ΣΥΡΙΖΑ: Κρίση ταυτότητας και ηγεσίας

Ανοίγει σιγά σιγά η βεντάλια των υποψηφίων για την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ με την ανακοίνωση της υποψηφιότητας του κ. Ε. Τσακαλώτου μετά την κ. Έφη Αχτσιόγλου, του κ. Ν. Παππά (13-0) και ενδεχομένως του κ. Πολάκη, ο οποίος επίσης αναμένεται να ανακοινώσει την υποψηφιότητά του σήμερα.

Αυτό που είναι άγνωστο μέχρι στιγμής είναι το ιδεολογικό στίγμα των δύο υποψηφίων, καθώς και οι δύο περιέχουν πολλές γενικεύσεις και διφορούμενες δηλώσεις. Αυτό είναι κατανοητό από μια πλευρά, αφού ανάγκα και οι Θεοί πείθονται. Οι υποψήφιοι απευθύνονται σε ένα ευρύ ακροατήριο πέρα από κομματικές γραμμές και θέλουν να προσελκύσουν όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους. Και θα ήταν ιδανικό αν δεν ήταν μετά από μια εκλογική συντριβή και μια ιδεολογική ήττα. Για την ακρίβεια, δεν ηττήθηκε απλώς ο ΣΥΡΙΖΑ στις διπλές εκλογές, αλλά ολόκληρη η ιδεολογία που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη μεταπολίτευση, ανεξάρτητα από το αν άσκησε ή όχι εξουσία.

Ηττήθηκε η αντίληψη κάποιων ανθρώπων για την κοινωνία, όπως και η έννοια του πολιτικού βολονταρισμού, που πολλοί πίστευαν ότι μπορούσε να αλλάξει τον ρου της ιστορίας μόνο με τις αποφάσεις των κομμάτων. Ταυτόχρονα, νικήθηκε και ο μύθος της ηθικής ανωτερότητας ορισμένων ανθρώπων έναντι άλλων, και κυρίως η αλαζονεία της «πολιτικής καθαρότητας».

Μέσω της μετεκλογικής του κατάρρευσης, ο ΣΥΡΙΖΑ κλήθηκε να απαντήσει σε μια σειρά από ερωτήματα, τα οποία είναι ουσιαστικά, θεμελιώδη και υπαρξιακά. Για παράδειγμα, ποιες κοινωνικές ανάγκες εκπροσωπεί ο ΣΥΡΙΖΑ, ποια κοινωνικά στρώματα ή τάξεις θέλει να εκπροσωπήσει ο ΣΥΡΙΖΑ; Ποιο οικονομικό μοντέλο υποστηρίζει, γιατί και με ποιες πολιτικές; Με ποιους και με ποιες αρχές επιδιώκει κοινωνικές συμμαχίες; Ή θα ασπαστούμε τελικά τις ιδέες και τις αξίες του δυτικού πολιτισμού και πώς αυτές διαμορφώνουν το γεωπολιτικό μας δόγμα; Θα συνεχίσει να φλερτάρει με το πολιτικό και κοινωνικό περιθώριο, σαν ένας σύγχρονος Ρομπέν των Δασών;

Είναι περιττό να πούμε ότι υπάρχουν πολλά ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν αν ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να επιστρέψει στο πολιτικό παιχνίδι.

Μέχρι στιγμής, όμως, οι «προεδρικές» δηλώσεις των υποψηφίων δεν δίνουν απαντήσεις. Βλέπουμε μόνο αόριστες δηλώσεις περί «αριστερής σοσιαλδημοκρατίας που συμμαχεί με τους Πράσινους» (Τσακαλώτος) ή «είμαστε με τους πολλούς» (Αχτσιόγλου). Όσον αφορά τον πρώτο, θα πρέπει να τεθεί το ερώτημα αν η Σοσιαλδημοκρατία ή οι Πράσινοι θέλουν να τον συμπεριλάβουν στις τάξεις των ονειροπόλων της Λατινικής Αμερικής, τους οποίους έχουμε συνηθίσει τα τελευταία χρόνια. Όσον αφορά τους «πολλούς», το ερώτημα είναι ποιοι είναι οι «πολλοί» και, κατ’ επέκταση, ποιοι είναι οι «λίγοι». Στους τελευταίους περιλαμβάνονται ή όχι οι ολιγάρχες που στήριξαν το «όνειρο της δραχμής» του ΣΥΡΙΖΑ το 2015;

Δεν πρέπει να περιμένουμε εκπλήξεις από τους άλλους δύο. Γνωρίζουμε λίγο πολύ τη θέση του, αλλά το 13-0 θα φέρει πάντα βαριές κατηγορίες για σοβαρά εγκλήματα. Το γεγονός ότι με καθυστέρηση «ανακάλυψε» τη μεσαία τάξη και το κοινωνικό κέντρο δεν εγγυάται μια σύγχρονη θεώρηση των πραγμάτων. Μάλλον θυμίζει το να ρίχνει στάχτη στα μάτια των άλλων. Ο αθώος γιος της Μεγαλονήσου είχε διατελέσει αξιωματούχος σε μια ισχυρή κυβέρνηση πριν ενταχθεί στον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά είχε και πολιτικές απόψεις που θύμιζαν νεοαυταρχικά καθεστώτα της Ανατολικής Ευρώπης. Πιθανότατα, κατεβαίνει στις εκλογές για να εξασφαλίσει τη θέση του από μια πιθανή εκκαθάριση της επόμενης ηγεσίας.

Παρ’ όλα αυτά, η διαδικασία επιλογής νέου ηγέτη για τον ΣΥΡΙΖΑ θυμίζει κουραστικό σόου.