Υπαναχώρηση της Τουρκίας στο Βίλνιους

Από την υπαναχώρηση της Τουρκίας σφραγίστηκε τελικά η πρώτη ημέρα της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, η οποία διεξάγεται στο Βίλνιους της Λιθουανίας. Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υπαναχώρησε από τον αρχικό του εκβιασμό, με βάση τον οποίο η συγκατάθεση στην ένταξη της Σουηδίας στην Ατλαντική Συμμαχία πρέπει να συνυφαίνεται με το «ξεπάγωμα» της ενταξιακής διαδικασίας της σκανδιναβικής χώρας στο ΝΑΤΟ. Ιδιαίτερα, την ευχάριστη είδηση της διεύρυνσης της Συμμαχίας γνωστοποιεί και χαιρετίζει πρώτος ο γενικός γραμματέας Γενς Στόλτενμπεγκ, ο οποίος σημειώνει στο σχετικό tweet: «Με χαρά σας ανακοινώνω ότι μετά τη συνάντηση που διοργάνωσα με τους Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον Σουηδό πρωθυπουργό, ο πρόεδρος Ερντογάν συμφώνησε να προωθήσει το πρωτόκολλο προσχώρησης της Σουηδίας στη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση το συντομότερο δυνατό και να εξασφαλίσει την επικύρωση. Αυτό είναι ένα ιστορικό βήμα που καθιστά όλους τους συμμάχους του ΝΑΤΟ ισχυρότερους και ασφαλέστερους».

Η Σουηδία έκανε ένα «μεγάλο βήμα» προς την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, δήλωσε ο πρωθυπουργός της χώρας, Ουλφ Κρίστερσον, αφού κατέληξε σε συμφωνία με την τουρκική πλευρά για την επικύρωση του αιτήματός της. «Αισθάνομαι πολύ ωραία, αυτός ήταν ο στόχος μου εδώ και πολύ καιρό και πιστεύω ότι είχαμε μια πολύ καλή ανταπόκριση σήμερα και κάναμε ένα πολύ μεγάλο βήμα» προς την ένταξη, είπε ο Κρίστερσον σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά τη συνάντηση που είχε νωρίτερα με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ και τον Ερντογάν. «Είναι μια καλή ημέρα για τη Σουηδία», πρόσθεσε.

Ακόμη, είπε ότι δεσμεύτηκε να εκπληρώσει όλα τα μέρη του τριμερούς μνημονίου με την Τουρκία και τη Φινλανδία. «Δεν δώσαμε καμία άλλη δέσμευση πέραν αυτών που περιγράφονται στην τριμερή συμφωνία και στη νέα διμερή συμφωνία ασφαλείας». Στο πλαίσιο αυτό, ο Τούρκος πρόεδρος και ο Σαρλ Μισέλ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, συμφώνησαν να «ενεργοποιήσουν εκ νέου» τις σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και ΕΕ, όπως αναφέρει το tweet του Ευρωπαίου αξιωματούχου μετά το πέρας της συνάντησης των δύο ανδρών στο Βίλνιους. Ο Ερντογάν είπε λοιπόν το πολυπόθητο (για τη Δύση) «ναι» στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ανοίγοντας τον δρόμο για την ένταξη της Στοκχόλμης στην Ατλαντική Συμμαχία.

Ο Τούρκος πρόεδρος φαίνεται πως έλαβε ως αντάλλαγμα το «ξεπάγωμα» της ενταξιακής διαδικασίας της Άγκυρας στην ΕΕ, σύμφωνα και με ό,τι είχε θέσει ως όρο νωρίτερα σήμερα ο ίδιος. Ωστόσο τα πράγματα μόνο απλά δεν είναι αναφορικά με την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Υπενθυμίζουμε ότι η Τουρκία υπέβαλε αίτημα ένταξης στην ΕΕ το 1987 και το 1999 ανακηρύχθηκε υποψήφια προς ένταξη χώρα. Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν επισήμως το 2005, αλλά μετά «τη συνεχιζόμενη οπισθοδρόμηση σε θέματα δημοκρατίας, κράτους δικαίου και θεμελιωδών δικαιωμάτων», η Ευρωπαϊκή Ένωση ανέστειλε τον Ιούνιο του 2018 τη διαδικασία. Η γνώμη της Σουηδίας θα είναι θετική ως προς το «ξεπάγωμα» της ενταξιακής προοπτικής της γείτονος. Η σκανδιναβική χώρα δεν είναι, όμως, παρά ένα από τα 27 κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Επιπλέον, διεύρυνση του ΝΑΤΟ και η ένταξη νέων μελών σε αυτό είναι διαφορετική διαδικασία από αυτή της διεύρυνσης της ΕΕ, ανέφερε η αναπληρώτρια επικεφαλής εκπρόσωπος της Κομισιόν Ντάνα Σπίναντ. Ειδικότερα, αυτό απάντησε ερωτηθείσα σχετικά με τις δηλώσεις του Ταγίπ Ερντογάν για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ και το μπλόκο της Άγκυρας στη Σουηδία για προσχώρηση στη βορειοατλαντική Συμμαχία. Βέβαια, η γεωπολιτική θέση της Τουρκίας θεωρείται ως εξαιρετικής βαρύτητας, αφού συνδέει την Ευρώπη με την Ασία και τις περιοχές όπου αντλείται ένα από τα βασικότερα καύσιμα της Ευρώπης, το πετρέλαιο (Ιράν, Ιράκ). Επιπρόσθετα, η Τουρκία είναι η μοναδική χώρα της γηραιάς ηπείρου, όπου τα δημογραφικά δεδομένα δίνουν μια θετική εικόνα ως προς την ηλικιακή κατανομή του πληθυσμού. Ο πληθυσμός της χώρας αυξάνει σημαντικά και με ταχύ ρυθμό. Ωστόσο, στη διαδρομή ένταξης της χώρας στην Ε.Ε. παρουσιάζονται ορισμένα δυσεπίλυτα προβλήματα αναφορικά με τη στάση της ως προς ένα κράτος – μέλος της Ένωσης, την Κύπρο, καθώς και με τη δομή του σύγχρονου τουρκικού κράτους, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την εφαρμογή της δημοκρατίας, όπως τουλάχιστον η τελευταία γίνεται αντιληπτή από το δυτικό – ευρωπαϊκό κόσμο.