Η εκλογική «ζαριά» του Πέδρο και της Ισπανίας

Αν και οι κάλπες της Κυριακής στην Ισπανία στήθηκαν για αυτοδιοικητικές εκλογές, έγιναν πρόβα τζενεράλε για τις εθνικές.

Υπό κανονικές συνθήκες, αυτές αναμένονταν περί τα τέλη του έτους.

Εν μέσω ωστόσο δημοσκοπικής πτώσης της εύθραυστης κυβέρνησης συνασπισμού υπό τον Σοσιαλιστή πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ -της πρώτης με την Αριστερά εδώ και πάνω από 80 χρόνια- ο αρχηγός του δεξιού Λαϊκού Κόμματος (PP), Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεϊχόο, ανήγαγε την αναμέτρηση σε οιονεί δημοψήφισμα.

Το αποτέλεσμα ήταν βαριά ήττα για τον Σάντσεθ και κυρίως για τους εταίρους του.

Παρά τις καλές κυβερνητικές επιδόσεις κατά την πανδημία της COVID-19, εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία και στη σκιά της πληθωριστικής κρίσης, η Ισπανία μετατοπίστηκε απότομα δεξιά.

Πολύ περισσότερο απ’ όσο αναμενόταν.

Νικητής ήταν το PP, αυξάνοντας κατά σχεδόν 9% τα ποσοστά του και διευρύνοντας τον έλεγχό του σε περιφέρειες και τοπικά συμβούλια, με ώθηση και την κατάρρευση του κεντρώου-κεντροδεξιού κόμματος Ciudadanos (Πολίτες).

Ουσιαστικά κερδισμένο όμως ήταν το ακροδεξιό Vox του Σαντιάγο Αμπασκάλ, πρώην στελέχους του PP.

Σε τοπικό επίπεδο, η ισπανική ακροδεξιά διπλασίασε το ποσοστό της.

Παγίωσε τον ρόλο της ως η τρίτη ισχυρότερη πολιτική δύναμη στην Ισπανία.

Και τώρα βάζει «πλώρη» για επέκταση της συγκυβέρνησης με τη δεξιά όχι μόνο σε τοπικό-περιφερειακό επίπεδο, αλλά και ίσως εθνικό στο προσεχές μέλλον…

Κάπως έτσι λοιπόν σχεδόν όλη η Ισπανία «βάφτηκε» μπλε: το χρώμα του PP.

Σχεδόν παντού οι Σοσιαλιστές (PSOE) και ακόμη περισσότερο ο αριστερός εταίρος τους στον κυβερνητικό συνασπισμό, οι Unidos Podemos, σημείωσαν μεγάλες απώλειες.

Έχασαν οκτώ περιφερειακές κυβερνήσεις και πολλά δημοτικά συμβούλια, ορισμένα δε από κόμματα της Αριστεράς.

Αξιοσημείωτη εξαίρεση είναι η Καστίλλη-Λα Μάντσα, στα κεντρικά. Κι αυτό επειδή ο νικητής και περιφερειάρχης της, Εμιλιάνο Γκαρθία Πάγε, θεωρείται εσωκομματικός αντίπαλος του Σάντσεθ στις τάξεις των Σοσιαλιστών.

Σε αυτό το φόντο λοιπόν ο Ισπανός πρωθυπουργός αποφάσισε να προκηρύξει πρόωρες εκλογές στις 23 Ιουλίου.

Υψηλό διακύβευμα Έτσι, σε λιγότερο από οκτώ εβδομάδες οι Ισπανοί θα κληθούν να ψηφίσουν τη νέα κυβέρνησή τους, τέσσερις μήνες νωρίτερα από το αναμενόμενο.

Οι εκλογές θα γίνουν, δε, μόλις λίγες ημέρες αφότου η Ισπανία θα έχει αναλάβει την εκ περιτροπής εξάμηνη προεδρία της ΕΕ.

Αυτή τη «σημαντική ευθύνη» επικαλέστηκε για την απόφασή του ο Σάντσεθ, παίρνοντας ένα μεγάλο ρίσκο, προσωπικό και όχι μόνο.

«Απαιτείται η διευκρίνιση των Ισπανών ως προς τις πολιτικές δυνάμεις που πρέπει να ηγηθούν σε αυτή τη φάση και τις πολιτικές που πρέπει να εφαρμοστούν».

«Υπάρχει μόνο μία αλάνθαστη μέθοδος», τόνισε: «η δημοκρατία».

Πολλοί μίλησαν για πολιτική «αυτοκτονία», καθώς οι δημοσκοπήσεις δίνουν σταθερά προβάδισμα στο δεξιό PP, με ποσοστό κοντά στο 31% και με άνετο προβάδισμα περίπου 6% έναντι των Σοσιαλιστών.

Το ακροδεξιό VOX είναι σταθερά στην τρίτη θέση, καταγράφοντας σε εθνικό επίπεδο ποσοστό πέριξ του 14%.

Με το μέτωπο της Αριστεράς πια κατακερματισμένο, τα κόμματα του χώρου βρίσκονται κατά μόνας κάτω από το 10%.

Όμως αυτό μπορεί να αλλάξει, εφόσον συνασπιστούν.

Πρακτικά πρόκειται για το μεγάλο «στοίχημα» του Σάντσεθ, καθώς προσπαθεί να ανακόψει την άνοδο στην εξουσία ενός μετώπου δεξιάς-ακροδεξιάς.

Με την προκήρυξη των πρόωρων εκλογών, θέτει προ των ευθυνών τους και τους εσωκομματικούς αντιρρησίες στο PSOE, και τα κονιορτοποιημένα αριστερά κόμματα της ισπανικής πολιτικής σκηνής.

Τα τελευταία δείχνουν ότι το μήνυμα ελήφθη, αρχίζοντας διαβουλεύσεις για τη συγκρότηση ενιαίου μετώπου.

Η γενική γραμματέας του Podemos και υπουργός Κοινωνικών Δικαιωμάτων, Ιόνε Μπελάρα, έχει ήδη ρίξει «γέφυρες» σύμπραξης με το κίνημα Sumar, που ίδρυσε πέρυσι η εσωκομματική «αντάρτισσα», πρώην κομμουνίστρια και νυν υπουργός Εργασίας, Γιολάντα Ντίαθ.

Στις δημοσκοπήσεις, το Sumar προηγείται πλέον 3 μονάδες των Podemos (9% έναντι 6%) και η Ντίαθ -νυν β’ αντιπρόεδρος της ισπανικής κυβέρνησης- δεν κρύβει τις πολιτικές της φιλοδοξίες.

«Αντιμέτωποι με τη “μαύρη” Ισπανία του Φεϊχόο, θα πάμε να κερδίσουμε», έγραψε στο Twitter.

«Ο λαός μας περιμένει»…

Θα βγει το «στοίχημα»; Σε αυτό το σχήμα μπορεί να προστεθούν και άλλες μικρές προοδευτικές δυνάμεις, που επίσης υπέστησαν σημαντικές απώλειες στις κάλπες της περασμένης Κυριακής.

Τον πρώτο λόγο σε αυτό το εγχείρημα συσπείρωσης φαίνεται ότι θα έχει η Γιολάντα Ντίαθ, αναλαμβάνοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στον χώρο της ισπανικής Αριστεράς.

Σε κάθε περίπτωση, τα χρονικά περιθώρια για συμφωνία συγκρότησης ενός κοινού μετώπου στους κόλπους της είναι εξαιρετικά στενά.

Βάσει του εκλογικού νόμου, οι τελικές αποφάσεις για κοινή ή μη κάθοδο στις κάλπες του Ιουλίου θα πρέπει να έχουν ληφθεί μέχρι τα μέσα της επόμενης εβδομάδας.

Παραμένει ωστόσο ακόμη άγνωστο αφενός εάν και πώς θα επιτευχθεί, αφετέρου εάν αυτό αρκεί για να βγει το «στοίχημα» του Σάντσεθ.

Έχοντας ήδη δεχθεί αρκετά χτυπήματα «κάτω από τη μέση», ο ίδιος εμφανίζεται αποφασισμένος να παλέψει μέχρι τέλους για την νίκη.

Από αυτή, εξάλλου, θα κριθεί και το δικό του πολιτικό μέλλον.

Όπως είχε κάνει και στις εκλογές του 2019, έτσι και τώρα εναποθέτει τις ελπίδες του στα δημοκρατικά αντανακλαστικά των Ισπανών ψηφοφόρων απέναντι στην πολιτική «επέλαση» του Vox.

Το PP έχει ήδη συμπράξει με την ακροδεξιά σε τοπικό επίπεδο στην διοικητική περιφέρεια Καστίλλη και Λεόν -τη μεγαλύτερη σε έκταση στα ισπανικά εδάφη- και τώρα δηλώνει έτοιμο να το επαναλάβει και αλλού.

Ακόμη και σε εθνικό επίπεδο, πράγμα πολύ πιθανό.

Προοπτική, που αναμένεται να αποξενώσει πολλούς ψηφοφόρους του διαλυμένου κεντρώου χώρου, που -όπως δείχνουν τα στοιχεία- ψήφισαν μαζικά υπέρ του Λαϊκού Κόμματος στις αυτοδιοικητικές εκλογές.

Προ διλημμάτων Μένει ωστόσο να φανεί εάν θα τους γοητεύσει ο λεγόμενος «σαντσίσμο»: η πολιτική «κληρονομιά» του Σάντσεθ και της κυβέρνησής του.

Μαζί με αρκετά «στραβοπατήματα», έχει να επιδείξει αύξηση του ΑΕΠ με ρυθμό πάνω από τον μέσο όρο στην ΕΕ.

Η ανεργία έχει πέσει στα κατώτερα επίπεδα από το 2008.

Οι Ισπανοί έχουν μηδενικό ΦΠΑ% σε βασικά είδη, γενναίες κρατικές επιδοτήσεις στα μέσα μαζικής μεταφοράς και από τις χαμηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη, με δια νόμου ανώτατο όριο στην τιμή αγοράς φυσικού αερίου.

Επιβλήθηκε έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης σε τράπεζες, εταιρείες ενέργειας και πολυεκατομμυριούχους για να υπάρξει, όπως τόνισε ο Σάντσεθ, «δίκαιη κατανομή των βαρών».

Τα φορολογικά έσοδα αυξήθηκαν σε επίπεδα ρεκόρ.

Η αποτελεσματική διαχείριση των κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης απέσπασαν εύσημα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Το Λαϊκό Κόμμα προτάσσει παρ’ όλα αυτά τη δημοσκοπική του υπεροχή.

Ένα από τα θέματα που ανέδειξε στην προεκλογική περίοδο για τις αυτοδιοικητικές εκλογές ήταν η στήριξη της κυβερνητικής μειοψηφίας Σάντσεθ από αυτονομιστικά και αποσχιστικά κόμματα, όπως το βασκικό EH Bildu, το οποίο συμπεριέλαβε στις λίστες του 44 πρώην μέλη της (διαλυμένης πια) τρομοκρατικής οργάνωσης ΕΤΑ.

«Ζητώ μια ξεκάθαρη πλειοψηφία τώρα», τόνισε ο Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεϊχόο, ενόσω λοξοκοιτά το Vox.

Την Κυριακή «κάναμε το πρώτο βήμα», υπογράμμισε, «αλλά ο “σαντσίσμο” δεν έχει ακόμη καταργηθεί».