ΗΠΑ vs Κίνας με φόντο την τεχνητή νοημοσύνη

Η μετοχή της κινεζικής εταιρείας SenseTime (0020 HONG KONG), ξεκίνησε με ενθουσιασμό τη χθεσινή συνεδρίαση του χρηματιστηρίου του Χονγκ Κονγκ.

Γρήγορα βρέθηκε να κερδίζει 11% σε σχέση με την προηγούμενη ημέρα μετά την παρουσίαση των νέων της προϊόντων στον τομέα των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης. Όπως μεταδίδει το Bloomberg, η παρουσίαση αυτών των συστημάτων προκάλεσε θετικές εντυπώσεις στους ειδικούς του χώρου της τεχνητής νοημοσύνης και στους επενδυτές. Το bot της SenseTime που ονομάζεται SenseNova και είναι το αντίστοιχο του περίφημου πλέον ChatGPT, δημιούργησε παιδικά παραμύθια, έγραψε προγράμματα για υπολογιστές και ερμήνευσε με επιτυχία κάποιους κινεζικούς νόμους για την πνευματική ιδιοκτησία.

Η αντίστοιχη παρουσίαση που έκανε, επίσης χθες, ο τεχνολογικός κολοσσός Alibaba (9988 HONG KONG, BABA NYSE), δεν συνάρπασε το κοινό αλλά έστειλε τη μετοχή περίπου 3,5% πάνω στην αρχή της συνεδρίασης. Όπως μας είπε το Bloomberg, η παρουσίαση αυτή σκοπίμως δεν προσπάθησε να προκαλέσει ενθουσιασμό και περιορίστηκε σε ορισμένες λεπτομέρειες σχετικά με την ενσωμάτωση στοιχείων τεχνητής νοημοσύνης σε συστήματα όπως τα έξυπνα ηχεία και υπηρεσίες εσωτερικής επικοινωνίας για μεγάλες επιχειρήσεις.

Παρά την έλλειψη ενθουσιασμού, οι ανακοινώσεις της Alibaba, σε συνδυασμό με την επιτυχημένη παρουσίαση της SenseTime και την παλαιότερη αντίστοιχη κίνηση της Baidu (BIDU NASDAQ), η οποία είχε παρουσιάσει το Ernie Bot, υπενθύμισαν στους επενδυτές και τον κόσμο την πρόοδο που σημειώνουν οι κινεζικές επιχειρήσεις στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Είναι φανερό πως οι κινεζικές τεχνολογικές επιχειρήσεις δεν σκοπεύουν να μείνουν πίσω στην κούρσα για την δημιουργία ισχυρών συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης (Artificial Intelligence, AI).

Η σημαντική αύξηση των επενδύσεων στον τομέα έρευνας και ανάπτυξης τις έχει φέρει πιο κοντά στους αμερικανούς ανταγωνιστές τους. Σε χθεσινό ρεπορτάζ του Bloomberg είδαμε πως τέσσερις κινεζικές επιχειρήσεις βρίσκονται στον κατάλογο των πρώτων 25 εταιρειών σε δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης σε θέματα τεχνολογίας ανά τον κόσμο για το 2022, ενώ το 2018 στον ίδιο κατάλογο βρισκόταν μόνο μία κινεζική. Όπως μαθαίνουμε από προχθεσινό σχετικό άρθρο της εφημερίδας του Χονγκ Κονγκ South China Morning Post, η εμφάνιση του ChatGPT τον περασμένο Νοέμβριο σήμανε το ξεκίνημα ενός ιδιότυπου «πολέμου εξοπλισμών» στον τομέα των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης.

Η εφημερίδα σημείωσε πως η κοινή γνώμη στην Κίνα να απορεί γιατί οι επιχειρήσεις της χώρας δεν πρόλαβαν να φτιάξουν αυτές πρώτα ένα σύστημα με τις ικανότητες και τα χαρακτηριστικά του ChatGPT. Από τις συνεχείς ανακοινώσεις των κινεζικών εταιρειών, είναι φανερό πως προσπαθούν με κάθε τρόπο να πείσουν πως δεν έχουν μείνει πίσω από τις αμερικανικές σε αυτόν τον αγώνα.

Για να είμαστε όμως ειλικρινείς, κάτι αντίστοιχο έχει γίνει και εντός των ΗΠΑ. Η τεράστια δημοσιότητα που δόθηκε στο ChatGPT και η σχέση του με την Microsoft (MSFT NASDAQ), η οποία έσπευσε να το ενσωματώσει σε διάφορα δικά της προϊόντα έκανε πολλές άλλες εταιρείες να προσπαθήσουν να απαντήσουν δημοσίως και να τονίσουν τη δική τους πρόοδο στον τομέα. Η μάλλον αποτυχημένη, και σίγουρα βιαστική, επίδειξη του συστήματος Bard της Google  έκανε μεγάλη ζημιά στη μετοχή της μητρικής της εταιρείας Alphabet (GOOGL NASDAQ), καθώς οι επενδυτές φοβήθηκαν πως η πρόοδος της Microsoft στον συγκεκριμένο τομέα μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τα τεράστια διαφημιστικά έσοδα που φέρνει στην Google η δημοφιλέστατη μηχανή αναζήτησης.

Στον αγώνα για την τεχνητή νοημοσύνη έχει μπει και πλήθος άλλων αμερικανικών επιχειρήσεων, μικρών και μεγάλων, οι οποίες προσπαθούν να πείσουν πως είναι και αυτές γερά στο παιχνίδι. Η τελευταία, και πολύ ενδιαφέρουσα κατά την άποψή μας, σχετική ανακοίνωση έγινε από την γνωστή εταιρεία ανάλυσης δεδομένων Palantir (PLTR NYSE).

Η ανακοίνωση έγινε μέσω επιστολής του διευθύνοντος συμβούλου Άλεξ Καρπ, ο οποίος είπε πως μέχρι το τέλος του Μαΐου θα είναι έτοιμη η δική της πλατφόρμα τεχνητής νοημοσύνης. Αυτό που μας έκανε εντύπωση είναι πως ανάμεσα στους πελάτες που θα έχουν την ευκαιρία να δοκιμάσουν αυτή την πλατφόρμα θα είναι κρατικές υπηρεσίες άμυνας και αντικατασκοπείας. Ο Καρπ είναι σίγουρος πως οι κρατικές υπηρεσίες τέτοιου τύπου θα χρειαστούν σύντομα συστήματα AI. Η αναφορά στην Palantir δεν είναι καθόλου τυχαία, καθώς είναι μία από τις ελάχιστες επιχειρήσεις που σκοπίμως δεν δραστηριοποιείται καθόλου στην Κίνα, κάτι που δεν αποκλείεται να της φανεί πολύ χρήσιμο τώρα που ο ανταγωνισμός των δύο μεγάλων δυνάμεων έχει μπει και στο πεδίο του AI.

Μιλώντας όμως για την Κίνα, πρέπει να επιστρέψουμε στη χθεσινή ημέρα για να επισημάνουμε πως το πάρτι των κινεζικών τεχνολογικών επιχειρήσεων χάλασε απότομα, καθώς μία κυβερνητική ανακοίνωση προκάλεσε απότομη προσγείωση. Η υπηρεσία ελέγχου των εταιρειών που παρέχουν διαδικτυακές υπηρεσίες ανακοίνωσε πως για να ξεκινήσει η εμπορική κυκλοφορία συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης τύπου ChatGPT, θα πρέπει πρώτα να έχει δοθεί η έγκριση της. Η έγκριση αυτή θα παρέχεται μόνο μετά από τον έλεγχο της ασφάλειας αυτών των συστημάτων.

Σύμφωνα με το Bloomberg, για να εγκριθεί ένα τέτοιο σύστημα θα πρέπει να μην παράγει περιεχόμενο το οποίο απειλεί τον «πυρήνα των σοσιαλιστικών αξιών» και φυσικά να μην απειλεί την εθνική ασφάλεια της χώρας, ανάμεσα σε πολλά άλλα. Η παρέμβαση των αρχών φαίνεται πως μετρίασε τα κέρδη της Alibaba από το 3,5% στο 1,6% και εξαφάνισε τα κέρδη της SenseTime, η μετοχή της οποίας έκλεισε ελαφρά αρνητική. Αυτό φυσικά δεν πρέπει να μας εκπλήσσει, καθώς οι κινεζικές αρχές δεν έχουν κρύψει ποτέ την επιθυμία τους να ελέγχουν συγκεκριμένα πράγματα.

Αυτό που μπορεί να ξαφνιάσει ορισμένους είναι η πληροφορία πως το υπουργείο εμπορίου των ΗΠΑ έχει ήδη ξεκινήσει διαδικασία με σκοπό την δημιουργία συγκεκριμένης διαδικασίας μέσω της οποίας οι επιχειρήσεις και οι εποπτικές αρχές θα διασφαλίζουν την αξιοπιστία, σε νομικό και ηθικό επίπεδο, των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης. Αξιωματούχος του υπουργείου δήλωσε σε συνέντευξη τύπου πως η κυβέρνηση θέλει να προωθήσει την «υπεύθυνη» καινοτομία σε αυτόν τον τομέα. Την ίδια στιγμή, αντίστοιχες πρωτοβουλίες έχουν ήδη πάρει και άλλες κυβερνητικές ή ομοσπονδιακές υπηρεσίες. Είναι δύσκολο να πούμε ποιες θα είναι οι διαφορές μεταξύ των κατευθυντήριων γραμμών που θα δίνουν οι κινεζικές και οι αμερικανικές αρχές στις επιχειρήσεις που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στον τομέα των εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης. Είναι όμως απόλυτα βέβαιο πως η κρατική ανάμειξη στον συγκεκριμένο τομέα θα είναι κάτι με το οποίο θα πρέπει να συνηθίσουν να ζουν οι επιχειρήσεις του κλάδου.

Είναι επίσης βέβαιο πως θα πρέπει να μάθουν να ζουν και με παρεμβάσεις όπως η πρόσφατη του Έλον Μασκ και εκατοντάδων άλλων γνωστών ανθρώπων που δραστηριοποιούνται στο χώρο της τεχνολογίας. Θυμίζουμε πως ο γνωστός επιχειρηματίας μαζί με πολλούς άλλους ζήτησε την προσωρινή εξάμηνη παύση της έρευνας πάνω στον τομέα των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης μέχρι τη δημιουργία καλύτερων πρωτοκόλλων ασφαλείας, έτσι ώστε να αποφευχθούν οι σοβαροί κίνδυνοι για την κοινωνία και την ανθρωπότητα.

Ο αγώνας για τη δημιουργία προηγμένων συστημάτων που δουλεύουν με την τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης είναι πολυεπίπεδος. Οι κινεζικές εταιρείες ανταγωνίζονται η μία την άλλη, όπως αντίστοιχα κάνουν μεταξύ τους οι αμερικανικές. Ανταγωνισμός υπάρχει, τουλάχιστον σε επίπεδο γοήτρου, μεταξύ των αμερικανικών και των κινεζικών. Λέμε σε επίπεδο γοήτρου γιατί δεν είμαστε βέβαιοι πως οι κινεζικές εφαρμογές τύπου AI θα μπορούν να δουλεύουν εύκολα στις ΗΠΑ ούτε οι αντίστοιχες αμερικανικές στην Κίνα, αν κρίνουμε από τις αμερικανικές αντιδράσεις απέναντι στο Tik Tok και τις κινεζικές απέναντι στην Google και την Facebook. Πέρα από τον εταιρικό ανταγωνισμό, υπάρχει και ο φόβος των κρατικών παρεμβάσεων που μπορεί τελικά να κάνουν αυτά τα συστήματα ασύμφορα σε εμπορικό επίπεδο. Όλα αυτά εξελίσσονται λίγο πολύ μπροστά μας.

Όμως, ο σημαντικότερος αγώνας είναι μάλλον πιο κρυφός. Αν δεν μας τον είχε υπενθυμίσει η Palantir δεν θα τον σκεφτόμαστε και πολύ. Η πραγματική μάχη μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας είναι αυτή για την δημιουργία των πιο αποτελεσματικών συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης για τις υπηρεσίες άμυνας, ασφάλειας και αντικατασκοπείας. Είμαστε όμως βέβαιοι πως δεν θα μάθουμε και πολλά γι’ αυτήν.

Σπύρος Αλεξόπουλος/liberal.gr