Τουρκία: Το μεταναστευτικό στην «καρδιά» του προεκλογικού αγώνα

Το μεταναστευτικό ζήτημα επιστρέφει και κυριαρχεί στον προεκλογικό αγώνα της γείτονος. Οι ξένοι μετανάστες στην Τουρκία φθάνουν πλέον τα 3,5 εκατομμύρια, με τους Σύρους να συνιστούν την «μερίδα του λέοντος» και οι δύο κύριες παρατάξεις – αυτή γύρω από το κυβερνών ΑΚΡ και αυτή της εξακομματικής αντιπολίτευσης  –  παρουσιάζουν τις προγραμματικές θέσεις και τις επικοινωνιακές στρατηγικές τους.

Η κοινωνική αποδοχή των Σύρων μειώνεται σταθερά στη γειτονική Τουρκία, η οποία στρέφεται σε περισσότερο ρυθμιστικές – κανονιστικές μεταναστευτικές πολιτικές. Η οικονομική κρίση, ο τερατώδης πληθωρισμός και η συναφής φτώχεια που πλήττει διαρκώς και περισσότερες κοινωνικές ομάδες έχουν ως συνέπεια την τροποποίηση των θέσεων των μεγάλων κομμάτων απέναντι στο μεταναστευτικό – προσφυγικό ζήτημα.

Σε ό, τι αφορά το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης ΑΚΡ, οι ειδικοί που ασχολούνται με την πολιτική της Τουρκίας και ιδιαίτερα με τον ερντογανισμό,  συμφωνούν ως προς ένα βασικό σημείο: για τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, οι εσωτερικές πολιτικές παράμετροι καθορίζουν την ατζέντα της εξωτερικής πολιτικής.

Μέχρι πριν από περίπου ένα χρόνο, το κυβερνών AKP στήριζε τους Σύρους πρόσφυγες που έβρισκαν καταφύγιο στην Τουρκία, ίσως γιατί τους αντιμετώπιζε ως φθηνό εργατικό δυναμικό, απαραίτητο για την τουρκική οικονομία. Σήμερα, που τα περιθώρια για μια άλλη, επεκτατική οικονομική πολιτική έχουν περιοριστεί, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης αυστηροποιεί την πολιτική του.

Και ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, επικεφαλής του κεντροαριστερού CHP και υποψήφιος της ενωμένης αντιπολίτευσης για την προεδρία στις εκλογές στις 14 Μαΐου, ήταν από τους πρώτους πολιτικούς αρχηγούς που έσπευσε να εκμεταλλευθεί την δυσαρέσκεια των Τούρκων με τους Σύρους πρόσφυγες και έθεσε το προσφυγικό ως προτεραιότητα του προεκλογικού του αγώνα. Υπόσχεται, αν βέβαια νικήσει στις εκλογές, να διαπραγματευτεί με το συριακό καθεστώς επιστροφή των προσφύγων, ενώ, παράλληλα, δεσμεύεται να επανεξετάσει την προσφυγική Συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας.

Οι  Τούρκοι κοινωνικοί επιστήμονες εξετάζουν με αυξανόμενο ενδιαφέρον το περιβάλλον κοινωνικής διαβίωσης Τούρκων και Σύρων, θέτοντας στο επίκεντρο της έρευνας την συνύπαρξή τους στη χώρα. Διαπιστώνεται ότι οι Τούρκοι βλέπουν το μεταναστευτικό ως ένα από τα τρία σημαντικότερα ζητήματα, ενώ, σε πιο πρόσφατες έρευνες, καταγράφεται ότι το ζήτημα ανέρχεται πλέον στη δεύτερη θέση, αμέσως μετά την υφιστάμενη οικονομική κρίση.

Είναι όμως σχεδόν ανεδαφική  μια επιστροφή των Σύρων στην πατρίδα τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία του στην Τουρκία ζουν σήμερα σχεδόν 4.000.000 Σύροι. Σε αυτούς έρχονται να προστεθούν ακόμη ένα εκατομμύριο μετανάστες που είναι προς απέλαση, καθώς και περίπου 400.000 παράτυποι μετανάστες που προέρχονται κυρίως από το Πακιστάν, το Αφγανιστάν, το Ιράκ και χώρες της Αφρικής.

Συνολικά, λοιπόν, στην Τουρκία ζουν σήμερα 5,5 εκατομμύρια πρόσφυγες. Ελάχιστες χώρες έχουν δεχθεί την μεταναστευτική πίεση που έχει υποστεί η Τουρκία. Οι αλλαγές στις προεκλογικές θέσεις των κομμάτων εξουσίας ήταν αναμενόμενες.