Είναι συγκλονιστικό να σκεφτεί κανείς ότι ο μεγαλύτερος, στις αρχές του 20ού αιώνα, πληθυσμός εβραϊκής κοινότητας στην Ελλάδα εξοντώθηκε κυριολεκτικά σχεδόν στο σύνολό του, καθώς μόνο 1.500 κατάφεραν να επιζήσουν από τους 52.000. Ολα ξεκίνησαν όταν 80 χρόνια πριν, το 1942, στο πλαίσιο της εφαρμογής των νόμων της Νυρεμβέργης, ο Αδόλφος Χίτλερ διέταξε όλους τους άρρενες Εβραίους της Θεσσαλονίκης να παρουσιαστούν στην πλατεία Ελευθερίας, όπου βασανίστηκαν και υπέστησαν διάφορες εκφράσεις εξευτελισμού προτού υποχρεωθούν σε καταναγκαστική εργασία.
Μάλιστα γι’ αυτό τον σκοπό δημιουργήθηκε εβραϊκό γκέτο κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό, στις παρυφές της πόλης. Επί έναν ολόκληρο χρόνο, ωστόσο, από το 1941, σημειώνονταν αντισημιτικές επιθέσεις, έφοδοι σε εβραϊκές λέσχες και αρκετοί Εβραίοι είχαν οδηγηθεί στον θάνατο ως αντιστασιακοί ή κομμουνιστές.
Πολύ πριν από το χτύπημα που είχε οργανωθεί από τον τότε διοικητή της Βέρμαχτ και τον συνεργάτη των ναζί Αθανάσιο Χρυσοχόου, οι οποίοι είχαν βοηθήσει ώστε να συγκεντρωθούν οι Εβραίοι στην πλατεία λέγοντάς τους ότι τους καλούν για εργασία, είχαν επίσης κατασχεθεί και κλαπεί πολύτιμα περιουσιακά στοιχεία των Εβραίων, όπως σπάνια χειρόγραφα.
Επειτα από αυτές τις διώξεις, την κλοπή και τις καταστροφές τις οποίες διαδέχτηκε η καταστροφή του εβραϊκού νεκροταφείου δεν ήταν δύσκολο να οργανωθεί με τον πιο μακάβρια αποτελεσματικό τρόπο το οριστικό πογκρόμ τους, που οδήγησε, μετά τον εγκλεισμό των Εβραίων στο τοπικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, στον εκτοπισμό τους στο Αουσβιτς-Μπικερνάου.