Πλησιάζει η e-νομισματική επανάσταση-Τα πλάνα ΕΚΤ και Fed

Η υπόσχεση του FedNow είναι ότι θα επιτρέψει στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να πραγματοποιούν μεταφορές χρημάτων μεταξύ τραπεζικών λογαριασμών εν ριπή οφθαλμού. Είναι μια εφαρμογή παρόμοια με αυτές που έχει ήδη δημιουργήσει ο ιδιωτικός τομέας μέσω εφαρμογών πληρωμών όπως το Cash App και το PayPal. Η Fed διαθέτει ήδη μια πλατφόρμα πληρωμών, αλλά δεν λειτουργεί σε πραγματικό χρόνο, σε αντίθεση με τις ιδιωτικές εφαρμογές, που επιτρέπουν στους χρήστες να στέλνουν χρήματα άμεσα μεταξύ λογαριασμών εφαρμογών.

Δεν αντικαθιστά το δολάριο

Το σύστημα FedNow δεν θα αντικαταστήσει βέβαια το δολάριο. Σύμφωνα με τη Fed, «η Υπηρεσία FedNow δεν είναι ούτε μια μορφή νομίσματος ούτε ένα βήμα προς την εξάλειψη οποιασδήποτε μορφής πληρωμής, συμπεριλαμβανομένων των μετρητών». Κάποιοι εικάζουν πάντως ότι η πλατφόρμα FedNow θα δημιουργήσει ένα ψηφιακό νόμισμα, αλλά η Fed προσπάθησε να διαλύσει αυτήν την εσφαλμένη υπόθεση, λέγοντας κατηγορηματικά ότι «το FedNow δεν σχετίζεται με το ψηφιακό νόμισμα».

Ωστόσο, το FedNow θα μπορούσε να αλλάξει το παιχνίδι, επειδή χιλιάδες τράπεζες που χρησιμοποιούν ήδη το τρέχον, πιο αργό σύστημα πληρωμών της Fed ενδέχεται να δουν το FedNow ως μια ασφαλή και ταχύτερη επιλογή που έχει την υποστήριξη της κυβέρνησης.

Ψηφιακά νομίσματα

Μέρος της σύγχυσης προέρχεται από ξεχωριστές συζητήσεις σχετικά με το εάν η Fed θα πρέπει να δημιουργήσει αυτό που ονομάζεται «ψηφιακό χρήμα κεντρικής τράπεζας» (Central Bank Digital Currency-CBDC). Η Fed διευκρίνισε ότι δεν έχει λάβει καμία απόφαση μέχρι τώρα για την έκδοση CBDC και η κυκλοφορία του είναι «κάτι για το οποίο θα χρειαζόμασταν σίγουρα την έγκριση του Κογκρέσου», δήλωσε ο πρόεδρος της Fed Τζερόμ Πάουελ στην Επιτροπή Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών της Βουλής.

Χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία και η Νιγηρία έχουν ξεκινήσει CBDCs και περισσότερα από 100 άλλα έθνη εξετάζουν την ιδέα, σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης διεθνούς πολιτικής Atlantic Council. Ορισμένες χώρες εξετάζουν εάν ένα ψηφιακό νόμισμα κεντρικής τράπεζας θα μπορούσε να είναι ένας ασφαλέστερος και ταχύτερος τρόπος μεταφοράς κεφαλαίων μεταξύ τραπεζών.

Άλλες χώρες σκέφτονται εάν θα προσφέρουν ένα CBDC ως χρηματικό ποσό για το κοινό, με τους λογαριασμούς να τηρούνται σε μια κεντρική ή εμπορική τράπεζα. Οι κεντρικές τράπεζες προσπαθούν επίσης να απαντήσουν και στην εμφάνιση των κρυπτονομισμάτων, τα οποία έχουν εγείρει ανησυχίες ότι κάποια μέρα οι άνθρωποι θα μπορούσαν να στραφούν σε αντίπαλες μορφές ψηφιακού χρήματος που θα υποτιμούσαν τα εθνικά νομίσματα.

Οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες ανησυχούν επίσης από τη δράση εταιρειών, όπως η Alipay, η θυγατρική πληρωμών του κινεζικού κολοσσού ηλεκτρονικού εμπορίου Alibaba. Περίπου μισό δισεκατομμύριο άνθρωποι χρησιμοποιούν τη μεγαλύτερη πλατφόρμα πληρωμών στον κόσμο.

Αν δούμε όλα αυτά, «τότε υπάρχει ο κίνδυνος να χάσουμε τον έλεγχο του νομισματικού μας συστήματος», λέει στη «Ν» ειδικός που γνωρίζει τα σχέδια της ΕΚΤ αλλά επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του. «Για παράδειγμα, τι θα γινόταν αν ένας από τους νέους παγκόσμιους παίκτες χρησιμοποιούσε τη δύναμή του για να μειώσει ή να περιορίσει την προσφορά χρήματος στην Ευρώπη, ίσως μετά από παρότρυνση μιας ξένης κυβέρνησης;», τονίζει η ίδια πηγή.

Απάντηση στην αστάθεια των κρυπτονομισμάτων

Η ΕΚΤ ετοιμάζεται πάντως να κάνει ένα μεγάλο βήμα παραπέρα από τους Αμερικανούς. Όχι μόνο δημιουργεί μια υπηρεσία πληρωμών, αλλά εργάζεται επίσης για ένα πραγματικό λεγόμενο CBDC. «Ένα ψηφιακό νόμισμα, υποστηριζόμενο από την Κεντρική Τράπεζα, θα ήταν επίσης ένα ασφαλές και σταθερό μέσο πληρωμής – σε αντίθεση με τα ασταθή κρυπτονομίσματα, των οποίων η πτώση τιμών τον περασμένο χρόνο και η κατάρρευση συναλλακτηρίων όπως το FTX, έχουν προκαλέσει εκκλήσεις για ρυθμίσεις», τονίζουν στη «Ν» ευρωπαϊκές πηγές στις Βρυξέλλες. Υπενθυμίζουν μάλιστα ότι «η Ε.Ε. ηγήθηκε αυτής της κίνησης, εγκρίνοντας πρόσφατα τους κανόνες για τον τομέα των κρυπτονομισμάτων ελεύθερης κυκλοφορίας».

Οι μεγάλες αλλαγές συχνά ξεκινούν μικρές και δυσδιάκριτες. Ακριβώς όπως μια ανατροπή στο νομισματικό σύστημα θα μπορούσε να υπάρξει στην Ευρωζώνη τα επόμενα χρόνια. Το ψηφιακό ευρώ δεν θα είναι πλέον τραπεζικό χρήμα, αλλά χρήμα της κεντρικής τράπεζας που πηγαίνει από την ΕΚΤ στους πολίτες. Εδώ ακριβώς έγκειται η θεμελιώδης αλλαγή στο νομισματικό σύστημα που θα μπορούσε να επιφέρει η μεταρρύθμιση: Για πρώτη φορά, οι άνθρωποι θα έρχονταν σε άμεση επαφή με τα χρήματα της κεντρικής τράπεζας, χωρίς μετρητά. Έτσι, το ψηφιακό ευρώ είναι σαν τα μετρητά – αλλά δεν είναι το ίδιο.

«Οι πολίτες της Ευρωζώνης μπορεί στο μέλλον να πάρουν κάρτες από την ΕΚΤ. Θα μπορούσαν να μεταφέρουν χρήματα από τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους και να τα μετατρέψουν από χρήματα τραπεζών σε χρήματα κεντρικής τράπεζας. Το πόσα χρήματα μπορεί να υπάρχουν στην κάρτα μάλλον θα περιοριζόταν από ένα ανώτατο όριο», εξηγούν στη «Ν» τραπεζικοί κύκλοι.

Η Κομισιόν αναμένεται μάλιστα να καταθέσει ως τα τέλη Ιουνίου μια νομοθετική πρόταση που θα καθορίζει τη νομική βάση του ψηφιακού ευρώ. Η ΕΚΤ αναμένεται επίσης να δημοσιεύσει λεπτομερή πρόταση για τον σχεδιασμό ενός ψηφιακού νομίσματος, τον Οκτώβριο.