Σύροι πρόσφυγες: Ο αποδιοπομπαίος τράγος για την τουρκική πολιτική

Η Τουρκία έχει περίπου 3,5 εκατομμύρια Σύρους στο έδαφός της. Πρόσφυγες που διέφυγαν από τον εμφύλιο που ρήμαξε τη χώρα τους. Είναι πλέον θύματα μιας βίαιης ξενοφοβικής έξαρσης στην γειτονική μας Τουρκία, ενώ το ζήτημα των προσφύγων έχει γίνει κεντρικό εκλογικό ζήτημα.

Δύσκολο να βρεθεί ένα τουρκικό πολιτικό κόμμα για να υπερασπιστεί τους Σύρους μετανάστες. Εκτός από το κουρδικό κίνημα και την αριστερά, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξακολουθεί να είναι ο λιγότερο εχθρικός προς τους εξόριστους από τη Συρία. Ήταν ο Τούρκος πρόεδρος (τότε Πρωθυπουργός) που άνοιξε την πόρτα της χώρας του στους πρόσφυγες που διέφυγαν από τον συριακό εμφύλιο, ο οποίος υπολογίζεται ότι είχε 500.000 θύματα.

Αρχικά, αυτή η υποδοχή θεωρήθηκε προσωρινή, βασισμένη στην αλληλεγγύη με τους «Σύρους αδερφούς μας, κινητοποιώντας αξίες και ένα λεξιλόγιο ειδικό για το πολιτικό Ισλάμ. Είναι πηγή υπερηφάνειας για την κυβέρνηση και το εκλογικό της σώμα, γιατί αυτό το άνοιγμα αποδεικνύει ηθική υπεροχή, ειδικά σε σύγκριση με τη Δύση.

Από το 2014 οι αφίξεις είναι τεράστιες, οι εξόριστοι υπολογίζονται σε εκατομμύρια. Το 2016, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και η Ευρωπαϊκή Ένωση έκαναν μια συμφωνία. Η Άγκυρα αναλαμβάνει να εμποδίσει τους μετανάστες να φτάσουν στην Ευρώπη, με αντάλλαγμα οικονομική βοήθεια πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ. Η Τουρκία γίνεται η χώρα στον κόσμο με τους περισσότερους πρόσφυγες στο έδαφός της σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Αυτή η συριακή παρουσία καταλήγει να δημιουργεί εντάσεις στην τουρκική κοινωνία. Τον Αύγουστο του 2021, στην Άγκυρα, ο θάνατος ενός νεαρού Τούρκου που μαχαιρώθηκε από έναν μετανάστη που παρουσιάστηκε ως Σύριος πυροδότησε μια πραγματική ταραχή ενάντια στα σπίτια και τις επιχειρήσεις των προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή Altindag. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης χρησιμοποιούν ρατσιστικό λόγο για να συγκεντρώσουν ένα εθνικιστικό εκλογικό σώμα που σπεύδει να καταγγείλει την παρουσία Σύριων στην αγορά εργασίας, εν μέσω οικονομικής κρίσης.

Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου υπόσχεται εδώ και χρόνια να διώξει όλους τους πρόσφυγες από την Τουρκία μέσα σε δύο χρόνια. Το μικρό Κόμμα της Νίκης (ZP, ακροδεξιά), που συγκεντρώθηκε στον υποψήφιο της αντιπολίτευσης στους δύο γύρους, προκαλεί την παρουσία 13 εκατομμυρίων αιτούντων άσυλο στο τουρκικό έδαφος. Ένα νούμερο που αναμφίβολα είναι πολύ υπερβολικό. Οι αρχές κάνουν λόγο για περισσότερους από 3,3 εκατομμύρια Σύρους στην Τουρκία υπό καθεστώς «προσωρινής προστασίας», χωρίς να υπολογίζονται 220.000 άτομα συριακής καταγωγής που έχουν πολιτογραφηθεί. Η παρουσία των Σύριων είναι το θέμα ενός πολέμου προσωπικοτήτων στην τουρκική πολιτική, ανάλογα με τις αναπαραστάσεις και τις φαντασιώσεις που προκαλούνται, σε ένα ολοένα και πιο ασφαλές πλαίσιο.

Επιδιδόμενος σε μια ξενοφοβική κλιμάκωση, ο Κ. Κιλιτσντάρογλου κατήγγειλε πρόσφατα την παρουσία «περισσότερων από 10 εκατομμυρίων μεταναστών» και «πιθανών ανθρώπων του εγκλήματος». Υπό την πίεση μιας εν πολλοίς αντιπροσφυγικής κοινής γνώμης, ο ίδιος ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έπρεπε να κάνει παραχωρήσεις. Καθώς πλησιάζει τη Δαμασκό μετά από χρόνια έντασης, λέει ότι θέλει να επανεγκαταστήσει ένα εκατομμύριο εθελοντές στη Συρία στις βόρειες περιοχές της χώρας που βρίσκονται τώρα υπό τουρκικό έλεγχο. Σύμφωνα με το τουρκικό υπουργείο Εσωτερικών, σχεδόν 526.000 Σύροι έχουν απελαθεί μέχρι στιγμής.