Σε κλοιό καύσωνα ο πλανήτης

Σε ανησυχητικά υψηλά επίπεδα διατηρούνται οι θερμοκρασίες στον πλανήτη, με την Ασία, την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες να ψήνονται από ακραία ζέστη. Παράλληλα, οι βορειοανατολικές πολιτείες των ΗΠΑ «πνίγηκαν» από τις έντονες βροχοπτώσεις και οι μεσοδυτικές πνίγονται από τον καπνό των πυρκαγιών. Στην Ευρώπη, ο νότος βιώνει τροπικές θερμοκρασίες, με την Ιταλία να «βράζει» και την εικόνα στην Ελλάδα να επιδεινώνεται από τις πυρκαγιές. Μια απομακρυσμένη πόλη στο άνυδρο βορειοδυτικό τμήμα της Κίνας, το Σανμπάο, κατέγραψε εθνικό ρεκόρ 52,2 βαθμών Κελσίου.

Οι επιστήμονες έχουν προειδοποιήσει εδώ και καιρό ότι η κλιματική αλλαγή, που προκαλείται από τις εκπομπές CO2 από την καύση ορυκτών καυσίμων, θα κάνει τους καύσωνες πιο συχνούς, σοβαρούς και θανατηφόρους. Λένε, μάλιστα ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να λάβουν δραστικά μέτρα για να μειώσουν τις παραλείψεις για να αποτρέψουν την κλιματική καταστροφή. Οι προειδοποιήσεις ότι το ιστορικό υψηλό των 48,8 βαθμών Κελσίου στην Ευρώπη θα μπορούσε να ξεπεραστεί αυτόν τον μήνα, έρχονται καθώς η κλιματική αλλαγή αυξάνει τη συχνότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων στο βόρειο ημισφαίριο. Αυτό πυροδοτεί δασικές πυρκαγιές, διαταράσσει τις υποδομές μεταφορών και ενέργειας και αναγκάζει τουρίστες και εργαζόμενους να αναζητήσουν καταφύγιο από την ζέστη.

Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός ανέφερε ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα είναι πιθανό να γίνουν το «νέο φυσιολογικό», υπογραμμίζοντας την αυξανόμενη επείγουσα ανάγκη για μείωση των εκπομπών ορυκτών καυσίμων. Το ρεκόρ παγκόσμιων θερμοκρασιών τον Ιούνιο ακολούθησαν οι θερμότερες ημέρες που έχουν σημειωθεί ποτέ αυτόν τον μήνα. Αυτό θα επιβαρύνει ολοένα και περισσότερο την οικονομία, τα οικοσυστήματα και την υγεία. Πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι περισσότεροι από 60.000 άνθρωποι πέθαναν στην Ευρώπη εξαιτίας του καύσωνα του προηγούμενου καλοκαιριού. Στην Μαδρίτη η θερμοκρασία πρόκειται να ξεπεράσει τους 40°C για πρώτη φορά φέτος, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Σύστημα Προβλέψεων. Η Ανδόρα, η οποία βρίσκεται σε υψόμετρο 1.000 μέτρων στα Πυρηναία μεταξύ Ισπανίας και Γαλλίας, βίωσε την πρώτη νύχτα που η θερμοκρασία δεν έπεσε κάτω από τους 20°C.

Το τεράστιο κόστος

Τα κύματα καύσωνα που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή έχουν κοστίσει στην παγκόσμια οικονομία τουλάχιστον 16 τρισεκατομμύρια δολάρια από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε προ μηνών στο περιοδικό Science Advances, ένα βάρος που έχει πέσει δυσανάλογα στα φτωχότερα και λιγότερο ρυπογόνα έθνη του κόσμου και θα τροφοδοτήσει τη διεθνή συζήτηση για το ποιος θα έπρεπε να πληρώσει για τις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Οι οικονομικές απώλειες από την υπερβολική ζέστη ήταν κατά μέσο όρο στο 1,5% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ για τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου, συνήθως οι μεγαλύτεροι συντελεστές στην κλιματική αλλαγή, διαπίστωσαν οι ερευνητές. Εν τω μεταξύ, τα φτωχότερα έθνη του κόσμου υπέστησαν πολύ μεγαλύτερες απώλειες 6,7% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ.

Οι φυσικές καταστροφές, πολλές από τις οποίες προκλήθηκαν από την κλιματική κρίση, προκάλεσαν παγκόσμιες οικονομικές απώλειες ύψους 313 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2022, σύμφωνα με τον ασφαλιστικό μεσίτη Aon. Οι απώλειες από φυσικές καταστροφές που καλύπτονται από τον ασφαλιστικό τομέα ανήλθαν σε 132 δισεκατομμύρια δολάρια, που ήταν 57% πάνω από τον μέσο όρο του 21ου αιώνα.

Μετρώντας το κόστος της κλιματικής αλλαγής στην Ευρώπη

Μόνο στην Ευρώπη οι καύσωνες, οι πλημμύρες και οι καταιγίδες εκτιμάται ότι προκάλεσαν οικονομικές απώλειες 145 δισεκατομμυρίων ευρώ στην ΕΕ την τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με τη Eurostat. Οι υψηλότερες συνολικές απώλειες μεταξύ 2010 και 2020 σημειώθηκαν το 2017, ύψους σχεδόν 27,9 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το λέει αυτό λόγω των ισχυρών κυμάτων καύσωνα που προκάλεσαν δασικές πυρκαγιές εκείνη τη χρονιά. Το 2020, η Ελλάδα κατέγραψε τις υψηλότερες απώλειες που σχετίζονται με το κλίμα από οποιαδήποτε άλλη χώρα του μπλοκ με 91 ευρώ ανά κάτοικο. Αυτό ήταν περισσότερο από τρεις φορές υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ των 27 ευρώ. Οι χαμηλότερες απώλειες κατά την περίοδο αυτή καταγράφηκαν στη Βουλγαρία με 0,70 € ανά κάτοικο. Η Γερμανία έχασε σχεδόν 108 δισ. ευρώ, η Γαλλία σχεδόν 99 δισ. ευρώ και η Ιταλία λίγο πάνω από 90 δισ. ευρώ.

Το ανθρώπινο κόστος

Ο καύσωνας που τυλίγει το βόρειο ημισφαίριο πρόκειται να ενταθεί αυτή την εβδομάδα, προκαλώντας άνοδο της θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια της νύχτας και αυξημένο κίνδυνο καρδιακών προσβολών και θανάτων, ανακοίνωσε σήμερα την Τρίτη ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός. Ο WMO προειδοποιεί ότι ο καύσωνας βρίσκεται στην πρώτη του φάση, λέγοντας ότι αναμένει οι θερμοκρασίες στη Βόρεια Αμερική, την Ασία, τη Βόρεια Αφρική και τη Μεσόγειο θα διατηρηθούν πάνω από τους 40 βαθμούς Κελσίου «για παρατεταμένο αριθμό ημερών αυτήν την εβδομάδα καθώς ο καύσωνας εντείνεται».

Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι οι θερμοκρασίες τα μεσάνυχτα θα κυμαίνονται στους 30 βαθμούς σε ορισμένες περιοχές αυτήν την εβδομάδα, είπε. «Οι επαναλαμβανόμενες υψηλές νυχτερινές θερμοκρασίες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες για την ανθρώπινη υγεία, επειδή το σώμα δεν μπορεί να ανακάμψει από την παρατεταμένη ζέστη. Αυτό οδηγεί σε αυξημένες περιπτώσεις καρδιακών προσβολών και θανάτου», δήλωσε σε δημοσιογράφους στη Γενεύη ο John Nairn, Ανώτερος Σύμβουλος Extreme Heat του WMO. Η μετεωρολογική υπηρεσία του ΟΗΕ είπε ότι είναι πιθανά νέα ρεκόρ τις επόμενες ημέρες. Το προηγούμενο υψηλό ευρωπαϊκό ήταν 48,8 Κελσίου που επιτεύχθηκε στη Σικελία τον Αύγουστο του 2021 και το παγκόσμιο ρεκόρ είναι 56,7 Κελσίου από την Κοιλάδα του Θανάτου της Καλιφόρνια τον Ιούλιο του 1913, σύμφωνα με τον WMO.

Το El Niño

Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, φέτος εκδηλώνεται και το φαινόμενο με την ονομασία «El Niño» – και όπως χαρακτηριστικά σημειώνει το CNBC, «είναι σαν να προσθέτεις καύσιμα σε μια φωτιά που ήδη σιγοκαίει». Το El Niño είναι σαν να προσθέτεις ελαφρύτερο καύσιμο σε μια φωτιά που ήδη σιγοκαίει. «Λόγω του El Niño οι θερμοκρασίες ωθούνται υψηλότερα παγκοσμίως, επιτείνοντας περαιτέρω τις αυξήσεις της θερμοκρασίας που προκαλούνται από τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου», δήλωσε ο Ullrich. Αυτός ο συνδυασμός της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής και του El Niño «εντείνει ορισμένα από αυτά τα ακραία φαινόμενα», δήλωσε ο Μαν. Το El Niño, που στα ισπανικά σημαίνει «μικρό αγόρι», εκδηλώνεται όταν οι συνήθεις άνεμοι που πνέουν δυτικά κατά μήκος του ισημερινού εξασθενούν και θερμότερα νερά ωθούνται ανατολικά, προς τη δυτική ακτή της Αμερικής. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ένα μέτριο έως ισχυρό El Niño το φθινόπωρο και το χειμώνα συσχετίζεται με υγρότερες από το μέσο όρο συνθήκες από τη νότια Καλιφόρνια έως την ακτή του Κόλπου και ξηρότερες από το μέσο όρο συνθήκες στο βορειοδυτικό τμήμα του Ειρηνικού και την κοιλάδα του Οχάιο.