Les Echos: Η μετανάστευση ενισχύει τη δημογραφία της Ευρώπης

Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέγραψε αύξηση του πληθυσμού της το 2022, μετά από δύο χρόνια μείωσης που συνδέεται με τον Covid. Η μετανάστευση επανασχεδιάζει το χάρτη της Γηραιάς Ηπείρου.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποκτά ξανά κατοίκους. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat που δημοσιεύθηκαν την Τρίτη, ο πληθυσμός των Είκοσι Επτά ξεπέρασε τα 448 εκατομμύρια άτομα την 1 η Ιανουαρίου  2023. Μετά από δύο χρόνια πτώσης, η δημογραφία του μπλοκ άρχισε να αυξάνεται και πάλι δυναμικά πέρυσι, με 1,6 εκατομμύρια περισσότερους κατοίκους πάνω από ένα χρόνο. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση εδώ και σχεδόν είκοσι χρόνια. Αυτή η έκρηξη οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο φαινόμενο catch-up, μετά την εξαιρετική περίοδο του Covid. Το 2020 και το 2021, η Ένωση είχε χάσει σχεδόν 750.000 κατοίκους λόγω της υψηλής θνησιμότητας που συνδέεται με την επιδημία, αλλά και της πέδησης που επιβλήθηκε στις μεταναστευτικές ροές από τους υγειονομικούς περιορισμούς. Όλοι αυτοί οι δείκτες αντιστρέφονται στο τέλος της κρίσης, συμβάλλοντας στην εντυπωσιακήανάκαμψη του 2022. Και οι προβλέψεις μάλλον δείχνουν μια αργή πτώση τις επόμενες δεκαετίες.

Ωστόσο, ένα πράγμα δεν αλλάζει: ο κρίσιμος ρόλος της μετανάστευσης στη δημογραφία της Γηραιάς Ηπείρου. Από το 2012, το φυσικό ισοζύγιο της ΕΕ είναι αρνητικό – δηλαδή ο αριθμός των θανάτων υπερβαίνει τον αριθμό των  γεννήσεων. Αυτή η τάση ενισχύεται με την πάροδο του χρόνου, καθώς ο πληθυσμός γερνάει  – το 6% των Ευρωπαίων είναι άνω των 80 ετών σήμερα (διπλάσιο από ό,τι στις αρχές της δεκαετίας του 2000) και το ποσοστό γεννήσεων μειώνεται – ιδιαίτερα στις νότιες χώρες της Ευρώπης. Ως εκ τούτου, ο ευρωπαϊκός πληθυσμός θα είχε σημειώσει μια αξιοσημείωτη μείωση  κατά την τελευταία δεκαετία, εάν η μετανάστευση δεν είχε φτάσει περισσότερο από το να καλύψει αυτό το φυσικό κενό. Αργά, αλλά σταθερά, αυτές οι εξελίξεις επανασχεδιάζουν το χάρτη της ευρωπαϊκής δημογραφίας. Επειδή οι ροές πληθυσμών δεν είναι καθόλου ομοιογενείς εντός του μπλοκ. Ορισμένες χώρες συνεχίζουν να χάνουν δυνάμεις. Τα τελευταία είκοσι χρόνια, η Βουλγαρία, η Λετονία και η Λιθουανία έχασαν σχεδόν έναν κάτοικο στους έξι. Ρουμανία και Κροατία πάνω από ένας στους δέκα! Ταυτόχρονα, η Γαλλία και η Ισπανία έχουν δει τους αντίστοιχους πληθυσμούς τους να αυξάνονται κατά περισσότερους από 6 εκατομμύρια κατοίκους η καθεμία.

Αυτά τα παιχνίδια – εν μέρει – συγκοινωνούντων δοχείων έχουν οικονομικές προεκτάσεις, αλλά και πολύ πραγματικές πολιτικές. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα αυτή τη στιγμή, με τις πολύ ζωηρές συζητήσεις γύρω από την κατανομή των εδρών στο Ευρωκοινοβούλιο. Από τις τελευταίες ευρωπαϊκές εκλογές του 2019, ο πληθυσμός των Είκοσι Επτά αυξήθηκε πολύ ελαφρά (+0,4%) – λόγω της υγειονομικής κρίσης που έχει ήδη αναφερθεί. Αλλά η εξέλιξη είναι εκ διαμέτρου αντίθετη μεταξύ της Γερμανίας (+2%) και της Ιταλίας (-2%), για παράδειγμα. Ο γερμανικός πληθυσμός έχει σταματήσει τη μείωση του τη δεκαετία του 2000, ειδικά από τότε που η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ άνοιξε τα σύνορα στον απόηχο της μεταναστευτικής κρίσης του 2015. Τα τελευταία πέντε χρόνια, η Γερμανία σημείωσε ακόμη και την ισχυρότερη ανάπτυξη στο μπλοκ, σύμφωνα με τη Eurostat, με κέρδος 1,3 εκατομμυρίων κατοίκων – ακολουθούμενη από την Ισπανία (+1,1 εκατομμύρια), τη Γαλλία (+780.000) και την Ολλανδία (+529.000).

Η κορυφαία οικονομική δύναμη στην ΕΕ καθιερώνει έτσι το καθεστώς της ως η κορυφαία δημογραφική δύναμη, πλησιάζοντας το 19% του συνολικού πληθυσμού. Όπως και οι άλλες μεγάλες χώρες (με αξιοσημείωτη εξαίρεση την Ιταλία), λογικά θα ήθελε το πολιτικό της βάρος στις Βρυξέλλες να αντικατοπτρίζει αυτόν τον συσχετισμό δύναμης