Γιατί άλλαξε στάση ο Ερντογάν

Εάν υπάρχει βούληση, ο δρόμος θα ανοίξει τελικά για να ξεπεραστεί η ελληνοτουρκική σύγκρουση. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ακολούθησαν την Τετάρτη τον δρόμο του Ελευθέριου Βενιζέλου και του Ισμέτ Ινονού, υπογράφοντας συμφωνία φιλίας μόλις οκτώ χρόνια μετά τη μικρασιατική καταστροφή του 1930 και τουλάχιστον 25 χρόνια φιλικών διμερών σχέσεων.

Προχθές, βέβαια, δεν είχε υπογραφεί καμία συμφωνία φιλίας, ούτε θα μπορούσε να είχε υπογραφεί. Ωστόσο, λίγες ημέρες πριν από την εκατονταετηρίδα της Συνθήκης της Λωζάνης (24 Ιουλίου 1923), η συνάντηση απέκτησε ιστορική σημασία.

α) Οι δύο ηγέτες συναντήθηκαν σε καλό και ευχάριστο κλίμα και αποκατέστησαν τη διαπροσωπική επικοινωνία. β) Ξεκίνησε μια διαδικασία και τέθηκε ένα πολιτικό πλαίσιο/οδικός χάρτης για τη συνέχεια (πολιτικός διάλογος, ΜΟΕ, θετική ατζέντα κ.λπ.) που θα οδηγήσει σε λύση του προβλήματος. γ) Έτσι, η ελληνοτουρκική διένεξη έδειξε ότι, παρά τη ρητορική ότι η Τουρκία δεν θα αλλάξει κ.λπ. μπορεί τελικά να υπάρξει μια προσέγγιση με θετικό άθροισμα (win-win ή Καζάν-Καζάν).

Υπό την πίεση της θέλησης και της ανάγκης που επιβάλλουν οι σεισμικές γεωπολιτικές ανακατατάξεις, όλοι αλλάζουν. Ανάγκα και οι θεοί πείθονται.

Κατά τη διάρκεια των πολύωρων συνομιλιών, δεν είδαμε έναν σιωπηλό και γκρινιάρη Ερντογάν. Αντιθέτως. Ο Ερντογάν ήταν ευδιάθετος, ομιλητικός και προσιτός (μπορεί να είναι ο Ερντογάν Νο 3). Όλα αυτά, καθώς και η συμφωνία ότι την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ θα αναλάβει ο πρόεδρος Ερντογάν, βοήθησαν:

Η προμήθεια F-16 από τις ΗΠΑ (με όρους πιο ευνοϊκούς για την Ουάσιγκτον παρά για την Τουρκία).

Τη δέσμευση των Ευρωπαίων εταίρων να επαναλάβουν/απελευθερώσουν τη διαδικασία διαπραγμάτευσης για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, κάτι που θα συμβεί το φθινόπωρο στο πλαίσιο του στρατηγικού διαλόγου για την Τουρκία που ήδη σχεδιάζει η ΕΕ.

Το ξεπάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων (α) θα δώσει στην Ελλάδα ένα σημαντικό νέο διπλωματικό όπλο που μπορεί και πρέπει να χρησιμοποιήσει δημιουργικά και (β) θα σηματοδοτήσει την επιστροφή της Τουρκίας στην Ευρώπη και τη Δύση. Ωστόσο, οι ευρωτουρκικές σχέσεις θα ενισχυθούν (π.χ. με τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης). Η επανέναρξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων είναι γεγονός.