Συνάντηση Μπλίνκεν-Φιντάν: Στόχος η Σουηδία και τα F-16

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν θα συναντηθεί με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν στο περιθώριο της διάσκεψης για την ανάκαμψη της Ουκρανίας που έχει προγραμματιστεί να διεξαχθεί στις 21-22 Ιουνίου στο Λονδίνο, σύμφωνα με το Al-Monitor. Όπως γράφει το άρθρο η ατζέντα της συζήτησης θα έχει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και φυσικά την πώληση F-16 στην Τουρκία.

Στην Αθήνα παριστάνουμε ότι δεν καταλαβαίνουμε αλλά η πραγαμτικότητα είναι μία: η πώληση και ο εκσυγχρονισμός των F-16 στην Τουρκία ΔΕΝ συνδέεται σε καμία περίπτωση με τις απιελές και την επιθετικτότητα των Τούρκων σε Αιγαίο-Κύπρο-Ανατολική Μεσόγειο. Και πως θα γίνει κάτι τέτοιο από την στιγμή που ΚΑΝΕΙΣ από την Αθήνα δεν το έχει απαιτήσει;

Διπλωματικές πηγές είπαν στο Al-Monitor υπό τον όρο της ανωνυμίας ότι το κορυφαίο θέμα της συζήτησης θα είναι οι συνεχιζόμενες αντιρρήσεις της Τουρκίας για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Οι πηγές δεν έδωσαν περισσότερες λεπτομέρειες και αρνήθηκαν να σχολιάσουν ποιος ζήτησε τη συνάντηση.

Η συνάντηση θα είναι η πρώτη από τότε που ο πρώην επικεφαλής της ΜΙΤ , έγινε υπουργός Εξωτερικών. Ο Μπλίνκεν πίεσε τον Φιντάν για τη Σουηδία στο συγχαρητήριο τηλεφώνημα του στις 8 Ιουνίου. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αρνήθηκε να σχολιάσει την συνάντηση μεταξύ των δύο ΥΠΕΞ.

Σύμφωνα με το Al-Monitor «ο Φιντάν θεωρείται πολύ πιο ευέλικτος από τον προκάτοχό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου και ως εκ τούτου αναμένεται να δημιουργήσει καλύτερες σχέσεις με τον Μπλίνκεν. Ο Φιντάν είναι επίσης γνωστό ότι ήταν το «αυτί» του Ερντογάν . Αλλά αν μπορεί να αλλάξει γνώμη του Προέδρου του σε βασικά ζητήματα όπως η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ παραμένει άγνωστο. Η Τουρκία πήρε πίσω τις αντιρρήσεις της για την είσοδο της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, αφού η τελευταία τερμάτισε την απαγόρευση των στρατιωτικών πωλήσεων στην Τουρκία. Ωστόσο, τόσο η Τουρκία όσο και η Ουγγαρία, της οποίας ο δεξιός ηγέτης Βίκτορ Όρμπαν κατηγορείται ότι είναι ήπιος απέναντι στη Ρωσία, εμποδίζουν την είσοδο της Σουηδίας.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες προτρέπουν την Τουρκία να εγκρίνει έγκαιρα την ένταξη της Σουηδίας για τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ που θα διεξαχθεί στην πρωτεύουσα της Λιθουανίας Βίλνιους στις 11-12 Ιουλίου. Ωστόσο, ο Ερντογάν συνεχίζει να επικαλείται την αποτυχία της σκανδιναβικής χώρας να αντιμετωπίσει επαρκώς τις ανησυχίες της Τουρκίας για την ασφάλεια, ιδίως την άρνησή της να εκδώσει πολλούς Τούρκους πολίτες που η Άγκυρα θεωρεί τρομοκράτες.

Ο κατάλογος περιλαμβάνει άτομα που φέρονται να συνδέονται με το παράνομο Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) και άλλα άτομα που συνδέονται με τον Φετουλάχ Γκιουλέν, τον ιεροκήρυκα με έδρα την Πενσυλβάνια που κατηγορείται για την αποτυχημένη προσπάθεια ανατροπής του Ερντογάν το 2016. Η Τουρκία θέλει επίσης η Σουηδία να περιορίσει τις συγκεντρώσεις υπέρ του ΡΚΚ.

Στα τέλη Μαΐου, η σουηδική κυβέρνηση υπό την ηγεσία των συντηρητικών άλλαξε την εσωτερική της νομοθεσία για την τρομοκρατία σε μια κίνηση που προετοιμαζόταν πολύ πριν από τις απαιτήσεις της Τουρκίας. Η Στοκχόλμη συμφώνησε επιπλέον να εκδώσει έναν Τούρκο πολίτη που φυλακίστηκε για κατοχή ναρκωτικών και ζήτησε άσυλο στη Σουηδία. Οι Σουηδοί σταμάτησαν επίσης τις επίσημες συναντήσεις με μέλη των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF), της ομάδας υπό την ηγεσία των Κούρδων που είναι ο κορυφαίος σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών στον πόλεμο κατά του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία. Ωστόσο, ο Ερντογάν παραμένει αταλάντευτος και η αδιάλλακτη στάση του στοχεύει στο εθνικιστικό αίσθημα των ψηφοφόρων ενόψει των κρίσιμων δημοτικών εκλογών που θα διεξαχθούν τον Μάρτιο.

Κατά κάποιο τρόπο, τα προβλήματα της Σουηδίας με την Τουρκία αντικατοπτρίζουν εκείνα μεταξύ Άγκυρας και Ηνωμένων Πολιτειών. Η Τουρκία θέλει το Πεντάγωνο να τερματίσει τη συμμαχία του με το SDF, γιατί επιμένει ότι είναι παρακλάδι του PKK και επιδιώκει την έκδοση του Γκιουλέν. Η Ουάσιγκτον λέει όχι και στα δύο. Ωστόσο, σε αρκετούς αξιωματούχους που συνδέονται με το SDF και επρόκειτο να ταξιδέψουν στην Ουάσιγκτον τον Φεβρουάριο διεμύνησαν να αναβάλουν την επίσκεψη για να μην προκαλέσουν περαιτέρω οργή της Άγκυρας, είπαν στο Al-Monitor αξιωματούχοι των Κούρδων της Συρίας .

Η Ουάσιγκτον επιθυμεί να αμβλύνει τις εντάσεις με την Άγκυρα, της οποίας η στρατηγική σημασία αναβαθμίστηκε τόσο για τη Δύση όσο και για το Κρεμλίνο από τη σύγκρουση στην Ουκρανία. Η στενή σχέση του Ερντογάν με τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν επέτρεψε τη συνέχιση των πωλήσεων ουκρανικών σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας και την ανταλλαγή αιχμαλώτων μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών.

Στην πραγματικότητα, η Σουηδία είναι περισσότερο θύμα των εντάσεων ΗΠΑ-Τουρκίας, οι οποίες, αν χαλαρώσουν, θα μπορούσαν να έχουν ως αποτέλεσμα την είσοδο της στο ΝΑΤΟ. Η Τουρκία επιδιώκει να αγοράσει μαχητικά αεροσκάφη F-16 αξίας 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων και σχεδόν 80 κιτ εκσυγχρονισμού για τον υπάρχοντα στόλο της. Το αίτημα, που υποβλήθηκε τον Οκτώβριο του 2021, ακολούθησε την αποβολή της Τουρκίας από την κοινοπραξία που παράγει τα μαχητικά αεροσκάφη F-35 . Η Τουρκία αποβλήθηκε από το πρόγραμμα λόγω της απόκτησης πυραύλων S-400 ρωσικής κατασκευής παρά τις επανειλημμένες απαιτήσεις της Ουάσιγκτον να ματαιώσει τη συμφωνία. Η Τουρκία δέχθηκε πρόσθετες κυρώσεις από το Κογκρέσο λόγω της επίθεσής της το 2019 κατά του SDF.

Ο γερουσιαστής Μπομπ Μενέντεζ, πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας και σφοδρός επικριτής του Ερντογάν, λέει ότι η πώληση των F-16 δεν μπορεί να εγκριθεί εκτός εάν η Τουρκία συμφωνήσει να αφήσει τη Σουηδία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.

Αλλά η Τουρκία δεν πιστεύει ότι ο Μενέντεζ θα υπέγραφε την πώληση των αεροσκαφών εάν υποχωρούσε για τη Σουηδία.

Ο Aaron Stein, ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Ερευνών Εξωτερικής Πολιτικής που γράφει συχνά για την Τουρκία, υποστηρίζει ότι πολλοί λομπίστες και παράγοντες της αμυντικής βιομηχανίας φαίνεται να έχουν πείσει την Τουρκία ότι θα λάβει αυτό που ονόμασε «μεταχείριση της Σαουδικής Αραβίας». «Με άλλα λόγια, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν μπορεί να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης και να παρακάμψει τις αντιρρήσεις του Κογκρέσου για τα F-16», εξηγεί.