Οι καμπάνιες των κομμάτων «έδειξαν» το αποτέλεσμα των εκλογών

Από μια προεκλογική περίοδο όπου γενικότερα τα κόμματα κινήθηκαν σε χαμηλούς τόνους, το αποτέλεσμα της Κυριακής αποτέλεσε μια τεράστια έκπληξη. Η μεγάλη διαφορά της Νέας Δημοκρατίας από τον δεύτερο ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και η άνοδος του ΠΑΣΟΚ προφανώς οφείλονται σε σημαντικά πολιτικά χαρακτηριστικά και δεδομένα, την ίδια όμως στιγμή αποκαλύπτουν και την δικαίωση ή μη του τρόπου που προσέγγισε κάθε κόμμα το εκλογικό κοινό.

Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου είδαμε πολλά: ομιλίες, συγκεντρώσεις, debate πολιτικών αρχηγών μετά από χρόνια, ευρεία χρήση των social media (με τους πολιτικούς μας να ανακαλύπτουν και το Tik Tok) και φυσικά τηλεοπτικά σποτ.

“Τολμηρά” για το παρόν και το μέλλον η ΝΔ

Κάθε κόμμα προσέγγισε το εκλογικό ακροατήριο με διαφορετικό τρόπο, όμως φαίνεται ότι η Νέα Δημοκρατία το έκανε καλύτερα από κάθε άλλο. Το “Σταθερά, Τολμηρά, Μπροστά” ήταν ένα τρίπτυχο που νοηματοδότησε συνολικά ολόκληρη την προεκλογική εκστρατεία του κόμματος και αναφέρθηκε πολλές φορές και από τον ίδιο τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Με πρόταγμα την σταθερότητα που είναι ζητούμενο για κάθε κυβέρνηση, την τόλμη που αναφέρεται στις αλλαγές και τις τομές που χρειάζονται για την εκσυγχρονισμό του κράτους  – που θεωρείται και το μεγάλο πλεονέκτημα της ΝΔ – και το “Μπροστά” που αναφέρεται στο μέλλον, η ΝΔ περιέγραψε τις θέσεις της για την επόμενη τετραετία, προτιμώντας να μιλήσει για αυτό και όχι για το παρελθόν.

Ακόμα και τα τηλεοπτικά σποτ κινήθηκαν γύρω από το συγκεκριμένο τρίπτυχο, διαμορφώνοντας μια ενοποιημένη εικόνα που δήλωνε ένα συγκεκριμένο πλάνο, οδηγώντας τελικά σε επικράτηση στις εκλογές.

Η “απενοχοποίηση” του ΠΑΣΟΚ

Από την πλευρά του, το ΠΑΣΟΚ πιέστηκε έντονα επικοινωνιακά το ίδιο διάστημα, κυρίως από ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ στην βάση του σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας, ή μειοψηφίας ή ανοχής και τις συνεχείς ερωτήσεις για το “ποιο πρόσωπο έχει στο μυαλό του ο Νίκος Ανδρουλάκης”. Σε αυτό το ερώτημα το κόμμα απάντησε με ένα έξυπνο σποτ, δηλώνοντας ένα μέρος από το πρόγραμμα του:

Τα υπόλοιπα τηλεοπτικά σποτ του κόμματος δεν διεκδίκησαν ακριβώς βραβείο πρωτοτυπίας αλλά η σημαντικότερη κίνηση είχε γίνει πολύ πριν:

Tο ΠΑΣΟΚ επέστρεψε στο όνομα και τα χρώματα του κόμματος που κυριάρχησε στο πολιτικό τοπίο της μεταπολίτευσης και με το “Δύναμη αλλαγής” και την έντονη χρήση της λέξης “Αλλαγή” – λέξη σήμα κατατεθέν το Παπανδρεϊσμού – μίλησε στο θυμικό των παραδοσιακών ψηφοφόρων του, αλλά και όσων -νεότερων – γνώρισαν το ΠΑΣΟΚ μέσα από τα…memes.

Η “απενοχοποίηση” του ΠΑΣΟΚ ως ονόματος και συμβόλων μετά από πάνω από δέκα χρόνια πίεσης και διάφορων ονοματικών και χρωματικών πειραμάτων, είναι ιδιαίτερα σημαντική όχι μόνο για το παρόν αλλά και για το μέλλον του κινήματος.

Χαμένος ο ΣΥΡΙΖΑ

Ο μεγάλος χαμένος των εκλογών δεν είναι άλλος από τον ΣΥΡΙΖΑ. Μπλεγμένος ανάμεσα στην υπεράσπιση της απλής αναλογικής και του προγράμματος του, ο ΣΥΡΙΖΑ παρουσίασε μια επικοινωνιακή στρατηγική με κυρίως αρνητικό λόγο.

Αναλώθηκε σε μια σειρά από τηλεοπτικά σποτ που περιέγραφαν μια ζοφερή κατάσταση στην χώρα, με αποκορύφωμα το σποτ στο οποίο επιτίθονταν απευθείας στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Επρόκειτο για ένα σποτ που πραγματικά φτάνει στα όρια της αρνητικής διαφήμισης, η οποία στην Ελλάδα απαγορεύεται:

Σε αντίθεση με την “ελπίδα” της πρώτης του εκλογής ή “την πρώτη φορά αριστερά” ο ΣΥΡΙΖΑ το 2023 αποφάσισε να επενδύσει στο “Δικαιοσύνη Παντού”.

Πρόκειται για ένα μήνυμα που προσπάθησε να στηρίξει με αφορμή την τραγωδία των Τεμπών και τις υποκλοπές, μιλώντας ξανά για το παρελθόν. Αυτό αφαίρεσε από την αξιωματική αντιπολίτευση την ικανότητα να εξηγήσει το πλάνο της για την επόμενη μέρα της χώρας.

Αν και έγινε η προσπάθεια αυτό να αλλάξει με την προσθήκη του “Συμβολαίου Αλλαγής” ένα προφανές δάνειο από το λεξιλόγιο του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου. Το γεγονός όμως ότι το ΠΑΣΟΚ είχε ήδη επιστρέψει στις ρίζες του, περιόρισε τον αντίκτυπο και φανέρωσε την σπασμωδική στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ, που τελικά χρησιμοποίησε το μεγάλο του όπλο – τον Αλέξη Τσίπρα- σε μια προσπάθεια να υπενθυμίσει τον κυβερνητικό του ρόλο και να ζητήσει την “δεύτερη ευκαιρία”.

Το Tik Tok και τα social media ως εργαλεία πολιτικής

Κλείνοντας δεν γίνεται να μην αναφερθώ στην πιο πρόσφατη ανακάλυψη των Ελλήνων πολιτικών που είναι το “Tik Tok”. Είδαμε και τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Αλέξη Τσίπρα να χαλαρώνουν και να μιλούν στην κάμερα σε μια προσπάθεια να έχουν άμεση επαφή με τη νέα γενιά. Το να δούμε μια λιγότερο στημένη πλευρά της πολιτικής είναι κάτι ιδιαίτερο θετικό και θεμιτό.

Την ίδια ώρα όμως το Tik Tok και τα social media είναι εργαλεία επικοινωνίας και σύνδεσης με τους χρήστες, όταν αυτά χρησιμοποιούνται σε τακτική βάση και με αυτό το σκοπό. Παρά τα αντιθέτως λεγόμενα δεν ασκείται πολιτική μέσα από τα social media. Τα likes, τα shares, τα views δεν διαμορφώνουν πολιτική, αλλά μπορούν ένα μήνυμα να το απλώσουν πολύ πιο εύκολα σε μάζες κοινού, που διαφορετικά δεν θα έφτανε σε αυτές.

Οι αλγόριθμοι των κοινωνικών δικτύων είναι έτσι διαμορφωμένοι που σε κάθε χρήστη εμφανίζουν αναρτήσεις που ταιριάζουν με τα ενδιαφέροντά του και τις απόψεις του, διαμορφώνοντας με αυτό τον τρόπο “ασφαλείς φούσκες” που σε καμιά περίπτωση δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα.

Σε κάθε περίπτωση το περιεχόμενο και τα μηνύματα παραμένουν σημαντικά στις σχέσεις μεταξύ πολιτών και πολιτικών και εκεί κερδίζεται ή χάνεται η πολιτική κυριαρχία.

*Ο Στρατής Ζουμπουλιάς είναι Σύμβουλος Στρατηγικής Επικοινωνίας