H φράση της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου ότι ίσως να μη μάθουμε ποτέ πόσοι άνθρωποι μπήκαν στο αλιευτικό που βυθίστηκε στα ανοιχτά της Πύλου αποτυπώνει το μέγεθος της τραγωδίας που φέρνει στο προσκήνιο το προσφυγικό- μεταναστευτικό ζήτημα και τη δράση των κυκλωμάτων διακίνησης ανθρώπων με τον πλέον δραματικό τρόπο.
Στο αλιευτικό επέβαιναν εκατοντάδες άνθρωποι: Τόσο οι νεκροί που έχουν ανασυρθεί (79 έως αυτή την ώρα), όσο και οι 104 διασωθέντες είναι άνδρες. Οι μαρτυρίες εντείνουν ακόμη περισσότερο την τραγωδία: Γυναίκες και παιδιά ήταν στα αμπάρια και από τη στιγμή που το πλοίο ανετράπη τους παρέσυρε στο βυθό, χωρίς να έχουν καμία ελπίδα να σωθούν. Κανένας από τους διασωθέντες δεν είχε σωσίβιο, ενώ το εισιτήριο του θανάτου έφθανε τα 6.500 ευρώ. Στο αλιευτικό επέβαιναν έως και 700 άνθρωποι, σύμφωνα με τις μαρτυρίες, αλλά και τις φωτογραφίες που αποτυπώνουν τους ανθρώπους στοιβαγμένους στα καταστρώματα.
Οι διακινητές αρνήθηκαν πολλές φορές την προσφορά βοήθειας από τις ελληνικές αρχές- δέχθηκαν μόνο τρόφιμα και νερό από ένα παραπλέον φορτηγό πλοίο και επέμειναν να συνεχίσουν στη ρότα τους για την Ιταλία, έχοντας ξεκινήσει από τη Λιβύη, πιθανότατα με τη μηχανική βλάβη που οδήγησε τις μηχανές να σταματήσουν λίγο πριν την ανατροπή και τη βύθιση, να εκδηλώνεται λίγο μετά τον απόπλου από το Τομπρούκ.
Η επικρατέστερη εκδοχή για την ανατροπή και ακολούθως τη βύθιση του αλιευτικού είναι η μετατόπιση του φορτίου: Οι άνθρωποι που βρίσκονταν είτε στα καταστρώματα είτε στα αμπάρια για κάποιο λόγο -ίσως γιατί τρόμαξαν από κάτι- μετακινήθηκαν προς τη μία πλευρά του πλοίου. Οι έρευνες για τον εντοπισμό τυχόν επιζώντων, αλλά και αγνοούμενων συνεχίζονται -η επιχείρηση δεν σταμάτησε ούτε τη νύχτα- ενώ παράλληλα, από την Πολιτική Προστασία έχει ενεργοποιηθεί το σχέδιο διαχείρισης μαζικών απωλειών.
Η τραγωδία στα ανοιχτά της Πύλου, ένα από τα πλέον πολύνεκρα ναυάγια με μετανάστες στη Μεσόγειο, τα τελευταία χρόνια έθεσε ουσιαστικά σε παύση την προεκλογική δραστηριότητα, αφού τα κόμματα έστρεψαν το βλέμμα σε όσα τραγικά συμβαίνουν σε Πύλο και Καλαμάτα από χθες, ενώ η υπηρεσιακή κυβέρνηση κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος σε ένδειξη σεβασμού προς τις αναρίθμητες ανθρώπινες ζωές που χάθηκαν. Στις 11 το πρωί συνεδριάζει και η διακομματική επιτροπή για να αποφασισθεί αν θα γίνει τελικά -όπως είχε προγραμματισθεί- σήμερα το βράδυ το debate των πολιτικών αρχηγών. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, πάντως μεταβαίνει σήμερα στην Καλαμάτα, ενώ κλιμάκια όλων των κομμάτων βρίσκονται από χθες στη μεσσηνιακή πρωτεύουσα. Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου έσπευσε στην Καλαμάτα και ενημερώθηκε από πρώτο χέρι για τις έρευνες και τα αποτελέσματά τους.
Το χρονικό της τραγωδίας: Από τον εντοπισμό του αλιευτικού έως τη βύθιση
Το χρονικό της επιχείρησης διάσωσης των ναυαγών έδωσε στη δημοσιότητα το Υπουργείο Ναυτιλίας.
Τα γεγονότα όπως καταγράφηκαν στο Κέντρο Επιχειρήσεων του Υπουργείου Ναυτιλίας έχουν ως ακολούθως:
-Το πρωί της Τρίτης13/6 γύρω στις 11:00 από το Κέντρο Επιχειρήσεων Ρώμης ενημερώθηκε το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης Λ.Σ. – ΕΛ.ΑΚΤ. ότι υπάρχει ένα αλιευτικό σκάφος με μεγάλο αριθμό μεταναστών (στα διεθνή ύδατα νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου) σύμφωνα με πληροφορία που ελήφθη στις ιταλικές αρχές έπειτα από κλήση ακτιβίστριας ΜΚΟ.
-Το Λιμενικό Σώμα προέβη στη διαδικασία επαλήθευσης. Ελικόπτερο του Λ.Σ. – ΕΛ.ΑΚΤ. απογειώθηκε περί τις 13:50 από Μυτιλήνη με προορισμό το αλιευτικό σκάφος.
-Στις 15:35 της Τρίτης εντοπίστηκε το αλιευτικό σκάφος από το ελικόπτερο του Λιμενικού να πλέει με σταθερή πορεία και ταχύτητα έχοντας ικανό αριθμό ατόμων στα εξωτερικά καταστρώματα αυτού.
-Αμέσως μετά τον εντοπισμό από το ελικόπτερο, ενημερώθηκαν τα παραπλέοντα στην περιοχή πλοία και τους ζητήθηκε να αλλάξουν πορεία και να ενημερώνουν το ΕΚΣΕΔ για τις κινήσεις και την εν γένει κατάσταση του αλιευτικού σκάφους.
-Ταυτόχρονα δόθηκε εντολή σε πλοίο 40 μέτρων του Λιμενικού Σώματος να αποπλεύσει από τα Χανιά Κρήτης προς το Ιόνιο και την περιοχή του αλιευτικού.
-Η πρώτη επικοινωνία με το αλιευτικό σκάφος μετά από δυσκολία επετεύχθη περί τις 14:00.
-Το αλιευτικό σκάφος δεν ζήτησε καμία συνδρομή από το Λιμενικό Σώμα και την Ελλάδα.
-Δεύτερη απογείωση του ελικοπτέρου περί τις 18:00, όπου πάλι διαπιστώθηκε ότι το σκάφος πλέει με σταθερή πορεία και ταχύτητα.
-Επετεύχθη επικοινωνία του ΕΚΣΕΔ με το σκάφος μέσω δορυφορικού τηλεφώνου περί ώρα 18:30. Ο χρήστης του δορυφορικού τηλεφώνου που επέβαινε στο σκάφος, ο οποίος μιλούσε αγγλικά, απάντησε ότι το σκάφος δεν κινδυνεύει, δεν επιθυμούν βοήθεια πλην τροφίμων και νερού και ότι επιθυμούν να συνεχίσουν με προορισμό την Ιταλία.
-Το ΕΚΣΕΔ απέστειλε ένα παραπλέον πλοίο με σημαία Μάλτας το οποίο προσέγγισε περί τις 18:00 το αλιευτικό, και αφού το αλιευτικό σταμάτησε – όπως του ζητήθηκε από το εμπορικό πλοίο – του προμήθευσε τρόφιμα και νερό.
-Επανειλημμένως ρωτήθηκε το αλιευτικό από το εμπορικό πλοίο αν επιθυμεί επιπλέον συνδρομή ή αν κινδυνεύει ή αν θέλει κάτι άλλο από την Ελλάδα. Απάντησαν «δεν θέλουμε τίποτα άλλο από το να συνεχίσουμε για Ιταλία».
-Στη συνέχεια βρέθηκε και δεύτερο παραπλέον, ελληνικό αυτή τη φορά πλοίο, που απεστάλη στο αλιευτικό γύρω στις 21:00 προκειμένου να δοθούν επιπλέον τροφοεφόδια και οποιαδήποτε άλλη συνδρομή. Έλαβαν μόνον το νερό, ενώ τα λοιπά εφόδια τα πέταξαν στη θάλασσα.
-Από τις 15:30 μέχρι τις 21:00 ο θάλαμος επιχειρήσεων του Υπουργείου Ναυτιλίας είχε επανειλημμένως επικοινωνία με το αλιευτικό μέσω δορυφορικού τηλεφώνου. Σε όλες επαναλάμβαναν σταθερά ότι επιθυμούν να πλεύσουν προς Ιταλία και δεν ήθελαν καμία συνδρομή από την Ελλάδα.
-Στις 22:40 κατέπλευσε πλησίον του αλιευτικού το σκάφος του Λιμενικού Σώματος από την Κρήτη. Παρέμεινε σε απόσταση και το παρατηρούσε διακριτικά, χωρίς να διαπιστώνει πρόβλημα στην πλεύση του, καθώς είχε σταθερή πορεία και ταχύτητα.
-Αυτό συνεχίστηκε μέχρι τις 01:40 της 14ης Ιουνίου. Την ως άνω ώρα ο επιβαίνων στο αλιευτικό ενημέρωσε το Κέντρο Επιχειρήσεων του Αρχηγείου ότι παρουσιάστηκε βλάβη στη μηχανή του σκάφους και έπαψε να κινείται.
-Το συγκεκριμένο γεγονός επιβεβαιώθηκε και από το παραπλέον πλωτό του Λιμενικού.
-Άμεσα το πλωτό του Λ. Σ. προσπάθησε να προσεγγίσει το αλιευτικό για να διαπιστώσει το πρόβλημα
-Στις 02:04 πμ ο Κυβερνήτης του παραπλέοντος σκάφους του Λ.Σ. ενημέρωσε το Κέντρο Επιχειρήσεων ότι είδε το αλιευτικό να παίρνει μια δεξιά στη συνέχεια μια απότομη αριστερά κλίση και μετά άλλη μια δεξιά κλίση τόσο μεγάλη που είχε ως αποτέλεσμα την ανατροπή του αλιευτικού (ναυτ. Ορολογία «παλάντζο»).
-Σε δέκα με δεκαπέντε λεπτά αργότερα το σκάφος βυθίστηκε ολοσχερώς. Πλήθος επιβαινόντων που βρίσκονταν στα εξωτερικά καταστρώματα έπεσαν στη θάλασσα.
-Έναρξη ευρείας επιχείρησης έρευνας – διάσωσης.