Κλίμα: Η ανθρωπότητα καταρρίπτει όλα τα αρνητικά ρεκόρ

Μια νέα μελέτη κορυφαίων ερευνητών που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature κρούει τον κώδωνα του κινδύνου.

Η ανθρωπότητα ξεπερνά και καταρρίπει ένα προς ένα τα όρια που της επιτρέπουν να ζει σε έναν «ασφαλή και δίκαιο» χώρο. Αυτή η ανησυχητική παρατήρηση συντάσσεται από μια ομάδα 40 διακεκριμένων επιστημόνων που ονομάζεται «The Earth Commission» (=Επιτροπή Γης) και δημοσιεύεται στο έγκριτο περιοδικό Nature.

Αυτή η «Επιτροπή Γης» στην πραγματικότητα έχει αξιολογήσει τα όρια που δεν πρέπει να ξεπεραστούν για το κλίμα, τη βιοποικιλότητα και τη ρύπανση του αέρα, του εδάφους ή των υδάτων. Το αποτέλεσμα αυτής της μελέτης είναι σαφή: 7 από τα 8 «πλανητικά όρια», αυτές οι κόκκινες γραμμές που δεν πρέπει να ξεπεραστούν για να μην διακυβευτούν οι συνθήκες ζωής στη γη, έχουν ήδη ξεπεραστεί.

«Διατρέχουμε τον κίνδυνο να αποσταθεροποιήσουμε ολόκληρο τον πλανήτη», προειδοποίησε έτσι ένας από τους κύριους συγγραφείς αυτής της μελέτης, ο Johan Rockström, επίσης στην αρχή του θεωρητικού πλαισίου των «πλανητικών ορίων». Αυτή η ιδέα σχεδιάστηκε αρχικά για να απαντήσει στο ερώτημα: «Μέχρι ποια όρια το σύστημα της Γης θα είναι σε θέση να απορροφήσει ανθρωπογενείς πιέσεις [ανθρώπινες επιρροές στη φύση] χωρίς να διακυβεύσει τις συνθήκες διαβίωσης του ανθρώπινου είδους; “.

Η απάντηση δόθηκε αρχικά το 2009 από 9 ποσοτικά μετρημένα πλανητικά όρια. Αυτό το θεωρητικό πλαίσιο αναθεωρήθηκε στη συνέχεια το 2015. Η συλλογικότητα της «Earth Commission» ενημερώνει έτσι αυτό το πλαίσιο σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature.

Αυτή τη φορά, οι επιστήμονες δεν εντοπίζουν πλέον 9 αλλά 8 βασικά δεδομένα προς παρακολούθηση, ώστε να μην διακυβεύονται οι συνθήκες διαβίωσης στη γη. Μια άλλη μεγάλη καινοτομία αυτής της νέας ανάλυσης: οι ερευνητές έχουν ενσωματώσει την κοινωνική δικαιοσύνη στο εννοιολογικό τους πλαίσιο.

«Η δικαιοσύνη είναι μια αναγκαιότητα για να ζήσει η ανθρωπότητα μέσα σε πλανητικά όρια. Αυτό είναι ένα συμπέρασμα που αναγνωρίζεται από ολόκληρη την επιστημονική κοινότητα», εξηγεί η καθηγήτρια Joyeeta Gupta της Επιτροπής Γης. «Δεν μπορούμε να ζήσουμε σε έναν ασφαλή πλανήτη χωρίς κοινωνική δικαιοσύνη», προσθέτει η ερευνήτρια.

Αποτέλεσμα: οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν οδηγήσει στην υπέρβαση επτά «πλανητικών ορίων» που μέτρησαν οι ερευνητές. Μόνο η ρύπανση από αεροζόλ παραμένει σε έναν «ασφαλή και δίκαιο» χώρο. Όλα τα άλλα όρια έχουν πλέον ξεπεραστεί σύμφωνα με τους επιστήμονες της Επιτροπής Γης.

Ξεκινώντας από το κλίμα: «το σωστό όριο πρέπει να τεθεί στους +1°C», λένε οι επιστήμονες. Ωστόσο, η μέση θερμοκρασία στην επιφάνεια της Γης έχει ήδη αυξηθεί κατά 1,2°C από την προβιομηχανική εποχή. Αυτή η θέρμανση απειλεί μεγάλα τμήματα της ανθρωπότητας που είναι εκτεθειμένα σε «σημαντικές ζημιές», λένε οι επιστήμονες.

Υπερβαίνουμε επίσης τα όρια βιοποικιλότητας, νερού, οικοσυστημάτων, ανεκμετάλλευτων γεωργικών εκτάσεων, ρύπανσης από λιπάσματα. Συγκεκριμένα, αυτό σημαίνει ότι η πρόσβαση στο πόσιμο νερό θα γίνεται όλο και πιο δύσκολη, ότι η επισιτιστική ασφάλεια βρίσκεται σε κίνδυνο, ότι απειλούνται όλο και περισσότερα είδη ζώων. Γενικότερα, η κατοικησιμότητα του πλανήτη διακυβεύεται.

Για να αποφευχθεί αυτό το ζοφερό σενάριο και να διασφαλιστεί η ανθρώπινη ευημερία, οι συντάκτες της μελέτης ζητούν «ένα δίκαιο παγκόσμιο μετασχηματισμό». Αυτοί οι μετασχηματισμοί πρέπει να είναι συστημικοί στους τομείς της ενέργειας, των τροφίμων, της αστικοποίησης κ.λπ.», προσθέτουν. Οι εταιρείες ενθαρρύνονται να ασχοληθούν με όλα αυτά τα ζητήματα, και όχι μόνο το κλίμα, όπως και οι πολιτικοί.

Στόχος είναι να εξασφαλιστεί η πρόσβαση σε πόρους για όλους και να διατηρηθεί, έστω και τη δωδεκάτη ώρα, η κατοικησιμότητα του πλανήτη.