Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα: Απολογισμός και προοπτικές

Όταν γεννήθηκε και πρωτοεμφανίστηκε στις 6 Οκτωβρίου 2022, η Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα (ΕΠΚ) αντιμετωπίστηκε με σκεπτικισμό στην καλύτερη περίπτωση, χλευασμό στη χειρότερη. Έχει ωστόσο τρία συγκεκριμένα πολιτικά αποτελέσματα μετά και την δεύτερη Σύνοδό της στη Μολδαβία την περασμένη εβδομάδα: υπενθύμιση της ευρωπαϊκής υποστήριξης στην Ουκρανία σε μια αποφασιστική στιγμή του πολέμου, επιβεβαίωση της ευρωπαϊκής προοπτικής της πρώην Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Μολδαβίας σε μια εποχή που η Ευρώπη φοβάται την αποσταθεροποίηση και κυρίως, ο περιορισμός των φυγόκεντρων και αποσταθεροποιητικών δυνάμεων στη Μέση Ανατολή και στα Βαλκάνια.

Η συνεδρίαση της ΕΠΚ στη Μολδαβία αυτή την εβδομάδα επιβεβαιώνει την υποστήριξη 47 συνοριακών κρατών για την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, τον σεβασμό της διεθνούς νομιμότητας και την απόρριψη της χρήσης βίας για την επίλυση διεθνών διαφορών.  Και πάνω από όλα, η ΕΠΚ δημιουργεί αυτή τη σύγκλιση χωρίς να απαιτεί από τα Συμβαλλόμενα Κράτη του μια τέλεια ενότητα στην πολιτική των κυρώσεων. Αυτοσχέδια ή ρεαλιστική λύση, δεν έχει σημασία: η μορφή είναι σχετική και αποτελεσματική για την ουκρανική κατάσταση.

Η διοργάνωση της δεύτερης Συνόδου Κορυφής της ΕΠΚ στο Κισινάου της Μολδαβίας έχει επίσης άμεσο πολιτικό αποτέλεσμα που εξυπηρετεί τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης πέρα ​​από το αυστηρό θεσμικό και εδαφικό της πλαίσιο.

Η διεξαγωγή αυτής της συνόδου κορυφής στην πρωτεύουσα της πρώην Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Μολδαβίας καθιστά σαφές στη Ρωσία ότι η Ευρώπη δεν αναγνωρίζει μια άυλη περιοχή επιρροής για τη Ρωσική Ομοσπονδία. Οι Ευρωπαίοι δείχνουν την άρνησή τους για μια νέα διχοτόμηση της Ευρώπης ανάμεσα στην «αμερικανική» Ευρώπη και στη «ρωσική» Ευρώπη. Είναι ένα ελάχιστο αποτέλεσμα επειδή είναι αρνητικό, αλλά έχει το πλεονέκτημα να αμφισβητήσει αυτό που ορισμένοι στη Μόσχα θεωρούν κάτι σαν ιστορικό και γεωγραφικό δεδομένο.

Επιπλέον, η ΕΠΚ διεξάγεται λίγους μήνες αφότου η Μάγια Σάντου, Πρόεδρος της Μολδαβίας, υπέβαλε επίσημα την αίτηση της χώρας της για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και κατήγγειλε τις προσπάθειες αποσταθεροποίησης της χώρας της, η οποία έχει σημαδευτεί από μια διχοτόμηση που έγινε όταν απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1991. Οι Ευρωπαίοι δείχνουν έτσι ότι η διχοτόμηση της Μολδαβίας δεν τους είναι πιο αποδεκτή από αυτήν της ηπείρου συνολικά.

Και εδώ, η ΕΠΚ μπορεί να εμφανιστεί ως βραχυπρόθεσμος θεσμός. Αλλά τι σημασία έχει η εδραίωσή του στη γραφειοκρατία, εφόσον επιτυγχάνεται το επιθυμητό πολιτικό αποτέλεσμα.

Η βιωσιμότητα, η μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα και η καρποφορία της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας εξακολουθούν να αμφισβητούνται. Μόνο η δοκιμασία του χρόνου και οι αντιξοότητες της ευρωπαϊκής γεωπολιτικής θα επιτρέψουν να δοκιμαστεί η αντοχή της ή να αποδειχθεί η ματαιοδοξία της. Ωστόσο, βραχυπρόθεσμα, αυτός ο θεσμός παράγει πραγματικά πολιτικά αποτελέσματα και παρουσιάζει πλεονεκτήματα, αφού αποεπαρχιοποιεί τη γεωπολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναγκάζει τους Ευρωπαίους να κάνουν διάλογο και να αντιμετωπίσουν ο ένας τον άλλον με τους άμεσους Άλλους τους (Τουρκία, Αλβανία, Σερβία) και τέλος, συμβάλλει στην πολιτική κυρώσεων δείχνοντας τη διπλωματική απομόνωση της Ρωσίας στη δυτική της πλευρά.

Κείμενα του Δρ. Cyrille Bret, Επικεφαλής της Naval Group στην Ελλάδα, Λέκτορα διεθνούς πολιτικής στη Σχολή Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού

(επιμέλεια: Μ. Σταυρουλάκης)