«Ωρολογιακή βόμβα» η πλαστική ρύπανση

Τεράστιες ποσότητες πλαστικών απορριμμάτων επιβαρύνουν τα οικοσυστήματα. Τα Ηνωμένα Έθνη θέλουν να βάλουν ένα τέλος σε αυτό με μια δεσμευτική παγκόσμια συμφωνία κατά της πλαστικής ρύπανσης. Κι αυτό ακριβώς είναι υπό διαπραγμάτευση στο Παρίσι.

Οι διαπραγματεύσεις του ΟΗΕ για μια διεθνή συμφωνία για τον περιορισμό του κύματος των πλαστικών απορριμμάτων ξεκίνησαν στο Παρίσι με επείγουσες εκκλήσεις για δράση. Η επικεφαλής του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ UNEP, Ίνγκερ Άντερσεν, προειδοποίησε ότι το πλαστικό μιας χρήσης «πνίγει τα οικοσυστήματα μας». Είναι επίσης αλήθεια ότι «δεν μπορούμε να απελευθερωθούμε από αυτό το χάος με την ανακύκλωση».

Σε βιντεοσκοπημένο μήνυμα κατά την έναρξη της διάσκεψης, ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν χαρακτήρισε την πλαστική ρύπανση «ωρολογιακή βόμβα» και ήδη «μάστιγα». Τα πλαστικά απόβλητα αποτελούν κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία, τη βιοποικιλότητα και τους κλιματικούς στόχους. Ο Γάλλος πρόεδρος προειδοποίησε ότι προτεραιότητα πρέπει να είναι η μείωση της παραγωγής πλαστικών και η απαγόρευση των πιο επιβλαβών για το περιβάλλον προϊόντων όπως τα πλαστικά μιας χρήσης «το συντομότερο δυνατό». Αν δεν ενεργήσουμε, τα πλαστικά απόβλητα θα τριπλασιαστούν μέχρι το 2060. Ζήτησε επίσης να σταματήσει η εξαγωγή πλαστικών απορριμμάτων από τις βιομηχανικές χώρες σε χώρες του Παγκόσμιου Νότου.

Ο πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Διαπραγμάτευσης στις διαπραγματεύσεις του Παρισιού, Gustavo Meza-Cuadra Velásquez, μίλησε για μια τεράστια πρόκληση που όλοι όσοι συμμετείχαν στη διάσκεψη γνώριζαν, «αλλά δεν είναι ανυπέρβλητη». Οι χώρες, το έδαφος, το νερό, ο αέρας και τα σώματα των ανθρώπων επηρεάζονται από το πλαστικό. Το πρόβλημα μπορεί να λυθεί μόνο μαζί. Απαιτείται μια δίκαιη και αποτελεσματική, νομικά δεσμευτική συμφωνία που να εγγυάται ότι τα σκουπίδια είναι μόνο η τελευταία λύση.

Η συνάντηση του Παρισιού είναι ο δεύτερος γύρος διακυβερνητικών διαπραγματεύσεων για μια τέτοια παγκόσμια συμφωνία. Τα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών στοχεύουν να τερματίσουν την πλαστική ρύπανση έως το 2040. Καθ’ οδόν προς τα εκεί, έχουν προγραμματιστεί συνολικά πέντε γύροι διαπραγματεύσεων μέχρι το 2024. Στη συνάντηση στο Παρίσι, η οποία έχει προγραμματιστεί να διαρκέσει μέχρι την Παρασκευή, θα συμμετάσχουν κράτη μέλη του ΟΗΕ καθώς και μη κυβερνητικές οργανώσεις, επιστήμονες και συνδικάτα. Πέρυσι, 175 χώρες δεσμεύτηκαν να συμφωνήσουν σε μια νομικά δεσμευτική συνθήκη του ΟΗΕ κατά της πλαστικής ρύπανσης στο περιβάλλον και τους ωκεανούς έως το 2024.

Το πλαστικό μπορεί να βρεθεί παντού: πλαστικά σωματίδια έχουν ήδη ανιχνευθεί όχι μόνο σε ρούχα, δομικά υλικά, συσκευασίες, πάνες, πολικό πάγο και στομάχι ψαριών βαθέων υδάτων, αλλά και στο ανθρώπινο αίμα και στο μητρικό γάλα. Τα δύο τρίτα των τελευταίων 460 εκατομμυρίων τόνων πλαστικών προϊόντων που παράγονται πετιούνται μετά από μία ή λίγες χρήσεις. Μόνο το δέκα τοις εκατό ανακυκλώνονται.

Τα πλαστικά προϊόντα που παράγονται από αργό πετρέλαιο επιταχύνουν επίσης την κλιματική αλλαγή. Το 2019 προκάλεσαν 1,8 δισεκατομμύρια τόνους αερίων θερμοκηπίου και συνεπώς τουλάχιστον το 3,4% των επιβλαβών για το κλίμα αερίων παγκοσμίως.