Ακάθεκτη η EKT: Έρχονται νέες αυξήσεις επιτοκίων από Μάιο

Επανεξετάζουν την πορεία των αυξήσεων των επιτοκίων υπό το φως της τραπεζικής αναταραχής του περασμένου μήνα οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας – ωστόσο παραμένουν προσηλωμένοι στη μείωση του βασικού πληθωρισμού. Ειδικότερα, οι φόβοι μετάδοσης που δημιουργήθηκαν μετά την κατάρρευση της Silicon Valley Bank στις αρχές Μαρτίου οδήγησαν στη χρεοκοπία πολλών περιφερειακών τραπεζών, οι οποίες κορυφώθηκαν με την έκτακτη διάσωση της Credit Suisse από τον ελβετικό τραπεζικό γίγαντα UBS στην Ευρώπη. Παρότι ο πανικός οδήγησε σε φυγή επενδυτών και καταθετών από τον παγκόσμιο τραπεζικό τομέα, η αγορά έχει ηρεμήσει έκτοτε λόγω του ευρέως αποδεκτού αφηγήματος ότι οι τραπεζικές χρεοκοπίες ήταν αποτέλεσμα ιδιοσυγκρασιακών αδυναμιών στα επιχειρηματικά μοντέλα, και όχι συστημικό ζήτημα. Η ΕΚΤ αύξησε τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης στα μέσα Μαρτίου, στο απόγειο της τραπεζικής αναταραχής, παρά τις εκκλήσεις για χαλάρωση. Ωστόσο, αυτή την εβδομάδα, αρκετά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου υπογράμμισαν τον κίνδυνο οικονομικών επιπτώσεων, εν μέσω επιτοκιακών αυξήσεων. Ο βασικός πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ μειώθηκε σημαντικά τον Μάρτιο, στο 6,9% ετησίως, κυρίως ως αποτέλεσμα της πτώσης στις τιμές της Ενέργειας. Όμως, αυτός ο δείκτης, ο οποίος δεν περιλαμβάνει τις ασταθείς τιμές της Ενέργειας, των τροφίμων, του αλκοόλ και του καπνού, έχει αυξηθεί στο ιστορικό υψηλό του 5,7%. Τα γεγονότα του περασμένου μήνα έχουν αναγκάσει ορισμένους φορείς χάραξης πολιτικής της ΕΚΤ, όπως ο διοικητής της Εθνικής Τράπεζας της Αυστρίας, Robert Holzmann, να το… ξανασκεφτούν. Όπως είχε προτείνει, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ μπορεί να χρειαστεί να εξετάσει έως και τέσσερις επιπλέον αυξήσεις επιτοκίων, αρχής γενομένης τον Μάιο, με αύξηση 50 μονάδων βάσης. Ωστόσο, όπως είπε στο CNBC την Πέμπτη, «τα πράγματα έχουν αλλάξει» και ότι η κεντρική τράπεζα θα πρέπει να αξιολογήσει την κατάσταση πιο προσεκτικά στην επόμενη συνεδρίαση. «Σίγουρα αυτό που βιώσαμε με την τραπεζική κρίση στις ΗΠΑ και στην Ελβετία, οδήγησε σε αλλαγές στις προοπτικές, και αν αλλάξει η προοπτική, πρέπει να αλλάξουμε τις απόψεις μας», είπε ο Holzmann στις Εαρινές Συναντήσεις του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον. Πρόσθεσε δε ότι πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη ο πληθωρισμός πυρήνα, αν και δεν είναι ο μοναδικός τομέας που έχει σημασία, με τις οικονομικές συνθήκες να γίνονται αισθητά αυστηρότερες και την πρόσβαση σε πίστωση να μειώνεται για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. «Αυτό που έχει επίσης σημασία είναι η κατάσταση στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Εάν οι αγορές δεν ανακάμψουν, η πιστωτική επέκταση και η χορήγηση δανείων στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις καθίστανται πιο δύσκολες. Το πόσο [τα επιτόκια πρέπει να αυξηθούν] εξαρτάται, σε μεγάλο βαθμό, από ό,τι μας λέει το περιβάλλον αυτή τη στιγμή». Αυτός ο επιφυλακτικός τόνος είχε απήχησε και στο έτερο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου Ignacio Visco. Ο διοικητής της Τράπεζας της Ιταλίας είπε ότι η χρηματοπιστωτική αναταραχή -αν και δεν έχει γίνει ακόμη αισθητή στη ζώνη του ευρώ, όπου οι τράπεζες είναι καλά κεφαλαιοποιημένες και διαθέτουν άφθονη ρευστότητα- ήταν ένας από τους πολλούς παράγοντες που επιτείνουν κίνδυνο στις οικονομικές προοπτικές. «Ο ιταλικός τραπεζικός τομέας τα πάει καλά, ο ευρωπαϊκός τραπεζικός τομέας τα πάει καλά, όσον αφορά τις αναταράξεις που έχουμε δει – σχετίζεται κυρίως με τα επιχειρηματικά μοντέλα των συγκεκριμένων τραπεζών που έχουν επηρεαστεί» είπε ο Visco.

Ανησυχίες για τον πληθωρισμό

Ο Visco ζήτησε υπομονή στην αξιολόγηση της νομισματικής πολτικής της ΕΚΤ, ειδικά από τη στιγμή που οι πιστωτικοί όροι έχουν «αυξηθεί σημαντικά». Ωστόσο, είπε ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα εξετάσουν τα δεδομένα για ενδείξεις ότι ο βασικός πληθωρισμός μειώνεται και ότι ο μεσοπρόθεσμος στόχος της τράπεζας για πληθωρισμό 2% είναι ορατός. «Στην πραγματικότητα, αν κοιτάξετε τα πιστωτικά στοιχεία, ο ρυθμός ανάπτυξης έχει μειωθεί από πάνω από 10% στα τέλη του καλοκαιριού στο μηδέν, και σε πραγματικούς όρους είναι πλέον αρνητικός, επομένως συσφίγγουμε. Πρέπει να περιμένουμε όμως γιατί η νομισματική πολιτική αργεί», είπε, υποδεικνύοντας ότι μπορεί να χρειαστούν από ένα έτος έως 18 μήνες ώστε να φανεί ο αντίκτυπος από τις πρόσφατες κινήσεις πολιτικής στην οικονομία της ευρωζώνης. Άλλα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ ήταν ομόφωνα υπέρ του προσδιορισμού του βασικού πληθωρισμού ως βασικού δείκτη σε ό,τι αφορά τον ρυθμό αυξήσεων των επιτοκίων. Ο Gediminas Šimkus, πρόεδρος της Τράπεζας της Λιθουανίας, δήλωσε ότι η σταθερότητα του πληθωρισμού πυρήνα είναι ανησυχητική. Ωστόσο, τόνισε τη σημασία της αξιολόγησης του καθυστερημένου αντίκτυπου της υφιστάμενης αυστηροποίησης των πολιτικών.

«Όχι ακόμη»

Αν και η οικονομία της ευρωζώνης έχει αποφύγει μέχρι στιγμής την ύφεση, οι ανησυχίες για τον αντίκτυπο στην ανάπτυξη εξακολουθεί να υφίσταται. Ο Διοικητής της Τράπεζας της Λετονίας, Mārtiņš Kazāks, τόνισε αυτό την Πέμπτη, σημειώνοντας ότι το μπλοκ των 20 μελών «προφανώς δεν έχει βγει ακόμη από το δάσος» και ότι ο κίνδυνος ύφεσης δεν έχει παρέλθει. «Ο πληθωρισμός παραμένει υψηλός. Υπάρχουν κίνδυνοι χρηματοπιστωτικής αστάθειας», είπε στο CNBC. «Βλέπουμε επίσης ότι οι αγορές εργασίας είναι πολύ ισχυρές, πολύ ισχυρότερες από ό,τι αναμενόταν, γεγονός που οδηγεί στην κατάσταση ότι τα επιτόκια θα πρέπει να ανέβουν περισσότερο και αυτό μπορεί να έχει συνέπειες για τους θύλακες ευπάθειας σε ορισμένα τμήματα της αγοράς και της οικονομίας». Ερωτηθείς για την εξισορρόπηση της ανάγκης ελέγχου του πληθωρισμού με τον κίνδυνο υπερβολικής σύσφιξης και άσκησης περαιτέρω καθοδικής πίεσης στην ανάπτυξη, ο Kazāks ζήτησε από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να παραμείνουν επικεντρωμένοι στην εντολή για τον πληθωρισμό και είπε ότι δεν βλέπει «κανέναν λόγο να επιβραδυνθεί». «Ο κίνδυνος να μην κάνουμε αρκετά όσον αφορά την αύξηση των επιτοκίων, κατά την άποψή μου, είναι σημαντικά υψηλότερος από το να κάνουμε πάρα πολλά» είπε. Σε αυτό το πλαίσιο, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΚΤ θα προχωρήσουν σε νέα αύξηση επιτοκίων κατά 25 ή και 50 μονάδες βάσης. «Εάν υπάρχει άλλη μια ανοδική έκπληξη στον δομικό πληθωρισμό και η τριμηνιαία έρευνα δανείων (της ΕΚΤ) δεν φαίνεται πολύ κακή, ίσως χρειαστεί να προχωρήσουμε σε αύξηση κατά 0,5%», είπε. «Αν υπάρξει 0,25 είναι πιο κατάλληλο». Οι αγορές βλέπουν τώρα την ΕΚΤ να αυξάνει το επιτόκιο καταθέσεων από το 3% στο 3,75% έως τον Σεπτέμβριο. Στη συνέχεια αναμένουν κάποια αντιστροφή, σε αντίθεση με την κατεύθυνση της ΕΚΤ μέχρι τώρα, πως όταν τα επιτόκια κορυφωθούν, θα πρέπει να παραμείνουν στα υψηλά επίπεδα για ένα διάστημα. «Δεδομένου ότι η δυναμική των μισθών θα είναι ασύμβατη με τον στόχο του πληθωρισμού 2% για χρόνια και τα πραγματικά ποσοστά εξακολουθούν να είναι χαμηλά, δεν βλέπω κάποια γρήγορη αντιστροφή της πολιτικής μόλις φτάσουμε στο τελικό επιτόκιο», είπε ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας του Βελγίου Pierre Wunsch.

www.bankingnews.gr