Συμβούλιο της Ευρώπης: Ζητούμενο η λογοδοσία της Ρωσίας

Ηγέτες από ολόκληρη την Ευρώπη εστιάζουν στο να καταστήσουν υπόλογη την Ρωσία στη διάρκεια της διήμερης συνόδου κορυφής του Συμβουλίου της Ευρώπης στο Ρέικιαβικ.

Στην πρώτη συνάντηση των ηγετών των 46 μελών του εδώ και 18 χρόνια, ο οργανισμός-θεματοφύλακας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει ως πρώτο θέμα στην ατζέντα του την Ουκρανία, ενώ η Ρωσία έχει αποβληθεί από την στιγμή που εισέβαλε στην γειτονική της χώρα.

«Είμαστε Ευρωπαίοι, άρα και ελεύθεροι. Είμαστε Ευρωπαίοι, άρα τιμούμε την ειρήνη. Είμαστε Ευρωπαίοι, επομένως αξιοποιούμε το 100% της δύναμής μας, όταν πρόκειται να προστατέψουμε τον τρόπο ζωής μας. Ας είναι αυτός ο κανόνας της ηπείρου μας για πάντα», δήλωσε στο μήνυμά του, το οποίο μεταδόθηκε μέσω βιντεοσύνδεσης, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Ενώ σχεδόν όλα τα ευρωπαϊκά κράτη παρείχαν στρατιωτικό εξοπλισμό στην Ουκρανία ή υποδέχθηκαν πρόσφυγες από την χώρα, το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει την δυνατότητα να συντονίσει τους νομικούς και δικαστικούς χειρισμούς.

«Ένα μεγάλο θέμα θα είναι η λογοδοσία της Ρωσίας για το έγκλημα της επιθετικότητας που διαπράττει, εξαπολύοντας πόλεμο κατά της Ουκρανίας», σημείωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. «Είμαι εδώ πολύ χαρούμενη που θα έχουμε πλέον ένα μητρώο καταστροφών, το οποίο είναι πολύ σημαντικό για την απονομή δικαιοσύνης. Και η δικαιοσύνη είναι προαπαιτούμενο για μια δίκαιη ειρήνη».

Παρέμβαση και επαφές Σακελλαροπούλου Η Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου συμπροήδρευσε στην συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με θέμα «Safeguarding democracy in testing times-risk, resilience and recommitment» της 4ης Συνόδου Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης και έκανε την ακόλουθη παρέμβαση:

«Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, η δημοκρατία στην Ευρώπη βρέθηκε αντιμέτωπη με μια σειρά πρωτοφανών κρίσεων. Σε αυτές περιλαμβάνονται η οικονομική, η προσφυγική και η μεταναστευτική κρίση, η πανδημία, η κλιματική αλλαγή και, πιο πρόσφατα, η παγκόσμια ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Ζούμε σε ταραγμένους καιρούς και ένας άνεμος απαισιοδοξίας φαίνεται να πνέει στην ήπειρό μας. Οι υπαρξιακές προκλήσεις απειλούν την ποιότητα και την προοπτική των πολιτικών μας κοινωνιών.

Η οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας είχε μεγάλο κόστος για χώρες όπως η Ελλάδα. Οι πιο δύσκολες μέρες έχουν περάσει, αλλά θα πρέπει πάντα να έχουμε κατά νου ότι η εμπιστοσύνη στο πολιτικό σύστημα αποδυναμώνεται από την οικονομική στασιμότητα και τη φθίνουσα ευημερία.

Η πανδημία του COVID-19 είχε επίσης σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινή μας ζωή και τα περισσότερα κράτη-μέλη αναγκάστηκαν να επιβάλουν σοβαρούς περιορισμούς στις βασικές ελευθερίες. Η δίκαιη ισορροπία μεταξύ δικαιωμάτων και γενικού συμφέροντος παραμένει πάντα το διακύβευμα.

Επιπλέον, η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, εκτός από ζήτημα επιβίωσης, αποτελεί ταυτόχρονα μια σημαντική πρόκληση για τα δημοκρατικά πολιτεύματά μας, τα οποία πρέπει να παρουσιάσουν βιώσιμες λύσεις και να βρουν τρόπους για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης.

Τέλος, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα πρέπει να θεωρηθεί όχι μόνο ως επίθεση στην κυριαρχία αυτής της χώρας, αλλά ως μέρος ενός ευρύτερου ερωτήματος: κατά πόσο η παγκόσμια διάβρωση της δημοκρατίας θα συνεχιστεί ανεξέλεγκτα.

Ο γενικός γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης έχει προειδοποιήσει για μια «δημοκρατική οπισθοδρόμηση». Αυταρχικά και λαϊκιστικά καθεστώτα αμφισβητούν μετωπικά τα πολιτικά μας θεμέλια και το κράτος δικαίου. Οι διαδοχικές κρίσεις επέτρεψαν την ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας έναντι της νομοθετικής. Η ελευθερία της έκφρασης και η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης υπονομεύονται διαρκώς στο όνομα της αρχής της πλειοψηφίας. Ωστόσο, η φιλελεύθερη δημοκρατία είναι κάτι περισσότερο από αυτό, καθώς εγγυάται τόσο την κυριαρχία της πλειοψηφίας όσο και τα αναφαίρετα δικαιώματα των μειονοτήτων και των ατόμων.

Ως εκ τούτου, η συνεπής λειτουργία της δικαστικής εξουσίας είναι υψίστης σημασίας για ένα σύστημα ελέγχων και αντίβαρων. Η δημοκρατία και ο φιλελευθερισμός συνδέονται θεωρητικά και ιστορικά. Η διατήρηση της διάκρισης των λειτουργιών είναι κρίσιμη για τη σταθερότητα και τον έλεγχο της εξουσίας.

Η μεταπολεμική αισιοδοξία φαίνεται να ξεθωριάζει και το κοινωνικό μας συμβόλαιο πρέπει να ανανεωθεί. Οι πολύπλοκες κοινωνίες μας, γεμάτες δυνατότητες και αντιφάσεις, απαιτούν ταυτόχρονα ελευθερία και προστασία, ανάπτυξη και ισότητα, ίσες ευκαιρίες και κοινωνική δικαιοσύνη. Η κοινωνική συνοχή βασίζεται στην προστασία της μεσαίας τάξης και των πιο ευάλωτων κατηγοριών του πληθυσμού.

Παρά τις δυσκολίες και τις πολύπλευρες προκλήσεις που ελλοχεύουν μπροστά μας, η πίστη μας στην πεμπτουσία του τρόπου ζωής μας, στην ελευθερία και την ισότητα, δεν αναιρέθηκε ποτέ. Ωστόσο, η φιλελεύθερη δημοκρατία δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Η υποστήριξη της κοινής μας πορείας απαιτεί την πλήρη δέσμευση και επαγρύπνησή μας. Είναι ένας συνεχής αγώνας που απευθύνεται στο καθήκον μας να παρακινήσουμε και να πείσουμε τους ανθρώπους. Η δημοκρατία είναι ένα αέναο εγχείρημα διεύρυνσης της συμμετοχής των πολιτών και του ενεργού υπεύθυνου πολίτη.

Η Ευρώπη έχει ξεπεράσει μεγάλες δυσκολίες στο παρελθόν και η δύναμή μας έγκειται στην ικανότητά μας να προσαρμοζόμαστε και να εξελισσόμαστε, συχνά μαθαίνοντας από τα λάθη μας. Η ανθεκτικότητα των θεσμών μας εξαρτάται από τη συνεχή προσαρμογή και την ευελιξία μας στις νέες συνθήκες των κοινωνιών μας της διακινδύνευσης, χωρίς να χάνουμε τη σταθερή δέσμευσή μας στο δημοκρατικό κεκτημένο και την πίστη μας».

Στο περιθώριο των εργασιών συνόδου η κ. Σακελλαροπούλου είχε διαδοχικές συναντήσεις με τον πρόεδρο της Ισλανδίας Γκούντνι Θορλάσιους Γιοχάνεσον, καθώς και με τον πρόεδρο της Φινλανδίας Σάουλι Νιινίστο. Η Ελληνίδα Πρόεδρος συνεχάρη τον Ισλανδό ομόλογό της για την επιτυχημένη προεδρία της επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης και επεσήμανε ότι η Σύνοδος του Ρέικιαβικ αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία επιβεβαίωσης των κοινών αρχών και αξιών των ευρωπαϊκών κρατών.

Σε διμερές επίπεδο, η κ. Σακελλαροπούλου εξέφρασε την επιθυμία της για ενίσχυση των σχέσεων Ελλάδας-Ισλανδίας, ιδίως στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπου οι δύο χώρες μπορούν να ανταλλάξουν τεχνογνωσία.

Κατά την συνάντηση με τον Φινλαδό ομόλογό της, η Κατερίνα Σακελλαροπούλου συνεχάρη τον Σάουλι Νιινίστο για την ένταξη της χώρας του στο ΝΑΤΟ και εξέφρασε την επιθυμία της Ελλάδας για εποικοδομητική συνεργασία και εμβάθυνση των διμερών σχέσεων σε όλους τους τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος.

Μέχρι το πέρας της συνόδου και την συμφωνία στο σχέδιο συμπερασμάτων, οι ηγέτες σκοπεύουν να χαράξουν το πλαίσιο ενός συστήματος αποζημιώσεων, ώστε το ρημαγμένο από τον πόλεμο έθνος να εκκινήσει την διαδικασία της οικονομικής του αποκατάστασης.