Στην Κίνα με ομιλία που χτήπησε στο «κόκκινο»

Μόλις την περασμένη εβδομάδα η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χτύπησε «κόκκινο» με ομιλία της στις σχέσεις μεταξύ ΕΕ και Κίνας.

Το Πεκίνο -τρίτος μεγαλύτερος εταίρος το 2022 για τις εξαγωγές ευρωπαϊκών αγαθών της ΕΕ (9,0 %) και ο μεγαλύτερος για τις εισαγωγές αγαθών στην ΕΕ (20,8 %)- επέλεξε πάντως να κρατήσει χαμηλά τους τόνους, καθώς έστρωνε «κόκκινο χαλί» για την τριήμερη επίσκεψη του Γάλλου προέδρου Μακρόν, συνοδεία της φον ντερ Λάινεν, αρχής γενομένης από την χθες, Τετάρτη.

Πρόκειται για ένα ταξίδι λεπτών ισορροπιών μεταξύ γεωπολιτικής και εμπορίου: το πρώτο της φον ντερ Λάιεν στην Κίνα από τότε που ανέλαβε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 2019, αλλά και για τον Μακρόν εδώ και τρεισήμισι χρόνια, πριν δηλαδή ξεσπάσει η πανδημία της COVID-19.

Έκτοτε έχουν πολλά αλλάξει…

Στο φόντο του νεο-ψυχροπολεμικού σκηνικού που διαμορφώνεται με άξονα τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι σχέσεις ΕΕ-Κίνας έχουν επιδεινωθεί (με εκατέρωθεν κυρώσεις και με τη διμερή Συνολική Συμφωνία Επενδύσεων στον «πάγο»), ενόσω οι σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας βρίσκονται στο ναδίρ, οι εντάσεις στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού κλιμακώνονται και το δίπολο Πεκίνου-Μόσχας επιδιώκει να ανατρέψει τη «μονοπολική» ηγεμονία της Ουάσιγκτον και του δολαρίου.

Ειδικά πάντως μετά την κομβική επίσκεψη του Κινέζου προέδρου Σι στη Ρωσία, οι επισκέψεις Ευρωπαίων ηγετών στο Πεκίνο έχουν σαφώς πυκνώσει, εν μέσω διαφοροποιήσεων μεταξύ των «27» για την ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ και της στάσης της απέναντι στην δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη.

Γεγονός που αν μη τι άλλο για το Πεκίνο πιστοποιεί την ενίσχυση του -«σταθεροποιητικού», όπως το ίδιο τονίζει- ρόλου του στη διεθνή σκηνή.

Στον απόηχο λοιπόν των επισκέψεων του Γερμανού καγκελάριου Σολτς και του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ στα τέλη του περασμένου έτους, μόλις μέσα στον Απρίλιο έχουν συρρεύσει στο Πεκίνο ο Ισπανός πρωθυπουργός Σάντσεθ και τώρα το «δίδυμο» Μακρόν-φον ντερ Λάιεν. Στο πλαίσιο ασιατικής περιοδείας, δε, αναμένεται εκεί την επόμενη εβδομάδα η Γερμανίδα ΥΠΕΞ Αναλένα Μπέρμποκ, η οποία ζήτησε χθες «μείωση των μονόπλευρων εξαρτήσεων» από την Κίνα.

Ως εκ τούτου, το κλίμα στην επίσκεψη του Γάλλου προέδρου και της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι περίπλοκο και το μήνυμα των Ευρωπαίων μπερδεμένο.

Παραμένει ασαφές εάν το τοπίο μπορεί να γίνει λιγότερο θολό μετά τις σημερινές συνομιλίες μεταξύ των δύο Ευρωπαίων ηγετών με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ.

Σε κάθε περίπτωση, αποτελεί μια ευκαιρία για εις βάθος ανταλλαγή απόψεων.

Πολιτικά, στο επίκεντρο βρίσκεται ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι προσπάθειες για τον τερματισμό του.

Δεδομένων των «στενών σχέσεων» μεταξύ Κίνας και Ρωσίας είναι προφανές ότι η Λαϊκή Δημοκρατία είναι μία από τις λίγες χώρες στον κόσμο, «αν όχι η μοναδική» που θα μπορούσε να αποτελέσει «παράγοντα αλλαγής του παιχνιδιού» στο πλαίσιο της σύγκρουσης, ανέφεραν κύκλοι του Προεδρικού Μεγάρου στο Παρίσι.

Όχι τυχαία, πριν αναχωρήσει για το Πεκίνο ο Μακρόν είχε σειρά τηλεφωνικών επαφών με τους προέδρους των ΗΠΑ και της Ουκρανίας, Μπάιντεν και Ζελένσκι.

Χωρίς το τέλος του πολέμου να φαντάζει ακόμη ορατό -για ένθεν κακείθεν λόγους- οι δυτικές προσπάθειες επικεντρώνονται στην αποτροπή τυχόν αποστολής στρατιωτικής βοήθειας από την Κίνα στη Μόσχα (ενδεχόμενο που το Πεκίνο ούτως ή άλλως διαψεύδει) σε μια νέα, σαφή καταδίκη της απειλής χρήσης πυρηνικών, ενόσω η Μόσχα εξοπλίζει με αυτά και τη Λευκορωσία.

Μια μικρή πρόοδος δεν φαντάζει απίθανη, π.χ. με μια τηλεφωνική επικοινωνία του Σι με τον Ζελένσκι -την πρώτη από την έναρξη της ρωσικής εισβολής- όπως έχει ήδη διαρρεύσει ότι θα μπορούσε να συμβεί.

Εδώ και μήνες εν τω μεταξύ το Πεκίνο επιδίδεται σε μια εκστρατεία «γοητείας» των Ευρωπαίων, διαμηνύοντας ουσιαστικά ότι το πραγματικό συμφέρον τους είναι να απαγκιστρωθούν από τις ΗΠΑ.

Όχι τυχαία, ο κινεζικός Τύπος τηρούσε μια αμφίσημη στάση ενόψει της επίσκεψης του ευρωπαϊκού «διδύμου», χαρακτηρίζοντας τη στάση του Μακρόν πιο «ειλικρινή», ενόσω στα κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρήστες χαρακτήριζαν την φον ντερ Λάιεν «γριά μάγισσα» και «σκύλα των ΗΠΑ».

Στην Κίνα δεν «κάθισε» καθόλου καλά -ως αναμενόταν- η πρόσφατη ομιλία της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για «μια Κίνα που γίνεται πιο καταπιεστική στο εσωτερικό και πιο διεκδικητική στο εξωτερικό», χαρακτηρίζοντας σε προειδοποιητικούς τόνους «καθοριστικό παράγοντα για τις σχέσεις ΕΕ-Κίνας στο μέλλον» τον τρόπο που το Πεκίνο «θα συνεχίσει να αλληλεπιδρά με τον πόλεμο του Πούτιν».

Αν και παραδέχθηκε, δε, ότι δεν είναι βιώσιμη μια οικονομική αποσύνδεση από την Κίνα, τόνισε ότι από πλευράς ΕΕ θα πρέπει να υπάρξει «μείωση του κινδύνου».

Η γαλλική κυβέρνηση έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι δεν έχει «καμία πρόθεση» να απεμπλακεί από την Κίνα.

Σε αυτό το ταξίδι άλλωστε ο Μακρόν έχει μαζί του μια αντιπροσωπεία 53 Γάλλων επιχειρηματιών -ανάμεσά τους τα αφεντικά της ενεργειακής EDF και της αεροναυπηγικής Airbus- προσβλέποντας σε νέες εμπορικές συμφωνίες με το Πεκίνο.

Σε αυτό το ταξίδι ωστόσο επιδίωξη παραμένει να εμφανιστεί η ΕΕ ως ένα ενιαίο και όχι κατακερματισμένο «μέτωπο» απέναντι στον Σι, παρά τις διαφορετικές θεωρήσεις.

Προς τούτο άλλωστε η φον ντερ Λάιεν ήταν καλεσμένη τη Δευτέρα στο Παρίσι, προκειμένου να υπάρξει καλύτερος συντονισμός πριν την αναχώρηση για τη δύσκολη αυτή αποστολή στο μακρινό Πεκίνο.

«Ανταλλάξαμε αναλύσεις σχετικά με τα βασικά σημεία που πρέπει να θέσουμε στον Πρόεδρο Σι, για ευρωπαϊκά οικονομικά θέματα, καθώς και για τις κοινές μας προσπάθειες στο μεταναστευτικό», έγραψε η ίδια στο Twitter.