουλάχιστον τη Νορβηγία έχει ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον και ο Καναδάς είναι δυνητικά πρόθυμος να συμμετάσχει.

Ωστόσο, τα κράτη μέλη είναι διχασμένα ως προς το αν θα πρέπει να λάβουν μέρος στις προσπάθειες για προσέλκυση χωρών εκτός ΕΕ, και ιδίως η Γαλλία που υποστηρίζει τη χρήση συγκεντρωτικής χρηματοδότησης για την απόκτηση πυρομαχικών που κατασκευάζονται μόνο εντός ΕΕ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εν τω μεταξύ, μελετά επίσης ποια όργανα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τον συντονισμό των κοινών προσπαθειών προμήθειας.

Αυτοί θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας (EDA), ένα διακυβερνητικό όργανο που διευκολύνει την αμυντική ενοποίηση μεταξύ των 26 κρατών μελών της (πλην της Δανίας), ή τον Οργανισμό για την Κοινή Συνεργασία στον Εξοπλισμό (OCCAR), ο οποίος ειδικεύεται σε συνεργατικά εξοπλιστικά προγράμματα και περιλαμβάνει αρκετές χώρες της ΕΕ καθώς και το Ηνωμένο Βασίλειο που δεν είναι μέλος της ΕΕ.

Υπογραφή αυτόν τον μήνα;

Μετά τις συνομιλίες στη Στοκχόλμη, οι αξιωματούχοι της ΕΕ ελπίζουν ότι το σχέδιο μπορεί να εγκριθεί γρήγορα σε κοινή σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας της ΕΕ στις 20 Μαρτίου και να οριστικοποιηθεί στην τακτική σύνοδο κορυφής της ΕΕ την ίδια εβδομάδα.

Στη συνέχεια, οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται να «χαιρετίσουν την ταχεία συμφωνία στο Συμβούλιο για τη διευκόλυνση της άμεσης παροχής πυρομαχικών στην Ουκρανία, μεταξύ άλλων μέσω της κοινής προμήθειας και της κινητοποίησης της κατάλληλης χρηματοδότησης», σύμφωνα με το πρώιμο σχέδιο συμπερασμάτων της συνόδου κορυφής της ΕΕ που έχει δει η EURACTIV.

Είναι πιθανό να αναφερθεί ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της αυξάνουν τις προσπάθειές τους για να βοηθήσουν στην κάλυψη των πιεστικών στρατιωτικών και αμυντικών αναγκών της Ουκρανίας».

Αν και οι αξιωματούχοι της ΕΕ εστιάζουν τα κοινά σχέδια προμηθειών τους σε βλήματα πυροβολικού και όχι σε πιο προηγμένα οπλικά συστήματα, το βήμα αυτό θα θεωρηθεί από πολλούς ως θεμελιώδης αλλαγή στην πολιτική αμυντικών προμηθειών της ΕΕ.

Μέχρι στιγμής, ο τομέας αυτός αποτελούσε σε μεγάλο βαθμό προνόμιο των κυβερνήσεων των κρατών μελών και του ΝΑΤΟ.

Πέρυσι, σε μια καμπή για την αμυντική της πολιτική, η ΕΕ συμφώνησε να αποδεσμεύσει δισεκατομμύρια ώστε τα κράτη μέλη να αγοράσουν όπλα για τις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας, ελπίζοντας να σταματήσει την εισβολή της Ρωσίας.

Έμπειροι παρατηρητές των προσπαθειών της Ένωσης για το θέμα αυτό πιστεύουν ότι αυτή η κίνηση μπορεί να είναι μόνο η αρχή μιας πιο παγιωμένης αμυντικής πολιτικής της ΕΕ.

Η συζήτηση για τις κοινές προμήθειες κέρδισε έδαφος αφότου η Εσθονία κατέθεσε τον περασμένο μήνα πρόταση προς την ΕΕ να αγοράσει ένα εκατομμύριο βλήματα των 155 χιλιοστών για την Ουκρανία φέτος, με εκτιμώμενο κόστος 4 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Πηγή: EURACTIV.com reporting from Stockholm, ( Alexandra Brzozowski )