Δεκατρία χρόνια μετά το ξέσπασμα του εμφυλίου πολέμου και δίχως να έχει υπάρξει λογοδοσία για τις ωμότητες και τα εγκλήματα του καθεστώτος του, ο Μπασάρ αλ-Άσαντ εξέρχεται από τον κλοιό της διπλωματικής απομόνωσης και από «παρίας» γίνεται εκ νέου «συνομιλητής» στον αραβικό κόσμο. Η συμφωνία εξομάλυνσης σχέσεων μεταξύ Σαουδικής Αραβίας-Ιράν, με κινεζική «σφραγίδα», δείχνει να έχει ανοίξει το δρόμο και στην επαναπροσέγγιση Ριάντ-Δαμασκού, και δυνητικά ακόμη και στην επιστροφή της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο.
Σαουδική Αραβία και Συρία έχουν συμφωνήσει, όπως αναφέρουν ανεπιβεβαίωτες επί του παρόντος πληροφορίες, να προχωρήσουν σε αποκατάσταση διπλωματικών σχέσεων έπειτα από μία δεκαετία, στην πλέον σημαντική μέχρι στιγμής από όλες τις εξελίξεις στον αραβικό κόσμο. Μια εξέλιξη που συνεπάγεται την επιστροφή του Μπασάρ αλ-Άσαντ στη «σκακιέρα» και τον τερματισμό της διεθνούς απομόνωσής του μετά την έναρξη του εμφυλίου στη Συρία με τον «εξοστρακισμό» του από τον Αραβικό Σύνδεσμο το 2011.
Οι επαφές μεταξύ Ριάντ και Δαμασκού απέκτησαν δυναμική μετά τη συμφωνία-ορόσημο για την αποκατάσταση των σχέσεων Σαουδικής Αραβίας και Ιράν, βασικού συμμάχου του Μπασάρ αλ-Άσαντ μαζί με τη Ρωσία, δήλωσε υπό καθεστώς ανωνυμίας πηγή που πρόσκειται στη Δαμασκό. Αντιθέτως, ήταν ευρέως γνωστό ότι τζιχαντιστικές ομάδες που αντιμάχονταν το καθεστώς Άσαντ είχαν τη στήριξη σε χρήμα και όπλα της Σαουδικής Αραβίας.
«Η Συρία δεν είναι πλέον το πεδίο σύγκρουσης της Σαουδικής Αραβίας με το Ιράν όπως ήταν στο παρελθόν», είχε δηλώσει ο Άσαντ στο ρωσικό κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο RT, σε συνέντευξή του την περασμένη εβδομάδα, χαιρετίζοντας την πορεία εξομάλυνσης των σχέσεων Σαουδικής Αραβίας-Ιράν, την οποία χαρακτήρισε «υπέροχη έκπληξη». «Η πολιτική της Σαουδικής Αραβίας έχει πάρει διαφορετική κατεύθυνση ως προς τη Συρία», δήλωσε προμηνύοντας ουσιαστικά τη συμφωνία Ριάντ και Δαμασκού για αμοιβαίο άνοιγμα των πρεσβειών τους, την οποία έκανε γνωστή λίγα εικοσιτετράωρα αργότερα το πρακτορείο Reuters, επικαλούμενο πηγές του.
Οι ίδιες πηγές ανέφεραν, μεταξύ άλλων, ότι προηγήθηκαν συνομιλίες στη Σαουδική Αραβία με υψηλόβαθμο αξιωματούχο των υπηρεσιών πληροφοριών της Συρίας. Οι δύο πλευρές προσανατολίζονται να ανοίξουν ξανά τις πρεσβείες τους μετά την μουσουλμανική εορτή του Εΐντ αλ-Φιτρ», το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Απριλίου, δήλωσε στο Reuters προσκείμενη στη Δαμασκό. Όλες αυτές, πάντως, οι πληροφορίες δεν έχουν επιβεβαιωθεί μέχρι στιγμής επισήμως από Ριάντ και Δαμασκό.
«Πράσινο φως» για την επιστροφή της Συρίας στη διεθνή κοινότητα είχε ανάψει ήδη η ηγεσία των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, με τον σεΐχη Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν να δηλώνει, υποδεχόμενος προ ημερώντον Σύρο πρόεδρο στο Άμπου Ντάμπι, ότι ήρθε η ώρα για την διπλωματικά απομονωμένη Δαμασκό να επανενσωματωθεί στον αραβικό κόσμο. «Η Συρία λείπει από τα αδέρφια της για πάρα πολύ καιρό και έχει έρθει η ώρα να επιστρέψει σε αυτά και στους Άραβες γείτονές της» δήλωσε ο σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν στον Άσαντ κατά τη διάρκεια συνάντησης στο προεδρικό μέγαρο, σύμφωνα με τον επίσημο πρακτορείο ειδήσεων WAM.
Το Άμπου Ντάμπι «είναι πεπεισμένο, μαζί με πολλά αραβικά κράτη, ότι έχει έρθει η ώρα να συμφιλιωθεί με τον Άσαντ […] και να δούμε τη Συρία να επιστρέφει στον Αραβικό Σύνδεσμο και στο αραβικό ‘μαντρί’» αναφέρει σχετικά ο πολιτικός αναλυτής με καταγωγή τα Εμιράτα και καθηγητής Πολιτικών Επιστημών, Αμπντουλαχαλέκ Αμπντάλα.
Το ταξίδι του Μπασάρ αλ-Άσαντ στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ήταν το δεύτερο σε αραβική χώρα, έπειτα από την επίσκεψή του τον περασμένο μήνα στο Ομάν, και ενώ είχε ήδη «χρησιμοποιήσει» την ανάγκη της χώρας του για ανθρωπιστική βοήθεια μετά τον καταστροφικό σεισμό ώστε να σπάσει τη δική του διπλωματική του απομόνωση.
Πέραν όμως από αυτό καθαυτό το γεγονός της αντοχής που επέδειξε τελικά ο Μπασάρ αλ-Ασαντ στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, χάρη φυσικά στην στήριξη της Ρωσίας και του Ιράν, το πλέον αξιοσημείωτο στοιχείο στις εξελίξεις της Μέση Ανατολή είναι η ενεργή παρουσία της διπλωματίας της Κίνας που προβάλλεται πλέον ως «εναλλακτική υπερδύναμη» που επιλύει προβλήματα. Η επαναπροσέγγιση Ριάντ και Δαμασκού δεν θα μπορούσε να είχε επιτευχθεί εάν δεν είχε προηγηθεί εκείνη της Τεχεράνης με το Ριάντ, με μεσολάβηση του Πεκίνου, τα αποτελέσματα της οποίας δεν περιορίζονται μόνο στην έκβαση των μαχών στη Συρία, αλλά και στην Υεμένη -και πιθανώς μπορεί να επηρεάσει άλλες κρίσεις στην περιοχή.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στην Ουάσινγκτον, δεν έχουν λόγο να βλέπουν με «καλό μάτι» την ενίσχυση της επιρροής της Μόσχας και του Πεκίνου, με όχημα την επιστροφή της Συρίας του Άσαντ στους κόλπους της αραβικής οικογένειας. «Δεν θα εξομαλύνουμε τις σχέσεις μας με το καθεστώς Άσαντ, ούτε θα ενθαρρύνουμε άλλους να το κάνουν, όσο απουσιάζει αυθεντική πρόοδος προς μια πολιτική διευθέτηση» της ένοπλης σύγκρουσης στη Συρία, έχει δηλώσει ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Βεντάντ Πατέλ.