«Καίει» συναλλαγματικά διαθέσιμα η Τουρκία

Η Τράπεζα της Τουρκίας αναπτύσσει το πλήρες οπλοστάσιο των αντισυμβατικών μέτρων που διαθέτει για να στηρίξει την τουρκική λίρα μέχρι τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών από τον οποίο μας χωρίζουν λίγες ημέρες. Από την περασμένη Κυριακή και την έκπληξη της πρωτιάς του Ταγίπ Ερντογάν, και προφανώς καθ’ υπαγόρευσιν του ιδίου του Τούρκου προέδρου, η κεντρική τράπεζα βομβαρδίζει τις τράπεζες της Τουρκίας με έναν καταιγισμό καινούργιων κανονισμών και ρυθμίσεων. Ολες στοχεύουν αποκλειστικά στο να αποθαρρύνουν τη ζήτηση για δολάρια και να αποτρέψουν την περαιτέρω υποχώρηση του τουρκικού νομίσματος.

Σύμφωνα με πηγές που προτίμησαν την ανωνυμία, στην ατζέντα του Τούρκου προέδρου είναι και άλλα μέτρα με τα οποία θα επιχειρήσει να «καλοπιάσει» τον κόσμο για να τον πείσει να μη στρέφεται στο δολάριο και να διατηρεί τις καταθέσεις του στο τουρκικό νόμισμα.

Την Τετάρτη, η Τράπεζα της Τουρκίας μείωσε το ημερήσιο όριο αγορών συναλλάγματος που επιτρέπει στις εγχώριες τράπεζες να αντλήσουν από τη διατραπεζική αγορά. Σύμφωνα με πηγές που μίλησαν στο Bloomberg σε καθεστώς ανωνυμίας, η κεντρική τράπεζα κάλεσε τις τράπεζες να μετατρέψουν τους λογαριασμούς τουρκικών επιχειρήσεων από οποιοδήποτε σκληρό νόμισμα σε τουρκικές λίρες εκτός από όσες πρέπει να καταβάλουν άμεσα πληρωμές. Αλλος κανονισμός επιβάλλει στις τράπεζες έναν πρόσθετο στόχο για το μέρος των κεφαλαίων των πελατών τους που πρέπει να μετατρέψουν από οποιοδήποτε σκληρό νόμισμα σε λίρες. Σε περίπτωση, άλλωστε, που δεν συμμορφωθούν με τους νέους κανονισμούς, η εναλλακτική που προσφέρει η κεντρική τράπεζα στις τράπεζες της χώρας είναι να αγοράσουν τα ομόλογα του τουρκικού δημοσίου που έχουν χαμηλή απόδοση.

Επιπλέον, ένα ακόμη μέτρο που επιβλήθηκε μέσα στην εβδομάδα είναι το όριο στη χρήση πιστωτικών καρτών για την ανάληψη μετρητών όπως και οι αγορές χρυσού πελατών των τραπεζών. Εφεξής η κεντρική τράπεζα θα επιβάλει πρόστιμο στις τράπεζες όταν οι πελάτες τους κάνουν χρήση των πιστωτικών καρτών για αναλήψεις άνω αυτού του ορίου ή αγοράζουν χρυσό πάνω από ένα επίπεδο.

Οπως επισημαίνει ο Καγκντάς Ντογκάν, υπεύθυνος ερευνών στην Tera Yatirim της Κωνσταντινούπολης, αυτός ο καταιγισμός από νέους κανόνες που επιβάλλει η κεντρική τράπεζα θα οδηγήσει σε αύξηση των καταθέσεων στο τουρκικό νόμισμα. Παράλληλα, θα οδηγήσει σε υποχώρηση τις αποδόσεις των ομολόγων του τουρκικού δημοσίου. Τις τελευταίες δύο ημέρες σημείωσαν άνοδο άνω του 10% οι αποδόσεις τουρκικών ομολόγων σε δολάρια και είναι η πρώτη φορά που επανέρχονται σε διψήφια ποσοστά από τον Οκτώβριο. Σε ό,τι αφορά την τουρκική λίρα, έχει ήδη υποτιμηθεί κατά περαιτέρω 1% έναντι του δολαρίου από την Κυριακή και τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών.

Το κόστος της ασφάλισης έναντι στάσης πληρωμών του τουρκικού χρέους για τα επόμενα πέντε έτη έχει εκτοξευθεί από την Τετάρτη σχεδόν στις 690 μονάδες βάσης, καταγράφοντας το υψηλότερο επίπεδό του από τον Νοέμβριο αλλά και μια αύξηση κατά 172 μονάδες βάσης από την περασμένη Παρασκευή.

Επενδυτές και αναλυτές υπογραμμίζουν πως η επανεκλογή του έως τώρα απερχόμενου προέδρου συνεπάγεται αυτομάτως την παράταση αυτών των ανορθόδοξων πολιτικών που ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τη ραγδαία υποτίμηση του νομίσματος τα τελευταία πέντε χρόνια. Από το 2018 και μετά, η αξία της τουρκικής λίρας έναντι του δολαρίου έχει υποτιμηθεί κατά περισσότερο από 80%. Η ραγδαία αυτή πτώση συνόδευσε μια θεμελιώδη πολιτειακή αλλαγή στην Τουρκία, τις σαρωτικές εξουσίες που δίνει στον πρόεδρο της χώρας το νέο σύστημα.

Στο ίδιο χρονικό διάστημα, άλλωστε, έχουν εξανεμιστεί τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας, καθώς η κεντρική τράπεζα δαπανά δισεκατομμύρια σε αγορές τουρκικών λιρών προκειμένου να στηρίζει την ισοτιμία της λίρας και παράλληλα να διατηρεί σε χαμηλά επίπεδα το κόστος του δανεισμού παρά τον υψηλό πληθωρισμό.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Goldman Sachs, τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της κεντρικής τράπεζας βρίσκονται σε αρνητικό έδαφος και συγκεκριμένα πλησιάζουν στο -73 δισ. δολ. αν ληφθούν υπ’ όψιν οι ανταλλαγές νομισμάτων με τράπεζες της χώρας και με άλλες κεντρικές τράπεζες. Οπως τονίζει η Goldman Sachs, το επίπεδο αυτό είναι «κάτω από οποιοδήποτε προηγούμενο σε άλλες περιόδους αστάθειας του νομίσματος». Οι διαπραγματευτές συναλλάγματος, πάντως, εξακολουθούν να στοιχηματίζουν στην πτώση της τουρκικής λίρας περισσότερο από όσο στοιχηματίζουν για οποιοδήποτε άλλο νόμισμα. Παράλληλα, αναλυτές της Morgan Stanley προβλέπουν πως οι πιέσεις στη λίρα θα ενταθούν το δ΄ τρίμηνο του έτους.

Οπως τονίζουν, «θα διευρύνονται οι ανισορροπίες» της Τουρκίας ακόμη και αν ανακόψουν αρχικά την πτώση του τουρκικού νομίσματος οι εισροές από συμμαχικές χώρες όπως η Ρωσία και οι χώρες του Κόλπου και τα μέτρα που θα λαμβάνουν οι τουρκικές αρχές.