Τι ευρωβουλευτές θέλουμε τελικά;

Το μείζον ζήτημα δεν είναι αν οι ευρωβουλευτές εκλέγονται με σταυρό ή λίστα, αλλά ποια είναι τα κριτήρια για την τοποθέτησή τους στο ψηφοδέλτιο, όπως σχολιάζει ο Γιάννης Παπαδημητρίου, βραβευμένος ανταποκριτής της DW στην Νοτιοανατολική Ευρώπη. Στην πράξη, οι ευρωβουλευτές είναι αρκετά νέοι άνθρωποι, που ενδιαφέρονται για τα κοινά, μα που δεν σταδιοδρομούν στις Βρυξέλλες αλλά επιστρέφουν στις χώρες καταγωγής τους.

Δεν γνωρίζουμε αν ευσταθούν τα όσα αποδίδονται στον ευρωβουλευτή Αλέξη Γεωργούλη. Μέχρι να εκδοθεί δικαστική απόφαση, ασφαλώς ισχύει το τεκμήριο της αθωότητας.

Δεν γνωρίζουμε αν ισχύουν οι κατηγορίες που έχουν απαγγελθεί στην ευρωβουλευτή Εύα Καϊλή. Και εδώ προφανώς ισχύει το τεκμήριο της αθωότητας, μέχρι την ετυμηγορία του δικαστηρίου.

Όμως δεν περιποιεί τιμή για την εικόνα μίας χώρας το γεγονός ότι για πέντε από τους συνολικά 21 ευρωβουλευτές της (δηλαδή σχεδόν το 25% του συνόλου), έχει ζητηθεί ή και έχει εγκριθεί άρση της βουλευτικής ασυλίας, προκειμένου να διερευνηθούν τυχόν ευθύνες για ποινικά αδικήματα.

Καθώς πλησιάζουν οι διαδικασίες επιλογής για τα ονόματα που θα στελεχώσουν τα ψηφοδέλτια στις κρίσιμες ευρωεκλογές του 2024, καλό είναι να αναρωτηθούν οι επιτελείς των κομμάτων, αλλά και εμείς, οι απλοί ψηφοφόροι, ποια (πρέπει να) είναι τα κριτήρια, ώστε να επιλέγονται αξιοκρατικά οι καλύτεροι, σύμφωνα πάντοτε με τον Γιάννη Παπαδημητρίου.

Η απάντηση είναι εύκολη και ταυτόχρονα δύσκολη. Ο ιδανικός ευρωβουλευτής έχει την επιστημονική κατάρτιση του Δημήτρη Τσάτσου και του Γιώργου Παπαστάμκου, τον ευρωπαϊκό «αέρα» του Κωστή Χατζηδάκη και του Μιχάλη Παπαγιαννάκη, το επικοινωνιακό χάρισμα του Γιάγκου Πεσμαζόγλου και του Λεωνίδα Κύρκου, την «πένα» του Γιώργου Ρωμαίου και του Γιάννη Μαρίνου, την εργατικότητα της Μαριέτας Γιαννάκου, τις διασυνδέσεις του Σταύρου Λαμπρινίδη (για να μην αναφερθούμε επί του παρόντος στους σημερινούς ευρωβουλευτές μας).

Τα κριτήρια της επιλογής

Είναι αλήθεια ότι δεν βρίσκεται εύκολα ένας τόσο εκλεκτός εκπρόσωπος της λαϊκής βούλησης. Αλλά αυτός δεν είναι λόγος να χειροτονούνται υποψήφιοι με κριτήρια που δεν έχουν σχέση με το αντικείμενο. Σχεδόν εγγυημένη είναι η αποτυχία όταν επιλέγονται «διάσημοι», οι οποίοι κατά κανόνα αποδεικνύονται εντελώς «άσημοι» μόλις περνούν τα σύνορα της χώρας, μόλις αφήνουν πίσω τους το ασφαλές περιβάλλον της αναγνωρισιμότητας, στο οποίο έχουν καλομάθει να πρωταγωνιστούν. Αυτό ισχύει άλλωστε για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, με ελάχιστες εξαιρέσεις (όπως, για παράδειγμα, ο Φινλανδός πρωταθλητής ράλλυ Άρι Βατάνεν, που είχε κερδίσει πολλές συμπάθειες στις Βρυξέλλες και η Αυστριακή «τηλεσέφ» Σάρα Βίνερ, που αξιοποιούσε την αναγνωρισιμότητά της για δημιουργικές καμπάνιες υπέρ της υγιεινής διατροφής).

Καλή αφετηρία είναι ασφαλώς η επιλογή νέων ανθρώπων. Αλλά και η νεότητα από μόνη της δεν αποτελεί εγγύηση επιτυχίας, ιδιαίτερα όταν συνοδεύεται από έπαρση. Διαχρονικός παραμένει ο αφορισμός του Βρετανού πολιτικού Τζέιμς Μπάλφουρ: «Νόμιζα πως ήταν ένας πολλά υποσχόμενος νέος. Αλλά τελικά ήταν μόνο ένας νέος που υποσχόταν πολλά…»

Τέλος, ελάχιστα αποδοτικό, αλλά σύνηθες δυστυχώς, είναι το κριτήριο της ανταμοιβής για πολύτιμες κομματικές υπηρεσίες του παρελθόντος. Είναι αλήθεια ότι παλαιότερα, ιδιαίτερα πριν αποκτήσει σοβαρές αρμοδιότητες και ρόλο συν-νομοθέτη στο θεσμικό οικοδόμημα της ΕΕ, το Ευρωκοινοβούλιο ήταν ο αυτονόητος προορισμός για μία τελευταία «χρυσή χειραψία» λίγο πριν τη συνταξιοδότηση. Αλλά οι καιροί αλλάζουν.

Σήμερα, το Ευρωκοινοβούλιο λειτουργεί περισσότερο ως «φυτώριο» φερέλπιδων – όχι απαραίτητα νέων – πολιτικών, οι οποίοι στη συνέχεια επωμίζονται ακόμη πιο σοβαρές ευθύνες, είτε στις Βρυξέλλες, είτε στην κεντρική πολιτική σκηνή της χώρας τους. Αναρίθμητα πλέον τα παραδείγματα, από τους Ιταλούς Ταγιάνι και Σαλβίνι και τους Γάλλους Σιράκ και Φαμπιούς μέχρι τους «ημέτερους» Κωστή Χατζηδάκη και Νίκο Ανδρουλάκη. Ένας λόγος παραπάνω να τιμήσουν τον θεσμό και να επιλέξουν τους καλύτερους όλοι οι ενδιαφερόμενοι. Τόσο οι ιθύνοντες των κομμάτων, όσο και εμείς, οι απλοί ψηφοφόροι.