Στα ύψη οι τιμές των τροφίμων – Δύσκολη απόφαση οι διακοπές σε νησί λόγω αυξημένων ακτοπλοϊκών

Τους «πρωταθλητές» της ακρίβειας κατά τη διετία της ενεργειακής και πληθωριστικής κρίσης αναδεικνύουν τα αναλυτικά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για το «καλάθι» του πληθωρισμού.

Σε 28 διαφορετικά προϊόντα και υπηρεσίες πρώτης ζήτησης οι τιμές είναι τουλάχιστον 30% ακριβότερες σε σχέση με τα προ διετίας επίπεδα, ενώ μειώσεις έχουν καταγραφεί σε 34 αγαθά και υπηρεσίες, που όμως δεν σχετίζονται με την κάλυψη βασικών αναγκών. Ακόμη και στο μέτωπο της ενέργειας και τη μεγάλη αποκλιμάκωση που αποτυπώνεται στις τιμές το τελευταίο 12μηνο, απέχουμε πολύ από τα προ κρίσης επίπεδα. Το ηλεκτρικό ρεύμα είναι 36% ακριβότερο σε σχέση με τα επίπεδα του Μαΐου του 2021, ενώ και η τιμή λιανικής του φυσικού αερίου είναι 37% υψηλότερη. Στις πρώτες θέσεις της σχετικής κατάταξης, τα αεροπορικά εισιτήρια που έχουν ακριβύνει κατά 77% συγκριτικά με τον Μάιο του 2021, η ζάχαρη που έχει ανατιμηθεί κατά 62%, το ελαιόλαδο που είναι 50% ακριβότερο, αλλά και τα τυριά, που έχουν ανατιμηθεί κατά 42%.

Θα πρέπει να αναφερθεί ότι τα στοιχεία αποτυπώνουν και τη μεγάλη διαφορά του πληθωρισμού από την ακρίβεια. Ο δείκτης τιμών καταναλωτή της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (2,8% κατά τον μήνα Μάιο) καταγράφει τη μέση μεταβολή των τιμών στο σύνολο των αγαθών και των υπηρεσιών σε βάθος 12μηνου. Όμως αυτό το στοιχείο δεν αποτυπώνει τις επιπτώσεις της ακρίβειας που βιώνουν τα νοικοκυριά κατά την τελευταία διετία.

Σωρευτικό πρόβλημα Σε κάθε περίπτωση, οι αυξήσεις στα προϊόντα λειτουργούν σωρευτικά, οπότε η έκταση του προβλήματος αποτυπώνεται καλύτερα αν συγκριθούν οι τιμές που διαμορφώνονταν στην αγορά πριν ξεσπάσει η ενεργειακή και πληθωριστική κρίση με τις αντίστοιχες σημερινές. Η «Ν» έκανε τη σύγκριση των τιμών για το σύνολο των προϊόντων και υπηρεσιών που επηρεάζουν το «καλάθι» του νοικοκυριού.

Συγκρίνονται οι τιμές του φετινού Μαΐου, που είναι και οι πιο πρόσφατες διαθέσιμες, με τις αντίστοιχες του Μαΐου του 2021. Κατά τον συγκεκριμένο μήνα άρχισαν να ανεβαίνουν οι τιμές της ενέργειας και να ενεργοποιούνται οι λεγόμενες «ρήτρες αναπροσαρμογής» στα τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος. Ειδικότερα στη διετία η μεταβολή του γενικού δείκτη τιμών φτάνει πλέον στο 14,43%. Από τους συγκεντρωτικούς δείκτες, η μεγαλύτερη αύξηση τιμών εντοπίζεται πλέον στον δείκτη της διατροφής, με τις μέσες ανατιμήσεις να φτάνουν στο 25%.

Ακολουθεί ο δείκτης ένδυσης και υπόδησης με αύξηση 18,11% (σ.σ.: οι μεγαλύτερες ανατιμήσεις σε ρούχα και παπούτσια έχουν καταγραφεί μέσα στο τελευταίο 12μηνο), ενώ το κόστος στέγασης είναι πλέον κατά 17,59% ακριβότερο σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα. Πράγματι το τελευταίο 12μηνο είχαμε μείωση τιμών κυρίως λόγω της αποκλιμάκωσης των τιμών της ενέργειας (φυσικό αέριο, ρεύμα κ.λπ.). Ωστόσο, ήταν τόσο μεγάλη η άνοδος κατά τους πρώτους μήνες της πληθωριστικής κρίσης που η απόσταση που μας χωρίζει από τα προ κρίσης επίπεδα παραμένει τεράστια.

Στις μεταφορές, το κόστος είναι 15% μεγαλύτερο σε σχέση με τον Μάιο του 2021, καθώς η αποκλιμάκωση που έχει καταγραφεί το τελευταίο 12μηνο στα καύσιμα είναι ακόμη μικρή (-3,15%). Στον κλαδικό δείκτη της εκπαίδευσης εντοπίζεται μεταβολή 3,11% στη διετία, και στην υγεία 8,3%.

Τουριστικό προϊόν Όμως το τουριστικό προϊόν της χώρας έχει διψήφια αύξηση στη διετία. Ξενοδοχεία, καφέ και εστιατόρια είναι ακριβότερα κατά 12,92%, με τις ανατιμήσεις να είναι σημαντικές και μέσα στο τελευταίο 12μηνο (άνω του 7%). Υπάρχει και ένας κλαδικός δείκτης που είχε μείωση μέσα στη διετία. Πρόκειται για τον δείκτη των επικοινωνιών, που υποχώρησε κατά 4,67%.

Απογειώθηκαν οι τιμές των ειδών πρώτης ανάγκης Το αίσθημα της ακρίβειας είναι πολύ έντονο στα νοικοκυριά, επειδή οι μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών έχουν καταγραφεί σε προϊόντα που ούτως ή άλλως και προ κρίσης απορροφούσαν σημαντικό μερίδιο από τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Αν εξαιρεθούν τα αεροπορικά εισιτήρια, που είναι στην κορυφή της κατάταξης, όλα τα προϊόντα της 10άδας είναι είδη πρώτης ανάγκης. Η ζάχαρη έχει ανατιμηθεί κατά 62%, το ελαιόλαδο κατά 49.90%, τα τυριά κατά 41,52%, το αλεύρι κατά 40,73% και το γάλα κατά 37,1%.

Το ψωμί έχει ακριβύνει και αυτό κατά 32,56%, ενώ στα κρέατα οι ανατιμήσεις της διετίας είναι της τάξεως του 30%. Έτσι, το αρνί και το κατσίκι έχουν ακριβύνει κατά 29,65% στα δύο χρόνια, το χοιρινό κατά 28,88% και το μοσχάρι κατά 28,71%. Υπάρχουν και προϊόντα και υπηρεσίες που είτε δεν ακρίβυναν τα τελευταία δύο χρόνια, είτε είχαν και κάποια μείωση. Όμως, εδώ δεν εντοπίζονται είδη πρώτης ανάγκης. Πτώση σημειώνεται στις υπηρεσίες σταθερής τηλεφωνίας (μείωση 2,62% στη διετία), στις υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας, αλλά και στις υπηρεσίες σύνδεσης στο Ιnternet. Έχουν φθηνύνει επίσης αρκετές ηλεκτρικές συσκευές, ο εξοπλισμός επεξεργασίας ήχου και εικόνας, το λογισμικό, αλλά και τα βιβλία. Λόγω της διατήρησης του χαμηλού συντελεστή στον ΦΠΑ, στον κατάλογο των υπηρεσιών που δεν έχουν ακριβύνει εντοπίζονται και τα εισιτήρια των τρένων, του μετρό κ.λπ. Όσον αφορά τα ενοίκια, η ΕΛΣΤΑΤ καταγράφει αύξηση 5% στη διετία και αυτή έχει παρατηρηθεί κυρίως μέσα στο τελευταίο 12μηνο.

Μπορεί οι μισθώσεις να έχουν πάρει φωτιά, όμως αυτό αφορά κυρίως τα νέα συμβόλαια, ενώ η ΕΛΣΤΑΤ καταγράφει τη μεταβολή στο σύνολο των ενοικίων.