Η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ και τα καπρίτσια της Τουρκίας

Οι 31 πλέον ηγέτες της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας καλούνται στις 11 και 12 Ιουλίου να εγκρίνουν τη μεγαλύτερη, εδώ και τρεις δεκαετίες, μεταρρύθμιση της στρατηγικής του ΝΑΤΟ έναντι των σύγχρονων απειλών και κυρίως της Ρωσίας. Το «κλειδί» όμως για την ολοκλήρωσή της φαίνεται ότι το κρατάει σε μεγάλο βαθμό ένα επίλεκτο μέλος της Συμμαχίας, με τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό, η Τουρκία. Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προσπαθεί να επιβάλει τη λογική του και σε διάφορα κρίσιμα σημεία των διαπραγματεύσεων για τη νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας της.

Θεμελιακό ζήτημα της συνόδου κορυφής θα είναι πώς για πρώτη φορά από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου η 74χρονη πια Συμμαχία θα εκσυγχρονίσει το δόγμα της υπενθυμίζοντας έναν από τους βασικούς λόγους της ίδρυσής της, την απειλή της Μόσχας. Η Συμμαχία προχωρεί στην ολοκλήρωση των λεγόμενων περιφερειακών σχεδίων, οι οποίες επί της ουσίας αποτελούν κατευθυντήριες γραμμές προς τα κράτη-μέλη για το πώς θα αναβαθμίσουν στρατιωτικές δυνάμεις και μεθόδους με βάση διάφορα σενάρια: από την πιθανότητα ανάπτυξης ρωσικών δυνάμεων στα ανατολικά σύνορα της Συμμαχίας έως επιθέσεις σε υποθαλάσσιες υποδομές, μετά και τις επιθέσεις κατά των αγωγών Nord Stream.

Η Σουηδία γίνεται σαφές ότι πρέπει να ενταχθεί πλήρως και οργανικά, στην οπτική αυτή, στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, στοιχείο που επισημαίνει έντονα και υπογραμμισμένα ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, αλλά στο οποίο αντιδρά ο Ερντογάν, ο οποίος βρίσκεται έτσι παγιδευμένος στη θέση που έχει εκφράσει κατά το παρελθόν.

Το συγκεκριμένο ζήτημα φαίνεται ότι θα ξεπεραστεί με μια γενική αναφορά με γεωγραφικό προσδιορισμό, αλλά τα προβλήματα δεν σταματούν στο σημείο αυτό. Εκεί που δεν θα υποχωρήσει εύκολα η τουρκική πλευρά, συντασσόμενη μάλιστα με αρκετές άλλες χώρες, όπως ο Καναδάς και το Λουξεμβούργο –για διαφορετικούς λόγους η καθεμιά, είναι στον φιλόδοξο στόχο της αύξησης των αμυντικών δαπανών πέραν του 2% του ΑΕΠ. Εκβιάζοντας εμμέσως πλην σαφώς την Ουάσιγκτον, η Άγκυρα δηλώνει πρόθυμη να αυξήσει το τρέχον 1,37%, αλλά για την επίτευξή του βάζει εκ νέου στο «κάδρο» το γνωστό ζήτημα τόσο των F-16 όσο και των F-35.

Για την υπέρβαση της διαφαινόμενης κρίσης και του πιθανού αδιεξόδου, αναζητείται η «χρυσή τομή», με ενδεχόμενη μια σύντομης διάρκειας μίνι σύνοδο πριν από το Βίλνιους, όπως ακριβώς είχε συμβεί και στη Μαδρίτη, ή με εντατικότερες διμερείς επαφές μεταξύ Ερντογάν και Δυτικών ηγετών.