Πούτιν υπεράνω πάσης διεθνούς δικαιοσύνης

Tο τμήμα προδικασίας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ) εξέδωσε εντάλματα σύλληψης για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και την επίτροπο της ρωσικής προεδρίας για τα δικαιώματα των παιδιών στη Ρωσία, Μαρία Λβόβα-Μπέλοβα. Το καθεστώς του Πούτιν αντιδρά σθεναρά, αρνούμενο να αποδεχθεί, ακόμη και τώρα, ότι δεν ζούμε σε άναρχες κοινότητες αλλά σε διεθνή κοινότητα με κανόνες και θεσμούς. Η συγκεκριμένη απόφαση ελήφθη στο πλαίσιο της διερεύνησης της υπόθεσης για την «παράνομη απέλαση ανθρώπων από περιοχές της Ουκρανίας που κατέχονται από τη Ρωσία», η οποία προκάλεσε ζημιές σε παιδιά της Ουκρανίας.

Οι αντιδράσεις από την πλευρά του καθεστώτος Πούτιν είναι, εντούτοις, συντονισμένες και δηλώνουν άρνηση της διεθνούς ποινικής δικαιοσύνης, ακόμη κι όταν πρόκειται για ένα τόσο λεπτό θέμα όπως είναι οι ανήλικοι άμαχοι και η προάσπιση των δικαιωμάτων τους. Χυδαιολογώντας, ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ παραλλήλισε το ένταλμα σύλληψης με χαρτί υγείας, σημειώνοντας σε κοινωνικό μέσο πως «το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εξέδωσε ένταλμα σύλληψης για τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Δεν χρειάζεται να εξηγήσω πού πρέπει να χρησιμοποιηθεί αυτό το χαρτί». Σε μια περισσότερο επίσημη αντίδραση του Κρεμλίνου, ο εκπρόσωπος του Ρώσου προέδρου Ντμίτρι Πεσκόφ υποστήριξε ότι «θεωρούμε την ίδια την τοποθέτηση του ερωτήματος εξωφρενική και απαράδεκτη» και πως «η Ρωσία, όπως και ορισμένα κράτη, δεν αναγνωρίζει τη δικαιοδοσία αυτού του δικαστηρίου. Κατά συνέπεια, οποιεσδήποτε αποφάσεις αυτού του είδους είναι άκυρες για τη Ρωσική Ομοσπονδία από άποψη νόμου».

Η εκπρόσωπος Τύπου και Πληροφοριών του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα επέμεινε ιδιαίτερα στο ότι η Ρωσία δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος στο Καταστατικό της Ρώμης του ΔΠΔ και ότι, συνεπώς, «δεν συνεργάζεται με αυτό το όργανο και πιθανές συνταγές για σύλληψη προέρχονται από το Διεθνές Δικαστήριο και είναι νομικά άκυρες για εμάς».

Στην πιο ευφάνταστη ερμηνεία του διεθνούς δικαίου προέβη πριν από λίγο αντιπρόεδρος του Ομοσπονδιακού Συμβουλίου Κονσταντίν Κοσάτσεφ, ο οποίος υποστηρίζει την καινοφανή γνώμη, ότι ο Πούτιν χαίρει διεθνούς νομικής ασυλίας: «Ο πρόεδρος της Ρωσίας, ως ανώτατος αξιωματούχος, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, έχει ασυλία από ξένη και διεθνή ποινική δικαιοδοσία. Η Επιτροπή Διεθνούς Δικαίου του ΟΗΕ κατέθεσε ότι το εθιμικό διεθνές δίκαιο σε αυτόν τον τομέα υπάρχει και έχει πολύ συγκεκριμένο περιεχόμενο. σύλληψη από οποιαδήποτε ξένη αρχή». Με βάση λοιπόν την γνωμοδότηση του Ομοσπονδιακού Συμβουλίου, ο Β. Πούτιν απολαμβάνει διεθνούς νομικής ασυλίας και, συνεπώς, δεν υφίστανται διεθνές δίκαιο και διεθνείς καταναγκασμοί για τον πρόεδρο. Ωστόσο, ο Πούτιν «θεωρείται υπεύθυνος για το έγκλημα πολέμου της παράνομης απέλασης πληθυσμού (παιδιών) και της παράνομης μεταφοράς πληθυσμού (παιδιών) από τις κατεχόμενες περιοχές της Ουκρανίας στη Ρωσική Ομοσπονδία», σύμφωνα με το Δικαστήριο.

Περισσότερες ουσιαστικές πληροφορίες δεν έχουν ακόμη παρασχεθεί από το ΔΠΔ ως προς τα συγκεκριμένα εγκλήματα, για τα οποία εκδόθηκε το ένταλμα σύλληψης. Είναι εντούτοις ενδιαφέρον ότι η διεθνής ποινική δικαιοσύνη παρεμβαίνει σε μια στιγμή που η επίκλησή της γινόταν ουσιαστικά μόνον από το Κίεβο. Οι δυτικοί ηγέτες αρνούνταν να δεσμευθούν, όλο το τελευταίο διάστημα, και η εξέλιξη αυτή δικαιώνει την ουκρανική επιμονή στην νομική λογοδοσία του Β. Πούτιν. Για αυτόν, στον πόλεμο επιτρέπεται κάθε μέθοδος, ως εάν οι πολεμικές διενέξεις να είναι απαλλαγμένες από κανονιστικά πλαίσια. Στη θεσμική συλλογιστική του Βλαδίμηρου, ο πρόεδρος της Ρωσίας είναι ανεξέλεγκτος από την σκοπιά της διεθνούς ποινικής δικαιοσύνης, επιχειρώντας έτσι να καταργήσει κάθε έννοια διεθνούς κοινότητας. Το ένταλμα σύλληψης, που εκδόθηκε από το ΔΠΔ, αποτελεί και μια υπενθύμιση των θεμελιακών νομικών υποχρεώσεων του Β. Πούτιν, αν και οι κατηγορίες θα χρειαστεί να γίνουν περισσότερο σαφείς και συγκεκριμένες για την Μπούσκα, την Μαριούπολη, το Κίεβο.