ΟΗΕ: Ιστορικό ψήφισμα για την κλιματική δικαιοσύνη

Ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες χαιρέτισε την Τετάρτη την υιοθέτηση από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ψηφίσματος που ζητά από το Διεθνές Δικαστήριο να εκδώσει συμβουλευτική γνώμη για τις υποχρεώσεις των κρατών σε σχέση με την κλιματική αλλαγή. Το ψήφισμα χρηματοδοτήθηκε από περισσότερα από 120 κράτη και εγκρίθηκε σε κλίμα ευρύτατης συναίνεσης και εν μέσω χειροκροτημάτων.

Το ψήφισμα δεν ήταν, ωστόσο, ομόφωνο και αυτό το έλλειμμα ομοφωνίας αφορά πρωταρχικά τις χώρες με την υψηλότερη εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου.  Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν μία από τις χώρες που δεν υποστήριξαν το ψήφισμα, παρά το γεγονός ότι η Αμερική εμπλέκεται όλο και περισσότερο στα καίρια υπερεθνικά, οικολογικά διακυβεύματα.  Ανώτερος αξιωματούχος της κυβέρνησης του Τζο Μπάιντεν δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «πιστεύουμε πως η διπλωματία – και όχι μια διεθνής δικαστική δικαιοδοσία – είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την προώθηση των παγκόσμιων προσπαθειών για την καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης».

Ακριβέστερα, το ψήφισμα ζητεί από το Διεθνές Δικαστήριο, το οποίο είναι το κύριο δικαστικό όργανο των Ηνωμένων Εθνών,  να αποφανθεί για τις υποχρεώσεις που βαρύνουν τα κράτη ως προς όσον την προστασία του κλιματικού συστήματος, για τις σημερινές μα και για τις επερχόμενες γενιές. Το Δικαστήριο θα πρέπει επίσης να εξετάσει  τις νομικές συνέπειες αυτών των υποχρεώσεων για τα κράτη που, με πράξεις και παραλείψεις τους, έχουν προκαλέσει σημαντική ζημία στο κλιματικό σύστημα.

Οι χώρες θα υποβάλουν τις συνεισφορές τους  μέσα στο επόμενο έτος και το Διεθνές Δικαστήριο έχει την δυνατότητα να λάβει παράταση 18 μηνών, για να αποφασίσει.   Οι συμβουλευτικές γνωμοδοτήσεις του Συνεδρίου δεν είναι νομικά δεσμευτικές, αλλά συχνά λαμβάνονται υπόψη από τα εθνικά δικαστήρια. Το κείμενο θα βοηθήσει σε κάθε περίπτωση την Γενική Συνέλευση, τον ΟΗΕ και τα κράτη μέλη να λάβουν τα πιο τολμηρά και πιο δραστικά κλιματικά μέτρα που χρειάζεται απεγνωσμένα ο κόσμος μας , σύμφωνα με όσα πιστεύει ο Αντόνιο Γκουτέρες, για τον οποίον  «η κλιματική δικαιοσύνη είναι τόσο ηθική επιταγή, όσο και προϋπόθεση για αποτελεσματική παγκόσμια δράση για το κλίμα.  Για ορισμένες χώρες, οι κλιματικές απειλές είναι συνώνυμες με την  θανατική ποινή  », επέμεινε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ.

Σημειώνεται στο σημείο αυτό ότι αυτό το ψήφισμα είναι το αποκορύφωμα μιας εκστρατείας που ξεκίνησε πριν από περισσότερα από δύο χρόνια με υποκίνηση των νησιών του Ειρηνικού, ιδιαίτερα του Βανουάτου, που είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Η έγκρισή του έρχεται καθώς η πρώτη συνάντηση πραγματοποιήθηκε αυτήν την εβδομάδα στην Αίγυπτο για το ταμείο που προορίζεται να χρηματοδοτήσει τις απώλειες και τις ζημίες που έχουν ήδη υποστεί οι πιο απειλούμενες χώρες.