Χρυσώνει το χάπι για τα ουκρανικά γεωργικά προϊόντα τώρα η Κομισιόν

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι εξετάζει το ενδεχόμενο μιας περαιτέρω δέσμης μέτρων στήριξης για τους αγρότες της ΕΕ που πλήττονται από την εισροή ουκρανικών γεωργικών προϊόντων, μετά την απόφαση της Πολωνίας, της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας να απαγορεύσουν την εισαγωγή ουκρανικών γεωργικών προϊόντων.

«Επεξεργαζόμαστε τώρα μια δεύτερη δέσμη μέτρων με την οποία θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε τις χώρες που επηρεάζονται από τις εισροές από την Ουκρανία», δήλωσε εκπρόσωπος της Επιτροπής κατά τη διάρκεια της καθημερινής συνέντευξης Τύπου της  Κομσιόν τη Δευτέρα (17 Απριλίου).

Μια πρώτη δέσμη μέτρων ύψους 56 εκατομμυρίων ευρώ για τη βοήθεια της Πολωνίας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας συμφωνήθηκε από τα κράτη μέλη στα τέλη Μαρτίου και χρηματοδοτήθηκε μέσω ενός κονδυλίου ύψους 450 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως που περιλαμβάνεται στο αποθεματικό ταμείο του προγράμματος γεωργικών επιδοτήσεων της ΕΕ.

Ωστόσο, το πακέτο δεν ήταν αρκετό για να κατευνάσει τους Πολωνούς αγρότες, οι οποίοι κατέβηκαν δυναμικά στους δρόμους, με αποτέλεσμα τελικά την αποπομπή του πρώην πλέον υπουργού Γεωργίας Henryk Kowalczyk.

Καθώς ένα δεύτερο πακέτο είναι «ακόμη υπό συζήτηση», η Επιτροπή αρνήθηκε να προσθέσει περαιτέρω λεπτομέρειες σχετικά με το ποσό, το χρονοδιάγραμμα ή τα κριτήρια κατανομής.

Ωστόσο, η Κομισιόν επεσήμανε ότι το πρώτο πακέτο «ενεργοποιήθηκε πολύ γρήγορα».

«Ήταν μια αρκετά γρήγορη έγκριση, θα περιμέναμε το ίδιο και για το δεύτερο μέτρο στήριξης», δήλωσε ο εκπρόσωπος, προσθέτοντας ότι η Επιτροπή «λαμβάνει υπόψη της τον αντίκτυπο αυτής της αύξησης των εισαγωγών στις χώρες πρώτης γραμμής».

Η ανακοίνωση έρχεται σε συνέχεια της είδησης ότι η Ουγγαρία και η Πολωνία, που συνορεύουν με την Ουκρανία, έλαβαν τη μονομερή απόφαση να απαγορεύσουν την εισαγωγή γεωργικών προϊόντων όπως τα σιτηρά και τα πουλερικά, με τη Βουλγαρία να τους ακολουθεί. Εν τω μεταξύ, ο Guardian ανέφερε ότι η Σλοβακία έχει πλέον ξεκινήσει τη δική της απαγόρευση.

Η ένταση προέκυψε μετά από μια σημαντική εισροή ουκρανικών γεωργικών προϊόντων σε γειτονικές χώρες της ΕΕ, εξαιτίας ενός συνδυασμού της πρωτοβουλίας της ΕΕ για τις λωρίδες αλληλεγγύης που βοηθούν την Ουκρανία να εξάγει γεωργικά προϊόντα μέσω όλων των δυνατών οδών και του προσωρινού καθεστώτος απελευθέρωσης του εμπορίου που ανέστειλε τους δασμούς και τις ποσοστώσεις στις εισαγωγές γεωργικών προϊόντων διατροφής από την Ουκρανία.

Αυτό έχει προκαλέσει σημαντική ανησυχία στις γειτονικές χώρες της ΕΕ, οι οποίες άρχισαν να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ότι θα βρεθούν εκτός της αγοράς σιτηρών ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2022.

Το Reuters μετέδωσε ότι το Κίεβο ελπίζει τώρα να ανοίξει εκ νέου τη διαμετακόμιση τροφίμων και σιτηρών μέσω της Πολωνίας ως «πρώτο βήμα» για τον τερματισμό των απαγορεύσεων εισαγωγών στις συνομιλίες που άρχισαν στη Βαρσοβία τη Δευτέρα.

Νομική βάση «ασαφής» για την Επιτροπή αλλά όχι για τους εμπειρογνώμονες

Αν και το εμπόριο είναι αποκλειστικά αρμοδιότητα της ΕΕ, ο εκπρόσωπος δήλωσε ότι δεν είναι ακόμη σαφές εάν οι αποφάσεις της Βαρσοβίας και της Βουδαπέστης παραβιάζουν το δίκαιο της ΕΕ.

«Βρισκόμαστε ήδη σε επαφή με τις αρμόδιες αρχές […] για να κατανοήσουμε σωστά το πεδίο εφαρμογής των μέτρων και τη νομική βάση, διότι δεν έχουμε πλήρη σαφήνεια επ’ αυτού», δήλωσε ο εκπρόσωπος, προσθέτοντας ότι είναι «πολύ νωρίς για να προβλέψουμε πιθανές επιλογές».

Αντιθέτως, η προτεραιότητα αυτή τη στιγμή είναι η αποκλιμάκωση.

«Δεν είναι στόχος μας να προκαλέσουμε δυσκολίες σε πληθυσμούς εντός της ΕΕ, ενώ στηρίζουμε την Ουκρανία, οπότε δεν πρόκειται για κυρώσεις», δήλωσε ο επικεφαλής εκπρόσωπος της Επιτροπής Eric Mamer, προσθέτοντας ότι πρόκειται αντίθετα για «εξεύρεση λύσεων».

Ωστόσο, για νομικούς εμπειρογνώμονες, όπως ο Alberto Alemanno, καθηγητής δικαίου της ΕΕ στο HEC Paris, αυτή η επιφυλακτικότητα της Επιτροπής υποδεικνύει ότι αποφεύγει την ευθύνη της.

«[Αυτό είναι] μια ακόμη απεικόνιση της απροθυμίας της Επιτροπής να εκπληρώσει τα καθήκοντά της ως θεματοφύλακας των συνθηκών», δήλωσε στη EURACTIV.

«Δεν πρόκειται για την άμεση εισαγωγή των παραβάσεων, αλλά και για τη δημόσια σηματοδότηση ότι το κράτος παραβιάζει και, συνεπώς, για την κίνηση διοικητικών διαδικασιών που μπορούν στη συνέχεια να οδηγήσουν σε προσφυγή σε περίπτωση επίμονης μη συμμόρφωσης», πρόσθεσε.

Η επιλογή που έχει στη διάθεσή της η Επιτροπή περιλαμβάνει προειδοποιητική επιστολή βάσει του άρθρου 258 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ (ΣΛΕΕ). «[Αυτό] μου φαίνεται η μόνη επιλογή», δήλωσε ο Alemanno.

Εν τω μεταξύ, ο David Kleimann, ειδικός σε θέματα εμπορίου της ΕΕ στην οικονομική δεξαμενή σκέψης Bruegel με έδρα τις Βρυξέλλες, έκανε λόγο για μια «καλά προετοιμασμένη συνομιλία» μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών, η οποία αποσκοπεί στο να ασκήσει πίεση στην Κομισιόν στην προσπάθειά της να αλλάξει τους όρους της εμπορικής συμφωνίας.

Ως εκ τούτου, εκτίμησε ότι οι περιορισμοί αυτοί είναι πιθανό να διαρκέσουν μόνο λίγες ημέρες, όσο ακριβώς χρειάζεται για να διευκολυνθεί μια «ισχυρή ανταλλαγή» μεταξύ των δύο μερών.

Επιπλέον, ο Kleimann δήλωσε στη EURACTIV ότι, ενώ είναι μάλλον απίθανο το Δικαστήριο της ΕΕ να βρει κάποια δικαιολογία για την απαγόρευση της Ουγγαρίας και της Πολωνίας, η Επιτροπή «είναι απίθανο να έχει ενδιαφέρον για νομική κλιμάκωση».

Αντ’ αυτού, είναι πιο πιθανό να επικεντρωθεί θα σε πρακτικές λύσεις που λειτουργούν προς την κατεύθυνση της επίλυσης και της συνεργασίας, παρά σε κυρώσεις, πρόσθεσε.