Γιατί κόβονται από τις ρυθμίσεις χρεών χιλιάδες οφειλέτες του Δημοσίου

Προδιαγεγραμμένη φαίνεται ότι είναι η πενιχρή αποδοτικότητα της νέας ρύθμισης ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τη Φορολογική Διοίκηση σε έως και 36 ή 72 μηνιαίες δόσεις

Προδιαγεγραμμένη φαίνεται ότι είναι η πενιχρή αποδοτικότητα της νέας ρύθμισης ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τη Φορολογική Διοίκηση σε έως και 36 ή 72 μηνιαίες δόσεις, η οποία περιελήφθη στον τελευταίο φορολογικό νόμο 5036/2023, που έφερε και ψήφισε στη Βουλή η απελθούσα κυβέρνηση.

Ο αριθμός των φορολογουμένων που κατάφεραν να υποβάλουν αιτήσεις υπαγωγής στη νέα αυτή ρύθμιση δεν υπερβαίνει τους 5.200 και το συνολικό ποσό οφειλών που έχει ρυθμιστεί μέχρι στιγμής δεν ξεπερνά τα 132 εκατ. ευρώ, τη στιγμή που ο συνολικός αριθμός των οφειλετών της Φορολογικής Διοίκησης ανέρχεται σε περίπου 4.000.000 και οι συνολικές τους οφειλές υπερβαίνουν τα 113 δισ. ευρώ. Αποδεικνύεται δηλαδή ότι η νέα ρύθμιση θα ωφελήσει πολύ μικρό αριθμό φορολογουμένων και θα αποδώσει πενιχρά ποσά εισπράξεων ληξιπρόθεσμων οφειλών, που είναι «σταγόνα στον ωκεανό» των συνολικών ληξιπρόθεσμων οφειλών προς την εφορία. Μάλιστα τα πενιχρά αυτά ποσά θα εισρεύσουν σταδιακά στα ταμεία του κράτους, σε χρονικό ορίζοντα έως και έξι ετών, δεδομένου ότι η ρύθμιση προβλέπει την καταβολή τους σε έως και 36 ή 72 μηνιαίες δόσεις. Αιτία για την εξέλιξη αυτή είναι το γεγονός ότι η συγκε- κριμένη ρύθμιση αποφασίστηκε και ψηφίστηκε όχι με σκοπό να βοηθήσει ουσιαστικά έναν με- γάλο αριθμό φορολογουμένων με συσσωρευμένα δυσβάσταχτα ληξιπρόθεσμα και αρρύθμιστα φορολογικά χρέη από την εποχή των μνημονίων ή της πανδημίας, αλλά με τη λογική της επι- βράβευσης ελάχιστων μόνο φορολογουμένων που μπορούσαν να είναι συνεπείς στις πληρωμές των χρεών τους προς τις φορολογικές αρχές μέχρι που ξέσπασε η ενεργειακή κρίση! Απευθύνεται δηλαδή, τελικά, μόνο σε όσους φορολογούμενους δεν είχαν εκκρεμότητες με αρρύθμιστα ληξιπρόθεσμα χρέη την 1η-11-2021 αλλά μετά την ημερομηνία αυτή άρχισαν να αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας και να μην μπορούν να αντεπεξέλθουν στις τρέχουσες φορολογικές τους υποχρεώσεις.

Βασική προϋπόθεση

Ως βασική προϋπόθεση για την υπαγωγή στη συγκεκριμένη ρύθμιση ορίστηκε, συγκεκριμένα, η μη ύπαρξη την 1η-11-2021 οποιουδήποτε ύψους αρρύθμι- στης ληξιπρόθεσμης οφειλής στην εφορία. Δηλαδή για να υπαχθεί ένας φορολογούμενος στη ρύθμιση αυτή δεν πρέπει να χρωστούσε ούτε ένα λεπτό του ευρώ ληξιπρόθεσμου χρέους στην εφορία την 1η-11-2021 ή, αν χρωστούσε οποιουδήποτε ύψους τέτοια οφειλή, να την είχε ήδη ενταγμένη, τη συγκεκριμένη ημερομηνία, σε κάποια ρύθμιση (πάγια, 120 δόσεων κ.λπ.). Επιπλέον, τα χρέη που μπορούν να ρυθμιστούν σε έως και 36 ή 72 μηνιαίες δόσεις είναι μόνο αυτά που κατέστησαν ληξιπρόθεσμα μετά την 1η-11-2021 και μέχρι την 1η-2-2023.

Εξαιτίας αυτών των περιορισμών, εκατοντάδες χιλιάδες οφειλέτες της εφορίας διαπίστωσαν ότι δεν έχουν, τελικά, τη δυνατότητα να ενταχθούν στη συγκεκριμένη ρύθμιση, όταν άρχισε να λειτουργεί η πλατφόρμα της ΑΑΔΕ για την ηλεκτρονική υποβολή των σχετικών αιτήσεων.

Όσοι είχαν παλαιές οφειλές, που κατέστησαν ληξιπρόθεσμες και παρέμειναν αρρύθμιστες μέχρι και την 1η-11-2021 αλλά δεν είχαν νεότερες ληξιπρόθεσμες οφειλές μετά την ημερομηνία αυτή δεν είχαν δικαίωμα υπαγωγής, καθώς η συγκεκριμένη ρύθμιση αφορά μόνο χρέη που κατέστησαν ληξιπρόθεσμα μετά την 1η-11-2021. Ακόμη όμως και πολλοί εκ των οφειλετών με νέα χρέη, που κατέστησαν ληξιπρόθεσμα μετά την 1η- 11-2021, αντιλήφθηκαν επίσης ότι δεν έχουν δικαίωμα να ενταχθούν στη ρύθμιση για να τακτοποιήσουν τα νέα αυτά χρέη τους σε έως και 36 ή 72 μηνιαίες δόσεις, καθώς είχαν ταυτόχρονα κι άλλα, παλαιά χρέη, τα οποία κατέστησαν ληξιπρόθεσμα μέχρι και την 31η-10-2021 κι έμειναν απλήρωτα ή αρρύθμιστα την 1η-11-2021.

Σε κάθε περίπτωση, δηλαδή, ο όρος της μη ύπαρξης ληξιπρόθεσμων αρρύθμιστων οφειλών προς τη Φορολογική Διοίκηση την 1η-11-2021 λειτούργησε ως «κόφτης» πολλών οφειλετών, αποκλείοντάς τους από τη νέα ευνοϊκή ρύθμιση.

Σύμφωνα, ειδικότερα, με τις διατάξεις των άρθρων 4 – 13 του νόμου 5036/2023 και τις σχετικές εγκυκλίους και αποφάσεις που κοινοποίησε στις ΔΟΥ και τις λοιπές αρμόδιες υπηρεσίες της η ΑΑΔΕ, οι βεβαιωμένες οφειλές στις ΔΟΥ, στο Κέντρο Ελέγχου Μεγάλων Επιχειρήσεων (Κ.Ε.ΜΕ.ΕΠ.), στο Κέντρο Ελέγχου Φορολογουμένων Μεγάλου Πλούτου (Κ.Ε.ΦΟ.ΜΕ.Π.) και στο Κέντρων Βεβαίωσης και Είσπραξης (ΚΕ.Β.ΕΙΣ.), που δεν τελούν σε καθεστώς ρύθμισης και έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες μετά την 1η-11-2021 και έως και την 1η-2-2023, δύνανται, κατόπιν αίτησης του οφειλέτη, να υπαχθούν σε ρύθμιση τμηματικής καταβολής για εξόφληση σε έως και 72 μηνιαίες δόσεις, εφόσον έχουν καταχωρισθεί στα βιβλία εισπρακτέων εσόδων των παραπάνω υπηρεσιών μέχρι την ημερομη- νία της αίτησης για υπαγωγή στη ρύθμιση και εφόσον ο οφειλέτης κατά την 1η-11-2021 δεν είχε λοι- πές ληξιπρόθεσμες οφειλές ή οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του, στο σύνολό τους, ήταν τακτοποιημέ- νες κατά νόμιμο τρόπο.

Γιατί αποκλείστηκαν

Ο τελευταίος αυτός όρος, περί μη ύπαρξης ληξιπρόθεσμων οφειλών την 1η-11-2021, έθεσε αυτόματα εκτός της νέας ρύθμισης εκατοντάδες χιλιάδες οφειλέτες της εφορίας, μην επιτρέποντας την υπαγωγή στη ρύθμιση αυτή σε κάθε φορολογούμενο, ο οποίος:

α) είχε παλαιές ληξιπρόθεσμες οφειλές που δημιουργήθηκαν την περίοδο των μνημονίων ή της πανδημίας τις οποίες ρύθμισε -είτε σε 120 δόσεις με τον ν. 4611/2019 είτε σε 36 ή 72 δόσεις με νόμους για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας – αλλά, λόγω διαρκών οικονομικών δυσχερειών οφειλομένων στα μνημόνια ή την πανδημία, δεν κατάφερε να εξοφλήσει 2 ή περισσότερες δόσεις των ρυθ- μίσεών του εκείνων, με αποτέ- λεσμα να τις χάσει και τα χρέη του να επαναχαρακτηριστούν ως ληξιπρόθεσμα και να παραμείνουν σ’ αυτό το status μέχρι και την 1η-11-2021. Κι αν τώρα, με τις διατάξεις του άρθρου 3 του ν. 5036/2023, για την αναβίωση των παλαιών αυτών ρυθμίσεων, παύουν αυτά τα χρέη να θεωρούνται «ληξιπρόθεσμα» εφόσον επανενταχθούν στις ρυθμίσεις εκείνες, δεν μπορεί, εν συνεχεία, να εντάξει στη νέα ρύθμιση των 36 ή 72 δόσεων τις νέες οφειλές του που κατέστησαν ληξιπρόθεσμες από τον Νοέμβριο του 2021 και μετά. Κι αυτό, διότι τα παλαιά εκείνα χρέη, παρότι έπαψαν να θεωρούνται «ληξιπρόθεσμα» λόγω επανένταξής τους στις ρυθμίσεις εκείνες, εξακολουθούν και σήμε- ρα να «διαβάζονται» από το σύστημα ΤΑΧISnet που «τρέχει» η ΑΑΔΕ ως «ληξιπρόθεσμα την 1η-11-2021»!

β) την 1η-11-2021 είχε έστω και μια μικρή οφειλή προς την εφορία που δεν εξοφλήθηκε εμπρόθεσμα μέσω ΤΑΧΙSnet μέχρι τα μεσάνυχτα της 31ης-10-2021.

γ) ήταν συνεπής στις πληρωμές του προς την εφορία, αλλά εκ των υστέρων εμφανίστηκε στο ΤΑΧΙSnet από την 1η-11-2021 και μετά με ληξιπρόθεσμη οφειλή ΦΠΑ ύψους 0,01 ευρώ, όπως συμβαίνει συχνά με αρκετούς υπόχρεους στον φόρο αυτό. Σημειώνεται εξάλλου ότι, σύμφωνα με την ακριβή διατύπωση της σχετικής διάταξης του υπουργείου Οικονομικών:

• αποκλείεται από τη νέα ρύθμιση ακόμη και κάθε φορολογούμενος που μέχρι την 31η-10-2021 ήταν συνεπής αλλά την 1η-11- 2021 κατέστη ξαφνικά ασυνεπής, επειδή κάποια οφειλή του που έληγε στις 31-10-2021 δεν πληρώθηκε μέχρι τότε και κατέστη ληξιπρόθεσμη την αμέσως επόμενη μέρα. Αυτό σημαίνει ότι η δυνατότητα ένταξης στη ρύθμιση ισχύει ουσιαστικά μόνο για όσους ήταν συνεπείς σε όλες τις πληρωμές τους προς την εφορία μέχρι και την 30ή-11-2021. Κι αυτό διότι ως οφειλές που κατέστησαν ληξιπρόθεσμες μετά την 1η-11-2021 θεωρούνται αυτές οι οποίες είχαν προθεσμίες εμπρόθεσμης καταβολής μέχρι 30-11-2021 ή μέχρι την τελευταία ημέρα καθενός από τους μήνες που έπονται του Νοεμβρίου του 2021 αλλά δεν καταβλήθηκαν μέχρι και σήμερα.
• αποκλείεται επίσης ακόμη και κάθε φορολογούμενος συνεπής στις πληρωμές του μέχρι και την 1η-2-2023, ο οποίος δημιούργησε ληξιπρόθεσμα χρέη προς την εφορία μετά την ημερομηνία αυτή. Δηλαδή, στη ρύθμιση δεν μπορούν να ενταχθούν χρέη που κατέστησαν ληξιπρόθεσμα μετά την 1η-2-2023.

Συμπερασματικά, μόνο όσοι είχαν πληρώσει ή είχαν ρυθμίσει όλα τους ανεξαιρέτως τα χρέη προς την εφορία μέχρι και την 31η-10-2021 και την 1η-11-2021 δεν είχαν ούτε 1 λεπτό του ευρώ ληξιπρόθεσμο αρρύθμιστο χρέος μπορούν να ενταχθούν στη νέα ρύθμιση των 36 ή 72 δόσεων και μόνο για τα χρέη τους τα οποία κατέστησαν ληξιπρόθεσμα την περίοδο μετά την 1η-11-2021 και μέχρι την 1η-2-2023. Κι αυτοί βεβαίως εκτιμάται ότι είναι ελάχιστοι.

Τα στοιχεία

Ήδη τα μέχρι στιγμής δημοσιοποιηθέντα στοιχεία της ΑΑΔΕ δείχνουν ότι οι φορολογούμενοι που υπέβαλαν αιτήσεις υπαγωγής στη ρύθμιση των διατάξεων των άρθρων 4 έως 13 του ν. 5036/2023 είναι μόλις 5.178 και το χρέος που έχει ρυθμίσει ανέρχεται σε 131,8 εκατ. ευρώ. Η προθεσμία υποβολής αιτήσεων λήγει στις 31-7-2023, δηλαδή υπάρχει ακόμη χρονικό περιθώριο δύο μηνών περίπου για την υπαγωγή κι άλλων οφειλετών. Όμως, αν πραγματικά υπήρχε αριθμός οφειλετών δικαιούμε- νων να υπαχθούν στη ρύθμιση πολύ μεγαλύτερος των 5.178 που ήδη έχουν υποβάλει αιτήσεις, θα είχε ήδη καταγραφεί από τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, δεδο- μένου ότι όσο πιο σύντομα υπαχθεί κάποιος οφειλέτης στη συγκεκριμένη ρύθμιση, τόσο πιο άμεσα κερδίζει τα ευεργετήματά της (λήψη αποδεικτικού φορολογικής ενημερότητας, απαλλαγή από μέτρα αναγκαστικής είσπραξης και ποινικές διώξεις κ.λπ.), που δεν είναι ευκαταφρόνητα.

Δισταγμοί και για τις 120 δόσεις

Περιορισμένη είναι η ανταπόκριση των οφειλετών της εφορίας και στην πρόσκληση του υπουργείου Οικονομικών και της ΑΑΔΕ για επανένταξη σε παλαιές ρυθμίσεις 120 δόσεων (για ληξιπρόθεσμα χρέη των ετών προ του 2020), τις οποίες είχαν απολέσει λόγω μη καταβολής δύο τουλάχιστον συνεχόμενων μηνιαίων δόσεων. Από τα διαθέσιμα στοιχεία της ΑΑΔΕ προκύπτει ότι μόλις 8.595 φορολογούμενοι υπέβαλαν αίτηση και ξεκίνησαν να πληρώνουν τις δόσεις, με το ρυθμιζόμενο ποσό να φθάνει τα 130 εκατ. ευρώ. Με βάση όμως τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών και της ΑΑΔΕ, οι φορολογούμενοι που έχουν χάσει τις ρυθμίσεις των 120 δόσεων και έχουν την ευκαιρία να επανενταχθούν ανέρχονται σε 190.000. Βασική αιτία για την εξέλιξη αυτή είναι ότι οι διατάξεις του άρθρου 3 του ν. 5036/2023 για την επανένταξη οφειλετών στις ρυθμίσεις των 120 δόσεων υποχρεώνουν τους δικαιούχους και ενδιαφερόμενους οφειλέτες να καταβάλουν υπέρογκα ποσά συσσωρευμένων προσαυξήσεων για να επανενταχθούν στη ρύθμιση αυτή. Δεν τους δίνουν την εναλλακτική δυνατότητα επανένταξης με υπαγωγή σε άλλα πιο ευνοϊκά σχήματα λιγότερων δόσεων και χαμηλότερων προσαυξήσεων τα οποία περιλαμβάνονταν στη ρύθμιση εκείνη. Έτσι, ενώ οι οφειλέτες αυτοί έχουν αποκτήσει τη ρευστότητα που τους επιτρέπει να απαλλαγούν κατά μεγάλο μέρος ή ακόμη και πλήρως από τα αρχικά ποσά των χρεών τους, δεν μπορούν να αξιοποιήσουν τη ρευστότητα αυτή και να απαλλαγούν από τις οφειλές τους, αφού καλούνται να επανενταχθούν στις απολεσθείσες ρυθμίσεις τους με τα ίδια σχήματα πολλών δόσεων και μικρής περικοπής προσαυξήσεων που είχαν επιλέξει όταν εντάχθηκαν αρχικά σ’ αυτές. Το πρόβλημα που περιγράφουμε έχει καταστήσει μη ελκυστικούς τους όρους επανένταξης στις παλαιές ρυθμίσεις των 120 δόσεων, με αποτέλεσμα να καταγράφεται παταγώδης αποτυχία και σ’ αυτές τις διατάξεις.