Το άρθρο 28 και ο επαναπατρισμός πανεπιστημιακού προσωπικού

Η χώρα μας διαθέτει εξαιρετικό επιστημονικό προσωπικό, όχι μόνο σε εθνικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Χιλιάδες νέοι Έλληνες επιστήμονες διδάσκουν και ερευνούν σε εκατοντάδες πανεπιστήμια της Ευρώπης και των ΗΠΑ, πολλά από τα οποία είναι υψηλού κύρους. Τις τελευταίες δεκαετίες, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της πρόσφατης οικονομικής κρίσης, δεκάδες χιλιάδες Έλληνες επιστήμονες έχουν μεταναστεύσει σχεδόν σε όλο τον κόσμο για να εργαστούν ως καθηγητές και ερευνητές.

Αυτός ο τεράστιος ακαδημαϊκός και επιστημονικός πλούτος, που αναζητείται από την οικονομία και τις επιχειρήσεις μας σε τεχνογνωσία και τεχνολογία αιχμής, θα ήταν πολύ χρήσιμος για τις χώρες καταγωγής τους, αν τους δίνονταν οι κατάλληλες ευκαιρίες να δραστηριοποιηθούν στην Ελλάδα.

Επί των ημερών των μεταρρυθμιστών υπουργών Παιδείας Μ. Γιαννάκου και Α. Διαμαντοπούλου, προσκλήθηκαν πολλοί Έλληνες καθηγητές από το εξωτερικό, από κορυφαία ευρωπαϊκά και αμερικανικά πανεπιστήμια, προκειμένου να υπηρετήσουν ως αξιολογητές των ελληνικών πανεπιστημίων. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι, οι οποίοι μπορούν σήμερα να συμβάλουν αποφασιστικά στην ίδρυση των δικών τους πανεπιστημιακών σχολών και τμημάτων στην Ελλάδα μέσω διασυνοριακών συμφωνιών, βάσει του άρθρου 28 του Συντάγματος. Η πρόσφατη Υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως, προώθησε ενεργά τη συνεργασία πολλών ελληνικών πανεπιστημίων με αμερικανικά και ευρωπαϊκά πανεπιστήμια με την ακριβή κινητοποίηση του Διευθυντή της Γραμματείας Ανώτατης Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας, Α. Δημητρόπουλου, ενός επιστήμονα με μεγάλη εμπειρία στη συνεργασία μεταξύ διεθνών και ελληνικών πανεπιστημίων ως πρώην μέλος του Ελληνικού Τμήματος Ανώτατης Εκπαίδευσης. Ακολουθεί συνοπτική παρουσίαση των δραστηριοτήτων του Υπουργείου Ανώτατης Εκπαίδευσης.

Αυτή η μεγάλη και πολυετής προσπάθεια συνεργασίας και διείσδυσης των ελληνικών πανεπιστημίων με σημαντικά και κορυφαία διεθνή πανεπιστήμια αποτελεί την απαραίτητη βάση για τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες των πανεπιστημίων αυτών στην Ελλάδα σήμερα, με την εφαρμογή του άρθρου 28 του Συντάγματος.

Μάλιστα, με το άρθρο αυτό αναγνωρίζεται το εθνικό ενδιαφέρον για εκπαιδευτική συνεργασία με άλλες χώρες, με την ψήφιση νόμου για την κύρωση της διακρατικής αυτής συμφωνίας με ψήφους 3/5 (180/300) των βουλευτών. Η διαδικασία αυτή δεν έχει καμία σχέση με τις υφιστάμενες δραστηριότητες των ελληνικών ιδιωτικών πανεπιστημίων που λειτουργούν με βάση το ευρωπαϊκό δίκαιο για τις επιχειρηματικές δραστηριότητες στην εκπαίδευση. Η ίδρυση στην Ελλάδα σχολών και τμημάτων διεθνών πανεπιστημίων βάσει διασυνοριακών συμφωνιών που θα κυρωθούν με νόμο από τη Βουλή θα παράσχει το αυστηρό καθεστώς που είναι απαραίτητο για την ίδρυση μη κερδοσκοπικών, μη κρατικών πανεπιστημίων στη χώρα μας στο πλαίσιο της προτεινόμενης κατάργησης του άρθρου 16 του Συντάγματος για τον αποκλειστικά δημόσιο χαρακτήρα της ανώτατης εκπαίδευσης. Σύμφωνα με το άρθρο 28 του Συντάγματος, οι διασυνοριακές συμφωνίες για την ίδρυση παραρτημάτων μεγάλων διεθνών πανεπιστημίων στη χώρα μας θα εγγυώνται την ποιότητα των προσφερόμενων σπουδών και θα τα διαφοροποιούν από τα υφιστάμενα ιδιωτικά πανεπιστήμια μέσω της εφαρμογής αυστηρών διοικητικών κανόνων στη χώρα προέλευσής τους και της αυστηρής και συνεχούς αξιολόγησης και διαπίστευσης από την ελληνική έδρα.

Επιπλέον, τα τμήματα αυτά θα προωθήσουν τη βελτίωση των ελληνικών κρατικών πανεπιστημίων μέσα από τον ανταγωνισμό και τον επιστημονικό ανταγωνισμό. Είναι, βέβαια, απαραίτητο το Υπουργείο Παιδείας να προωθήσει επειγόντως την ενίσχυση των ελληνικών δημόσιων πανεπιστημίων και παράλληλα να προωθήσει τέτοιες ανταγωνιστικές σχέσεις που μπορούν να αλλάξουν θετικά τη συνολική ποιότητα της ανώτατης εκπαίδευσης στη χώρα μας.

Η δημιουργία ποιοτικών παραρτημάτων διεθνών πανεπιστημίων στη χώρα μας θα προσελκύσει δεκάδες χιλιάδες Έλληνες φοιτητές που σήμερα σπουδάζουν σε ευρωπαϊκά και αμερικανικά πανεπιστήμια. Δυστυχώς για τη χώρα μας, ένα σημαντικό ποσοστό αυτών των νέων επιστημόνων συνεχίζει την επαγγελματική του σταδιοδρομία στη χώρα όπου σπούδασε και δεν έχει καμία πρόθεση να επιστρέψει. Η Κύπρος, πολλές βαλκανικές και πρώην ανατολικοευρωπαϊκές χώρες φιλοξενούν επίσης δεκάδες χιλιάδες Έλληνες φοιτητές σε ιδιωτικά πανεπιστήμια. Τα κυπριακά πανεπιστήμια συνεισφέρουν περίπου το 2% του ΑΕΠ του νησιού και χιλιάδες Ελληνόπουλα φοιτούν σε ιδιωτικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Τα διεθνή πανεπιστημιακά παραρτήματα βάσει του άρθρου 28 προσελκύουν χιλιάδες ξένους φοιτητές στην Ελλάδα, αποφέροντας ανάλογα οικονομικά οφέλη στην ελληνική οικονομία. Επιπλέον, χιλιάδες Έλληνες επιστήμονες θα προσκληθούν από τη διασπορά για να εργαστούν ως καθηγητές και ερευνητές, διευκολύνοντας ουσιαστικά τον επαναπατρισμό μέρους του διεθνούς επιστημονικού δυναμικού (brain gain).