Ναυτιλία: Οι τέσσερις δρόμοι προς την πράσινη μετάβαση

Την εικόνα μιας ναυτιλίας που ούτως ή άλλως σταδιακά απεξαρτάται από τα ορυκτά καύσιμα και στρέφεται προς περισσότερο βιώσιμες λύσεις, καταγράφει μια νέα έκθεση που είδε το φως της δημοσιότητας, αποτυπώνοντας ταυτόχρονα και τέσσερα μονοπάτια για την επίτευξη της πράσινης μετάβασης. Η ανάλυση που παρουσιάστηκε από τη στρατηγική συμμαχία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα Blue Sky Maritime Coalition (BSMC), σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Βάντερμπιλτ, επισημαίνει πως η ενεργειακή μετάβαση πραγματοποιείται πια και με τον πλέον επίσημο τρόπο σε όλα τα επίπεδα σχεδιασμού.

Με φόντο λοιπόν τον στόχο που έχει θέσει ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO) για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 50% έως το 2050 – σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2008, η έκθεση της BSMC υπογραμμίζει τα μονοπάτια και τις απαιτούμενες προσεγγίσεις για τη βελτιστοποίηση τεχνολογιών και λειτουργιών.

Το πρώτο μονοπάτι είναι η βελτιστοποίηση γάστρας (hull optimization). Η μορφή της γάστρας συνιστά βασικό παράγοντα καθορισμού του σχεδίου ενός πλοίου και στο πλαίσιο αυτό, οι αυτοματοποιημένες προσομοιώσεις και ακόμη και η τεχνητή νοημοσύνη μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την υποστήριξη σχεδιασμού και δοκιμών απόδοσης μέσω υπολογιστικής δυναμικής ρευστών προτού καθελκυστεί ένα σκάφος. Ο σχεδιασμός ή η μετασκευή ενός πλοίου με βολβώδη πλώρη μπορεί επίσης να προσφέρει εξοικονόμηση καυσίμου σε μεγαλύτερα σκάφη ανάλογα με το λειτουργικό προφίλ.

Το πλοίο

Επιπλέον, γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στο αναχαιτιστικό ελάσμα διαγωγής (interceptor), μια μεταλλική πλάκα που τοποθετείται κάθετα προς την πρύμνη του πλοίου, επιφέροντας 1% – 5% χαμηλότερη απαίτηση ισχύος πρόωσης και στις επιστρώσεις γάστρας που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε όλους τους τύπους σκαφών και να μειώσουν την αντίσταση στο νερό, βελτιώνοντας την απόδοση καυσίμου.

Ως δεύτερο μονοπάτι για την επίτευξη του στόχου μείωσης των εκπομπών ρύπων ορίζονται οι δυνατότητες βελτίωσης της ενεργειακής υπογραφής ενός πλοίου. Πιο συγκεκριμένα εξετάζεται η περίπτωση Συστήματος Ανάκτησης Θερμότητας (WHRC) από τα καυσαέρια της κύριας μηχανής για την παραγωγή ηλεκτρισμού. Η θερμότητα μπορεί να συλλεχθεί ακόμη από την περίσσεια ατμού ή το νερό ψύξης και να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας επί του σκάφους, συνήθως για χρήση στους βοηθητικούς κινητήρες που διαφορετικά θα βασίζονταν σε ντίζελ.

Ενας τρίτος βασικός πυλώνας καταγράφεται η λεγόμενη «βελτιστοποίηση των λειτουργιών» και η οποία περιλαμβάνει τη μείωση της ταχύτητας. Οπως τονίζεται χαρακτηριστικά «είναι ευρέως αποδεκτό ότι σε ορισμένες συνθήκες λειτουργίας, η μείωση ταχύτητας θα επιφέρει σημαντική εξοικονόμηση καυσίμων και μείωση εκπομπών άνθρακα. Ωστόσο, υπάρχει έλλειψη συμφωνίας όσον αφορά τον ποσοτικό προσδιορισμό της έκτασης αυτού του οφέλους».

Ανασχεδιασμός δρομολογίων

Στο ίδιο μονοπάτι περιλαμβάνονται ο ανασχεδιασμός των δρομολογίων και η πρόωση με τη βοήθεια της αιολικής ή ηλιακής ενέργειας, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αύξηση της αποδοτικότητας έναντι των ορυκτών καυσίμων. «Η προσθήκη πανιών σε υπάρχοντα σκάφη μπορεί να μειώσει τη ζήτηση ισχύος από τους κινητήρες και μπορεί να εξοικονομήσει καύσιμα, αλλά πιθανότατα θα είναι εφικτή μόνο σε μικρότερα σκάφη όπου είναι διαθέσιμος συνεχής κατευθυντικός άνεμος. Ομοίως, η προσθήκη φωτοβολταϊκών μπορεί να μειώσει τις ανάγκες ισχύος επί του σκάφους, αλλά θα απαιτήσει επαρκή χώρο στο σκάφος για εγκατάσταση και διαδρομές με υψηλό ηλιακό δυναμικό», επισημαίνεται χαρακτηριστικά.

Τέλος, οι νέες τεχνολογίες μπορούν να καταστούν «οδηγός» για την πράσινη μετάβαση και να αλλάξουν με ραγδαίους ρυθμούς τη ναυτιλία του αύριο. Σε αυτό το μονοπάτι κυρίαρχο ρόλο παίζει η ψηφιοποίηση που εμπεριέχει, μεταξύ άλλων, την τεχνητή νοημοσύνη, τις αυτόνομες ναυτιλιακές λειτουργίες, το blockchain, την προηγμένη διαχείριση αλυσίδας εφοδιασμού, το Internet of Things -IoT (συμπεριλαμβανομένης της χρήσης προηγμένων αισθητήρων και ενεργοποιητών) και το cloud computing.

Η ανάλυση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο αποκτά τεράστια σημασία, βελτιστοποιώντας την επιχειρησιακή λειτουργία αλλά και τις συναλλαγές μεταξύ όλων των εμπλεκομένων, διασφαλίζοντας την αύξηση της αποδοτικότητας του πλοίου, τη μείωση του κόστους συντήρησης και λειτουργίας, τη μεγαλύτερη αξιοπιστία και την ασφάλεια ταξιδιού.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΑ ΝΕΑ//Γιώργος Φωκιανός