Κίνα: “Κλείδωσε” το ραντεβού Μπλίνκεν – Σι Τζινπίνγκ

Ο κ. Μπλίνκεν, ο οποίος έφθασε χθες Κυριακή στην κινεζική πρωτεύουσα, είναι ο πρώτος αμερικανός υπουργός Εξωτερικών που επισκέπτεται τον ασιατικό γίγαντα έπειτα από σχεδόν πέντε χρόνια.

Αν και ο Τσιν Γκανγκ είναι ο ΥΠΕΞ, ο Ουάνγκ Γι, κορυφαίο στέλεχος με αρμοδιότητα τα διπλωματικά ζητήματα στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας (ΚΚΚ), διατηρεί τον κρισιμότερο ρόλο ως προς τη χάραξη της εξωτερικής πολιτικής του Πεκίνου.

Αν και δεν αναμένεται μείζων πρόοδος καθώς τα ζητήματα που προκαλούν τριβές είναι πολλά, από το εμπόριο ως την Ταϊβάν, η ιδέα είναι να επιχειρηθεί αναθέρμανση των διπλωματικών σχέσεων και να διατηρηθεί ο διάλογος για την «υπεύθυνη διαχείριση της σινοαμερικανικής σχέσης», σύμφωνα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Υπάρχουν όμως βασικά ζητήματα στα οποία οι δύο πλευρές είναι αντίθετες, με βασικότερο το θέμα της Ταϊβάν.

Οι ΗΠΑ ανησυχούν για τη στρατιωτική δραστηριότητα της Κίνας γύρω από το νησί, ενώ δεν κρύβουν και τη δυσαρέσκειά τους για την άρνηση του Πεκίνου να καταδικάσει τη Ρωσία για την εισβολή της στην Ουκρανία.

Το Πεκίνο, από την πλευρά του, κατηγορεί την Ουάσινγκτον ότι προσπαθεί να περιορίσει την κινεζική ανάπτυξη επιβάλλοντας ελέγχους στις εξαγωγές προηγμένης τεχνολογίας και επιδιώκοντας συμφωνίες ασφαλείας με συμμάχους στην περιοχή.

Η υπόθεση με το «μπαλόνι»

Η επίσκεψη του επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας είχε αρχικά προγραμματιστεί για τον Φεβρουάριο, στον απόηχο της συνάντησης τον περασμένο Νοέμβριο του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν με τον Κινέζο ομόλογό του Σι Τζινπίνγκ, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της G20 στην Ινδονησία.

Η επίσκεψη όμως ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή. Αιτία: ένα κινεζικό μπαλόνι που πετούσε πάνω από το αμερικανικό έδαφος, με την Ουάσινγκτον να το θεωρεί “κατασκοπευτικό” αεροσκάφος, ενώ το Πεκίνο διαβεβαίωνε ότι επρόκειτο για μπαλόνι μετεωρολογικών μετρήσεων που παρεξέκλινε από την πορεία του.

Με την ευκαιρία της επίσκεψης του υπουργού Εξωτερικών του στην Κίνα, ο Τζο Μπάιντεν υποβάθμισε το περιστατικό με το μπαλόνι. “Δεν νομίζω ότι οι ηγέτες ήξεραν πού βρισκόταν αυτό, τι περιείχε και τι συνέβαινε”, είπε ο Μπάιντεν στους δημοσιογράφους το Σάββατο. “Νομίζω ότι ήταν περισσότερο ενοχλητικό παρά σκόπιμο”.

Ο Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι προσβλέπει σε μια νέα συνάντηση με τον Σι Τζινπίνγκ “μέσα στους επόμενους μήνες”. Οι δύο ηγέτες αναμένεται να παραστούν στην προσεχή σύνοδο κορυφής της G20 τον Σεπτέμβριο στο Νέο Δελχί και ο Σι έχει προσκληθεί να πάει τον Νοέμβριο στο Σαν Φρανσίσκο για τη σύνοδο κορυφής της Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού (APEC).

Σκληρή γραμμή

Η επίσκεψη του Μπλίνκεν είναι η πρώτη υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ στην Κίνα μετά το ταξίδι τον Οκτώβριο του 2018 του προκατόχου του, Μάικ Πομπέο, ο οποίος ήταν στη συνέχεια ο εγκέφαλος της στρατηγικής αντιπαράθεσης με το Πεκίνο τα τελευταία χρόνια της προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν έκτοτε διατήρησε αυτή τη σκληρή γραμμή, συνεχίζοντας ακόμη πιο σκληρή σε ορισμένους τομείς, κυρίως μέσω της επιβολής ελέγχων στις εξαγωγές για τον περιορισμό της αγοράς και της κατασκευής τσιπ υψηλής τεχνολογίας από το Πεκίνο “που χρησιμοποιούνται σε στρατιωτικές εφαρμογές”.

Ωστόσο, η Ουάσινγκτον θέλει να συνεργαστεί με την Κίνα σε κρίσιμα θέματα όπως το κλίμα. Η επίσκεψη του Μπλίνκεν πραγματοποιείται επίσης σε μια χρονική περίοδο που ένα μέρος της Κίνας αντιμετωπίζει κύμα καύσωνα, με νέο ρεκόρ θερμοκρασίας για τα μέσα Ιουνίου που καταγράφηκε την Παρασκευή στο Πεκίνο, στους 39,4 βαθμούς Κελσίου.

Για τον Ντάνι Ράσελ, πρώην υψηλόβαθμο αξιωματούχο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, κάθε πλευρά έχει συμφέρον από αυτήν την επίσκεψη: η Κίνα ελπίζει να αποφύγει νέους αμερικανικούς περιορισμούς στην τεχνολογία και οποιαδήποτε νέα υποστήριξη προς την Ταϊβάν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιθυμούν να αποτρέψουν οποιοδήποτε περιστατικό που θα μπορούσε να οδηγήσει σε στρατιωτική αντιπαράθεση.

“Η σύντομη επίσκεψη του Μπλίνκεν δεν θα φέρει λύση σε κανένα από τα μεγάλα προβλήματα στη σχέση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας”, δήλωσε ο Ράσελ, που σήμερα είναι αντιπρόεδρος του Asia Society Policy Institute στη Νέα Υόρκη.

“Όμως η επίσκεψή του θα μπορούσε να επανεκκινήσει έναν τόσο αναγκαίο διάλογο πρόσωπο με πρόσωπο και να στείλει το μήνυμα ότι οι δύο χώρες περνούν από μια οργισμένη ρητορική ενώπιον των μέσων ενημέρωσης σε πιο νηφάλιες συνομιλίες κεκλεισμένων των θυρών”.