FAZ: Έτσι θα μεταρρυθμιστεί η Παγκόσμια Τράπεζα

Η εαρινή συνάντηση της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, που ξεκινά μετά το Πάσχα, θα είναι ρηξικέλευθη: Εκεί οι μέτοχοι θα διαπραγματευτούν πώς πρέπει να αλλάξει η Παγκόσμια Τράπεζα, ώστε να κινητοποιήσει περισσότερα κεφάλαια και να αντιμετωπίσει τις μεγάλες παγκόσμιες κρίσεις με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα. Πρόκειται για την προσαρμογή της αποστολής του μεταπολεμικού θεσμού: υποτίθεται ότι εξακολουθεί να εξαλείφει την ακραία φτώχεια και να βοηθά στην επίτευξη ευημερίας για όλους. Το νέο είναι η προσθήκη ότι αυτοί οι στόχοι τίθενται από την Παγκόσμια Τράπεζα «προάγοντας τη βιώσιμη, ισχυρή και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη». Αυτό είναι κάτι περισσότερο από κουβέντες: η Παγκόσμια Τράπεζα υποτίθεται ότι θα καταπολεμήσει μεγάλες κρίσεις.

Οι αναπτυσσόμενες χώρες χρειάζονται 2,4 τρισεκατομμύρια δολάρια

Το έργο είναι τεράστιο. Η ίδια η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες χρειάζονται 2,4 τρισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο για επτά χρόνια για να προετοιμαστούν για την κλιματική αλλαγή , τις πανδημίες και τις συγκρούσεις. Η ανακατανομή των κεφαλαίων που συνδέονται με την προτεινόμενη νέα εστίαση της αποστολής της Παγκόσμιας Τράπεζας εγείρει ανησυχίες στις αναπτυσσόμενες χώρες ότι η Παγκόσμια Τράπεζα μπορεί να παραμελεί τη βασική της δραστηριότητα για την καταπολέμηση της φτώχειας σε μια εποχή που απαιτούνται διπλές προσπάθειες.

Η καταπολέμηση της άθλιας φτώχειας, η οποία έχει προχωρήσει με επιτυχία εδώ και πολύ καιρό, είναι στάσιμη. Ο στόχος της εξάλειψης μέχρι το 2030 δεν φαίνεται πλέον εφικτός. Η προώθηση της συμμετοχής στην παγκόσμια ευημερία εξελίσσεται αργά και άλλοι αναπτυξιακοί στόχοι στους τομείς της εκπαίδευσης και της υγείας φαίνονται περισσότερο από ποτέ από τότε που η πρόοδος παρεμποδίστηκε από την πανδημία του κορωνοϊού. Επιπλέον, πολλές αναπτυσσόμενες χώρες πλησιάζουν την εθνική χρεοκοπία λόγω του υψηλού επιπέδου χρέους.

«Πρέπει να παραμείνουμε απόλυτα αφοσιωμένοι στις φτωχότερες χώρες»

«Πρέπει να παραμείνουμε απόλυτα αφοσιωμένοι στις φτωχότερες χώρες. Δεν πρέπει να παρεκκλίνουμε από αυτό», λέει ο Axel von Trotsenburg, Διευθύνων Σύμβουλος της Παγκόσμιας Τράπεζας, σε συνέντευξή του στην FAZ. Ωστόσο, πιστεύει ότι υπάρχει συναίνεση μεταξύ των μετόχων ως προς αυτό. Δεν πρέπει να υπάρξει ανακατανομή κεφαλαίων σε βάρος των φτωχότερων χωρών. Ωστόσο, οι συγκρούσεις είναι προγραμματισμένες. Για τις φτωχές χώρες, οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής δεν είναι απαραίτητα ψηλά στη λίστα των προτεραιοτήτων. Οι πλούσιες χώρες σώζουν τον εαυτό τους υποστηρίζοντας ότι οι φτωχές χώρες υφίστανται το μεγαλύτερο βάρος του θερμαινόμενου κλίματος και ως εκ τούτου χρειάζονται πρόσθετη βοήθεια ειδικότερα εδώ.

Υπό αυτήν την προοπτική, ο μετριασμός των επιπτώσεων της θέρμανσης και η καταπολέμηση της φτώχειας είναι πράγματι στενά συνδεδεμένοι. Η Παγκόσμια Τράπεζα αντέδρασε ανάλογα: Σύμφωνα με τον van Trotsenburg, τριπλασίασε τη χρηματοδότηση για το κλίμα τα τελευταία έξι χρόνια και επένδυσε σχεδόν 30 δισεκατομμύρια δολάρια στην προστασία του κλίματος μόνο το 2022. Έτσι, έχει υποστηρίξει τη θέση του ως κορυφαίου ιδρύματος αναπτυξιακής βοήθειας. Ωστόσο, οι μεταρρυθμιστές επιδιώκουν μια πιο συστηματική προσέγγιση, με γνώμονα την αντίληψη ότι οι φτωχές χώρες δεν πρέπει να ακολουθήσουν την ίδια αναπτυξιακή πορεία με τις πλούσιες χώρες που έχουν ωφεληθεί πολύ από την καύση ορυκτών καυσίμων. «Οι αναπτυσσόμενες χώρες πρέπει να βρουν έναν δρόμο χαμηλών εκπομπών άνθρακα», δήλωσε πρόσφατα ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας Ντέιβνιντ Μάλπας.

Η απομάκρυνση από τον άνθρακα όχι μόνο μπορεί να μειώσει τις εκπομπές, αλλά και να βελτιώσει την τοπική ποιότητα του αέρα. Μπορεί η Παγκόσμια Τράπεζα να σώσει πραγματικά το κλίμα; Αυτό ακούγεται σαν win-win αλλά η ρητορική ξεπερνά τα προβλήματα της δικαιοσύνης. Σε μια πρόσφατη στήλη, ο οικονομολόγος Tyler Cowen προειδοποίησε να μην χρησιμοποιείται περισσότερο η Παγκόσμια Τράπεζα για την καταπολέμηση της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής. Αντίθετα, οι πλούσιες χώρες θα πρέπει να επωμιστούν το βάρος, ενισχύοντας σημαντικά τα ερευνητικά τους έργα και αλλάζοντας τις καταναλωτικές προτιμήσεις τους. Για τις φτωχότερες χώρες, οι οποίες έχουν γενικά χαμηλές εκπομπές ρύπων και ζουν στα όρια της επιβίωσης, η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής είναι πολυτέλεια.