Πώς «ξεφούσκωσε» η μόδα με τα φάρμακα αδυνατίσματος

Όταν τον Φεβρουάριο του 2021 είδε το φως της δημοσιότητας μία επιστημονική έρευνα για την παχυσαρκία, η οποία περιέγραφε με λεπτομέρειες τα αποτελέσματα εβδομαδιαίας λήψης από ασθενείς φαρμάκων και συγκεκριμένων φαρμακευτικών σκευασμάτων για την αντιμετώπιση του Διαβήτη Τύπου 2, κανείς δεν περίμενε τη φρενίτιδα που θα ακολουθούσε.

Καθώς η έρευνα υποστήριζε ότι ασθενείς που έπαιρναν το φάρμακο, έχαναν κατά μέσο όρο περίπου το 15% του σωματικού τους βάρους –και καθώς τα συμπτώματα από τη λήψη του φαρμάκου δεν… φόβιζαν κανέναν ή ακόμα χειρότερα δεν θεωρούνταν σοβαρά- ακολούθησε εκτός ελέγχου ζήτηση ενός σκευάσματος που προοριζόταν για ασθενείς…

Για το τι ακριβώς κάνει η σεμαγλουτίδη πλέον έχουν γραφτεί τόμοι, ωστόσο κάπως έτσι έγινε ευρύτερα γνωστό ότι η ουσία σχετίζεται με τους υποδοχείς του πεπτιδίου GLP1 και δρα με τον ίδιο τρόπο που δρα το πεπτίδιο GLP-1 αυξάνοντας την ποσότητα της ινσουλίνης που απελευθερώνεται από το πάγκρεας μετά από κάθε γεύμα.

Όλοι ξέρουμε τι ακολούθησε: όλοι κατάλαβαν τον συσχετισμό ανάμεσα στο φάρμακο και την απώλεια βάρους, βγάζοντας φυσικά από την εξίσωση το κομμάτι της ασθένειας και η ζήτηση για τα ενέσιμα σκευάσματα φέτος τον Μάιο ανάγκασε την εταιρεία που παρασκέυαζε τα φάρμακα στη λήψη δραστικών μέτρων. Συγκεκριμένα, η Novo Nordisk σταμάτησε να διαφημίζει τηλεοπτικά τα σκευάσματα και στο μεταξύ επιχείρησε να αυξήσει την παραγωγή. Βέβαια, σε αυτό το ενδιάμεσο, σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες άρχισαν να παρατηρούνται οι πρώτες ελλειψεις στα φαρμακεία και οι πρώτοι κίνδυνοι, ασθενείς που είχαν πραγματικά ανάγκη το φάρμακο –και σίγουρα όχι για να χάσουν βάρος- να ξεμένουν ή να κάνουν σαφάρι στα φαρμακεία για να το εντοπίσουν (σ.σ: ζήσαμε και στην Ελλάδα παρόμοια περιστατικά).

Όμως, το θέμα με την απώλεια βάρους δια της λήψης του φαρμάκου, στο οποίο ορκίζονταν διάσημοι μεταξύ των οποίων και ο Elon Musk, είχε και τη σκοτεινή πλευρά toy, στην οποία κανείς δεν είχε επιλέξει να εστιάσει.

Ας πούμε, οι επιστήμονες γνώριζαν ότι όσοι έχασαν βάρος λαμβάνοντας το φάρμακο, πιθανότατα θα έπρεπε να το λαμβάνουν εφ’ όρου ζωής..! Επίσης, από τα πρόσφατα δεδομένα φαίνεται ότι ένα σημαντικό ποσοστό ανθρώπων που «βούτηξαν» με πάθος στα άμεσα αποτελέσματα του φαρμάκου, πλέον έχουν σταματήσει, ενώ παραδόξως έχουν σταματήσει τη λήψη του ακόμα και ασθενείς που το είχαν στην αγωγή τους για περίπου δύο χρόνια, σύμφωνα με μελέτες από την Ισπανία.

Βάσει αυτών των μελετών, οι μισοί από τους ασθενείς που έπαιρναν υποδοχείς της ορμόνης GLP-1 RA σταμάτησαν να λαμβάνουν την αγωγή στα δύο χρόνια, ενώ στη Δανία, πάνω από το 40% των ασθενών με διαβήτη σταμάτησαν το φάρμακο στα πέντε χρόνια από την έναρξη λήψης της αγωγής.

Σύμφωνα με τον Τζον Γουίλντινγκ, ερευνητή στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, «αυτό δεν αποτελεί έκπληξη, καθώς οι κλινικές δοκιμές μας λένε απλώς αν το φάρμακο έχει αποτέλεσμα και υπό ποίες συνθήκες». Ο ίδιος, άλλωστε, υπήρξε επικεφαλής μεγάλης έρευνα για τη χρήση της σεμαγλουτίδης στη θεραπεία υπέρβαρων ή παχύσαρκων ενηλίκων.

Ναι, αλλά γιατί οι άνθρωποι –ασθενείς και μη- σταματούν να παίρνουν τα εν λόγω σκευάσματα;

Υπήρξε σχετική έρευνα και προκειμένου να προκύψουν αξιόπιστες απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα, με επικρατέστερη τις παρενέργειες. Οι μεν ασθενείς απαντούσαν ότι είχαν απογοητευθεί επειδή, τελικά, δεν βοηθήθηκαν να ελέγξουν επαρκώς τη γλυκόζη στο αίμα τους. Όσοι, ωστόσο, μπήκαν στη διαδικασία να πάρουν το σκεύασμα για να μειώσουν το σωματικό βάρος τους, σύντομα διαπίστωσαν ότι οι παρενέργειες των ενέσεων εκτείνονταν από τη ναυτία μέχρι την επίμονη διάρροια, και φυσικά αυτό κι αν είναι κάτι που δεν μπορεί να ελέγξει κάποιος με πλούσια κοινωνική ζωή. Επίσης, οι περισσότεροι απάντησαν ότι το να κάνουν ενέσεις, δεν ήταν ακριβώς το καλύτερό τους και καθώς μιλάμε γα ενέσιμα σκευάσματα.

Από την άλλη, στις Ηνωμένες Πολιτείες οι λόγοι διακοπής λήψης του φαρμάκου ήταν διαφορετικοί και αφορούσαν την υψηλή τιμή. Συγκεκριμένα, η τιμή καταλόγου για μια μηνιαία δόση του Wegovy αγγίζει τα 1.350 δολάρια, αν και ορισμένοι ασφαλιστικοί φορείς καλύπτουν ένα μέρος αυτού του κόστους.

Άλλες συνέπειες;

Η αναμενόμενη που λέει ότι χωρίς άσκηση και συστηματικά ελεγμένη διατροφή, το βάρος που έχασαν όσοι πήραν σεμαγλουτίδη ανακτάται… Ποιος το θέλει αυτό; Κανείς.

Υπάρχει, όμως, και ένα ερώτημα ακόμα πιο ενοχλητικό από τα παραπάνω και αφορά στην υγεία όσων πήραν τα σκευάσματα και όσων δεν έπεσαν ποτέ στον πειρασμό. Θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα όσοι έλαβαν σεμαγλουτίδη; Ειδικά για τη συγκεκριμένη δραστική ουσία απαντήσεις δεν υπάρχουν. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια επιστημονικά δεδομένα που αφήνουν να εννοηθεί ότι αυτού του είδους οι «διαιτητικές» στρατηγικές μπορεί να έχουν όφελος –ακόμα και διαρκές- παρά τη διακοπή ή την εγκατάλειψή τους.

Επίσης, και μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν ακόμη εκτεταμένες κλινικές μελέτες ή δοκιμές που να σχετίζουν την απώλεια βάρους με τη μείωση καρδιαγγειακών νοσημάτων ή εγκεφαλικών επεισοδίων, παθήσεις αμφότερες συνδεδεμένες με την παχυσαρκία.

Για παράδειγμα, μόλις τον Ιούνιο, μια ευρεία κλινική δοκιμή που διερευνούσε το κατά πόσο η δραστική ουσία σεμαγλουτίδη μειώνει τα ποσοστά καρδιαγγειακών παθήσεων και φυσικά επρόκειτο για μία δοκιμή που διήρκεσε πέντε χρόνια και στην οποία συμμετείχαν πάνω από 17.000 άτομα.

Τι λένε οι επιστήμονες εδώ, λοιπόν; Το απλούστατο που θέλει αποτελέσματα για να επανέλθει η ζήτηση του φαρμάκου, αλλά και πάλι με επιστημονικό πρόσημο, όχι ως μία φρενίτιδα εύκολης απώλειας βάρους, όπως συνέβη τα τελευταία χρόνια.

Με στοιχεία από το Wired