Το ΝΑΤΟ πρέπει να απαντήσει στην τελευταία πυρηνική απειλή του Πούτιν

Δεν μπορεί να γίνει πιο απερίσκεπτος και εμπρηστικός από όσο είναι. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν τοποθετεί πυρηνικά όπλα στο γειτονικό υποτελές κράτος της Λευκορωσίας τον Ιούλιο, ακριβώς την ώρα που οι 31 σύμμαχοι του ΝΑΤΟ συναντώνται δίπλα στη Λιθουανία για την ετήσια σύνοδό τους. Πρόκειται για την τελευταία πυρηνική απειλή του τότε που επιτέθηκε στην Ουκρανία πέρυσι. Το ΝΑΤΟ δεν μπορεί να αφήσει αναπάντητη αυτή την κλιμάκωση. Το ερώτημα δεν είναι αν θα απαντήσει, αλλά πώς.

Η χρονική στιγμή του Πούτιν τα λέει όλα. Ανακοίνωσε για πρώτη φορά την πρόθεσή του να εξοπλίσει τη Λευκορωσία με ρωσικά πυρηνικά τον Μάρτιο. Αυτόν τον μήνα είπε στον αγαπημένο του δικτάτορα στο Μινσκ, τον Αλεξάντερ Λουκασένκο, ότι οι προετοιμασίες θα έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τις 8 Ιουλίου και ότι οι κεφαλές θα εμφανίζονταν αμέσως μετά. Αυτή την εβδομάδα, είπε ότι οι πρώτες έχουν ήδη φτάσει. Η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους θα πραγματοποιηθεί στις 11-12 Ιουλίου.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πρόθεση του Πούτιν είναι να επιδείξει τα πυρηνικά του για να επισκιάσει και να χλευάσει τη σύνοδο του ΝΑΤΟ όπου ο ίδιος και ο πόλεμός του στην Ουκρανία θα είναι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, το μοναδικό θέμα στην ατζέντα. Ο Πούτιν είναι ο λόγος για τον οποίο το ΝΑΤΟ θα αυξήσει τον στόχο του για τις στρατιωτικές δαπάνες, γιατί δέχτηκε ως νεότερο μέλος του τη Φινλανδία, γιατί θα υποδεχτεί τη Σουηδία ως το επίδοξο 32ο μέλος και γιατί θα συζητήσει αν και πώς θα δεχτεί την Ουκρανία στη συμμαχία.

Ο Πούτιν και ο Λουκασένκο θέλουν να διακόψουν και να χαλάσουν αυτή την επίδειξη ενότητας και αποφασιστικότητας. Ο ρόλος του Λουκασένκο σε αυτό το παιχνίδι είναι μικρός, αλλά απαράδεκτος. Την περασμένη εβδομάδα, καυχήθηκε ότι αυτές οι κεφαλές είναι “τρεις φορές πιο ισχυρές” από τις ατομικές βόμβες που έπεσαν στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι και ότι δεν θα δίσταζε να πει στον Πούτιν να τις ρίξει. Παρέλειψε να προσθέσει ότι ο Πούτιν δεν θα τον συμβουλευόταν σε καμία περίπτωση.

Αυτή η μετακίνηση πυρηνικών κεφαλών τόσο κοντά στο ΝΑΤΟ αποσκοπεί σε μια πράξη ψυχολογικής τρομοκρατίας. Εδώ και καιρό υπάρχουν εικασίες στη Δύση ότι ο Πούτιν μπορεί να έχει ήδη πυρηνικές κεφαλές στο Καλίνινγκραντ, το ρωσικό θύλακα μεταξύ της Πολωνίας και της Λιθουανίας και συνεπώς γεωγραφικά εντός της επικράτειας του ΝΑΤΟ. Όλα τα ανατολικά μέλη του ΝΑΤΟ, ακόμη και εκείνα της κεντρικής Ευρώπης, θα βρίσκονται στο στόχαστρο του Πούτιν.

Τη δεκαετία του 1990 – μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, όταν η Ευρώπη και ο κόσμος ήλπιζαν να εισέλθουν σε μια νέα και πιο ειρηνική εποχή – οι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Λευκορωσίας, της Ουκρανίας και του Καζακστάν παρέδωσαν οικειοθελώς τα πυρηνικά τους οπλοστάσια στη Ρωσία στο πλαίσιο της μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων. Σε αντάλλαγμα, έλαβαν εγγυήσεις ασφαλείας από τη Ρωσία, καθώς και από τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτές είναι οι ρωσικές υποσχέσεις.

Η μεταφορά των πυρηνικών κεφαλών από τον Πούτιν, όπως και η εισβολή του στην Ουκρανία, σηματοδοτεί επομένως την παραβίαση και την αντιστροφή αυτής της συμφωνίας της δεκαετίας του 1990. Εσκεμμένα έφερε όχι μόνο τον πόλεμο αλλά και την κούρσα των πυρηνικών εξοπλισμών πίσω στην Ευρώπη. Το έκανε αυτό, πρώτον, απειλώντας να χρησιμοποιήσει πυρηνικά και δεύτερον, αναστέλλοντας τη συμμετοχή της Ρωσίας στη συμφωνία New START, την τελευταία εναπομείνασα συνθήκη ελέγχου των εξοπλισμών μεταξύ Μόσχας και Ουάσινγκτον – και τώρα μετέφερε αυτά τα όπλα στη Λευκορωσία.

Στον αντίποδα, το ΝΑΤΟ έχει συρρικνώσει την πυρηνική του παρουσία στην Ευρώπη μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, οι ΗΠΑ διατηρούσαν περίπου 7.000 πυρηνικές κεφαλές στην Ευρώπη. Σήμερα, εκτιμάται ότι έχουν μόνο περίπου 100 στην Ευρώπη. Αυτές οι πυρηνικές κεφαλές είναι αποθηκευμένες σε έξι βάσεις σε πέντε συμμαχικές χώρες που ήταν ήδη μέλη του ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου – Γερμανία, Βέλγιο, Ολλανδία, Ιταλία και Τουρκία. (Δύο άλλα μέλη του ΝΑΤΟ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία, διατηρούν τα δικά τους πυρηνικά οπλοστάσια).

Η επιθετικότητα του Πούτιν καθιστά αυτή την αυτοσυγκράτηση από τη δυτική συμμαχία παρωχημένη. Στο Βίλνιους, οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ έχουν ήδη προγραμματίσει να μετατοπίσουν τη συμβατική (δηλαδή τη μη πυρηνική) στρατηγική τους από τα “αντίποινα” στην “άρνηση”. Η πρώτη σημαίνει ότι η συμμαχία, στην επιθυμία της να μην προκαλέσει το Κρεμλίνο, έχει μέχρι στιγμής κρατήσει τις περισσότερες δυνάμεις της στα μετόπισθεν, με την προϋπόθεση ότι θα στείλει αυτά τα στρατεύματα μόνο για να ανακαταλάβουν συμμάχους του ΝΑΤΟ, όπως η Εσθονία, η Λετονία ή η Λιθουανία, εάν καταληφθούν από τη Ρωσία. Η δεύτερη στρατηγική σημαίνει ότι στο μέλλον, οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ θα σταματούν τους Ρώσους εισβολείς ακριβώς τη στιγμή που θα περνούν τα σύνορα της πρώτης συμμαχικής χώρας.

Με την ίδια λογική, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα πρέπει επίσης να απαντήσουν στην πυρηνική πρόκληση του Πούτιν με την παλιά αλλά δοκιμασμένη λογική της αποτροπής. Στη δεκαετία του 1980, το ΝΑΤΟ τοποθέτησε αμερικανικούς πυραύλους στη Δυτική Γερμανία, όχι για να κλιμακώσει, αλλά για να κάνει τη Μόσχα να σταματήσει να το κάνει. Αν ο Πούτιν τοποθετήσει τώρα πυρηνικές κεφαλές στη Λευκορωσία, οι ΗΠΑ θα πρέπει να μεταφέρουν κάποιες από τις πυρηνικές κεφαλές τους στις ανατολικές χώρες του ΝΑΤΟ που αισθάνονται μεγαλύτερη απειλή, δηλαδή στην Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής.

Από τις φρικαλεότητες της Μπούτσα μέχρι τις μαζικές απελάσεις ουκρανικών παιδιών και – κατά τα φαινόμενα – την καταστροφή του φράγματος Νόβα Καχόβκα, ο Πούτιν έφερε την κόλαση σε μια γειτονική χώρα που δεν τον απείλησε, μαζί με ψέματα και κυνισμό στον ίδιο του το λαό και τον κόσμο. Αν υπάρχει τρόπος να τον σταματήσουμε, αυτός είναι με ακλόνητη αποφασιστικότητα και, αν χρειαστεί, με πυρηνική αποφασιστικότητα.

Πηγή: Bloomberg opinion