Οι επιδιώξεις του Ερντογάν από την Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ

Ο Ερντογάν έχει πολλά μέτωπα ανοιχτά ενόψει της Συνόδου του ΝΑΤΟ την επόμενη εβδομάδα. Το βασικότερο αφορά στην ένταξη της Σουηδίας ως 32ου μέλους της Συμμαχίας, γεγονός που αναπόφευκτα συνδέεται με το θέμα των F16, τον διακαή πόθο της Άγκυρας, χωρίς ωστόσο να έχει βελτιωθεί για την ίδια το κλίμα στο Κογκρέσο που έχει πάντα τον τελευταίο λόγο.

Εάν ο Ερντογάν επιμείνει να αντιτάσσεται στην ένταξη της σκανδιναβικής χώρας στο ΝΑΤΟ, θα δυσκολέψει πολύ τον Μπαιντεν να ασκήσει πιέσεις στο Κογκρέσο για να ξεμπλοκάρει η εκκρεμότητα με την πώληση των μαχητικών.

Ένα δεύτερο ανοικτό ακόμη μέτωπο για την Τουρκία, είναι το Membership Action Plan, δηλαδή το Ενταξιακό Σχέδιο Δράσης, απαραίτητο όταν γίνεται μέλος μια νέα χώρα, που δεν έχει συμφωνηθεί μέχρι τώρα λόγω διαφωνιών πάνω σε ζητήματα ορισμού της τρομοκρατίας, όπως για το YPG των Κούρδων της Συρίας. Και ένα τρίτο ζήτημα αφορά τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα, όπου επιδιώκεται να φανεί ότι υπάρχει ένα modus operandi μεταξύ των δύο νατοικών συμμάχων. Εφόσον, η συνάντηση πάει καλά, ενδέχεται να ξεκινήσουν και κάποιου τύπου διερευνητικές επαφές Ελλάδας-Τουρκίας σε εύλογο χρονικό διάστημα.

Το τέταρτο μέτωπο, που συνδυάζεται τόσο με τα F-16, όσο και με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά όχι με το ΝΑΤΟ per se, είναι ότι η προσπάθεια Ερντογάν να δώσει την αίσθηση ότι εξομαλύνει τις σχέσεις του με τα γειτονικά κράτη στην Αν.Μεσόγειο, καθώς τη Τετάρτη πρόκειται να συναντήσει τον Μητσοτάκη και προσεχώς (εντός του θέρους) τον Νετανιάχου και τον Αλ Σίσι.

Επιχειρεί να δείξει στη Δύση και στο ΝΑΤΟ, ότι πλέον η Τουρκία μπορεί να μην είναι ο προβλέψιμος εταίρος, όπως θα ήθελαν οι Αμερικανοί, ωστόσο αυτό δε σημαίνει ότι έχει κόψει τους δεσμούς με τη Δύση, όπως τον κατηγορούν πολλοί αναλυτές.

Εφόσον επομένως ο Ερντογάν ανάψει το «πράσινο φως» για την ένταξη της Σουηδίας στη Συμμαχία, καταφέρει να έχει μια συνάντηση σε θετική ατμόσφαιρα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, συναντηθεί μέσα στο καλοκαίρι με τους Μπ. Νενατιάχου και Αλ Σισι, μετά θα είναι πιο εύκολο για τον πρόεδρο Μπάιντεν να ισχυριστεί στον Κογκρέσο ότι η Άγκυρα έχει αλλάξει στάση.

Και ότι αφού ήρε το αδιέξοδο για την ένταξη της Στοκχόλμης στο ΝΑΤΟ, εξομάλυνε τις σχέσεις με τους γείτονές της, «συνυπάρχει ειρηνικά με την Αθήνα – όπως είχε δηλώσει πρόσφατα ο αμερικανός πρέσβης στην Άγκυρα- τότε θα πρέπει και οι ΗΠΑ να εγκρίνουν την πώληση των F-16, καθώς η χώρα είναι λίαν σημαντική για την άμυνα της Συμμαχίας και χωρίς εκσυγχρονισμό του στόλου της θα παραμένει ένας αποδυναμωμένος σύμμαχος. Εξάλλου, ο εδώ και μήνες εκμηδενισμός των παραβιάσεων πάνω από τον Αιγαίο αποσκοπεί ακριβώς σε αυτή τη συστηματική καλλιέργεια του προφίλ μιας φιλειρηνικής Τουρκίας.

Προσοχή εδώ. Η αίρεση ότι σε περίπτωση που οι ΗΠΑ παράσχουν τα F16 στην Τουρκία, εκείνη δεν πρέπει να τα χρησιμοποιήσει εναντίον της Ελλάδας, πρέπει να παραμείνει. Θα ήταν προβληματικό ένα τακτικός ελιγμός, Είτε σχετίζεται με το «Ναι» στην ένταξη της Σουηδίας είτε με κινήσεις αποκλιμάκωσης των εντάσεων στην ανατολική Μεσόγειο, τις οποίες η ίδια η Άγκυρα έχει προκαλέσει, να μπει στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ. Τα πάντα αυτή τη στιγμή είναι ανοικτά. Τέσσερις ημέρες πριν την κρίσιμη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, παρά την έντονη διπλωματική κινητικότητα των τελευταίων εβδομάδων και παρ’ ότι έχουν περάσει 14 μήνες από το αίτημα ένταξης της σκανδιναβικής χώρας στη Συμμαχία, το σίριαλ συνεχίζεται.

Και στο σενάριο που συναντηθούν τελικά στο Βίλνιους ο Τζο Μπάιντεν με τον Ταγίπ Ερντογάν, αυτό θα γίνει πιθανότατα για να επισφραγιστεί η συμφωνία εισδοχής της Σουηδίας και όχι για να πιεστεί ο Τούρκος πρόεδρος ή για να πάρει ανταλλάγματα επειδή ήρε το εμπόδιο για την είσοδο των Σκανδιναβών στο ΝΑΤΟ.

Το θέμα με τα αμερικανικά μαχητικά θα παραμείνει σε εκκρεμότητα μεταξύ των δύο συμμάχων. Εφόσον βέβαια η Τουρκία άρει το βέτο για τη Σουηδία, υπάρξουν θετικά μηνύματα από τις συναντήσεις με Μητσοτάκη, Νετανιάχου και Σισι, είναι βέβαιο ότι ο Ερντογάν θα εγείρει αξιώσεις από τον Μπάιντεν ότι ήρθε η ώρα να προχωρήσει η παραχώρηση των F-16. Και σε μια τέτοια περίπτωση, η συνέχεια θα δοθεί στο Κογκρέσσο, λίγο πριν εισέλθουν και οι ΗΠΑ στον εκλογικό τους κύκλο.