Οι εκλογές στην Ισπανία και το μήνυμα της Μελόνι

Έχουν περάσει σχεδόν 12 χρόνια από τις τελευταίες εκλογές – της 11^ης Νοεμβρίου 2021 – στις οποίες τα δύο μεγάλα παραδοσιακά κόμματα της Ισπανίας καταφέραν να συγκεντρώσουν μαζί ποσοστό που ξεπερνούσε το 60%. Αυτή την Κυριακή, όμως, στις πρόωρες εκλογές που προκήρυξε ο Πέδρο Σάντσεθ μετά την εμφατική ήττα του Μαΐου, το Λαϊκό Κόμμα (PP) και το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSOE) είναι πολύ πιθανό να καταφέρουν να περάσουν ξανά αθροιστικά τον παραπάνω πήχη, καθώς οι δημοσκοπήσεις φέρνουν το πρώτο κοντά στο 34% και το δεύτερο στο 28%.

Η παραπάνω εικόνα κάνει πολλούς να ομιλούν για επιστροφή στην «πολιτική κανονικότητα» και στις συνθήκες του ισχυρού δικομματισμού. Παρά το γεγονός, άλλωστε, ότι ούτε το PP ούτε το PSOE δεν θα καταφέρουν να συγκεντρώσουν την απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία ώστε να σχηματίσουν αυτοδύναμη κυβέρνηση, οι σύμμαχοί τους θεωρούνται λίγο ως πολύ δεδομένοι: Ο ηγέτης της ισπανικής Δεξιάς θα στηριχθεί κατά πάσα πιθανότητα στο ακροδεξιό Vox, ενώ ο νυν πρωθυπουργός ποντάρει τις ελπίδες του αφενός στον αριστερό συνασπισμό Sumar και, αφετέρου, στην ανοχή μικρότερων εθνικιστικών κομμάτων της Καταλωνίας, της Χώρας των Βάσκων και άλλων περιφερειών, για να παραμείνει στο τιμόνι της Ισπανίας.

Τα πράγματα, ωστόσο, κάθε άλλο παρά απλά είναι στην πραγματικότητα. Κι αυτό διότι η τελική κατανομή των κοινοβουλευτικών εδρών που θα προκύψει από τις κάλπες μπορεί να οδηγήσει σε δισεπίλυτους πολιτικούς γρίφους – ενδεχομένως και σε νέες εκλογές σύντομα, όπως είχε συμβεί τόσο το 2019 όσο και το 2014 – 5. Ένα σενάριο που προφανώς δεν είναι το καλύτερο για την ίδια τη χώρα, ούτε για την Ευρωπαϊκή Ένωση, την περιοδική προεδρία της οποίας ασκεί αυτό το εξάμηνο η Ισπανία.

Σε κάθε περίπτωση, το σίγουρο είναι ότι η προσοχή πολλών έχει στραφεί εδώ και καιρό στο ακροδεξιό Vox και τον ηγέτη του, Σαντιάγο Αμπασκάλ. Όχι τόσο διότι αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω σε αυτήν την αναμέτρηση, αλλά για ένα άλλο λόγο: επειδή στην περίπτωση που αναλάβει ρόλο κυβερνητικού εταίρου και μια σειρά υπουργεία, η επιρροή της Ακροδεξιάς σε όλη την Ευρώπη θα αυξηθεί περαιτέρω, στέλνοντας ένα σαφές μήνυμα εν όψει των ευρωεκλογών που έχουν προγραμματιστεί για τον Ιούνιο του 2024.

«Η ώρα των πατριωτών έχει φθάσει», είπε πρόσφατα η Τζόρτζια Μελόνι, απευθυνόμενη μέσω τηλεσύνδεσης σε συγκέντρωση οπαδών του Vox στη Βαλένθια. Πρόσθεσε δε ότι ποντάρει στην εκλογική του επιτυχία προκειμένου να συγκροτηθεί μια ισχυρή «συντηρητική και πατριωτική εναλλακτική», η οποία να είναι σε θέση να αλλάξει πορεία και χαρακτήρα στην ΕΕ – θεωρώντας συμμάχους σε αυτή την προσπάθεια τις κυβερνήσεις της Ουγγαρίας, της Πολωνίας, της Τσεχίας και της Φινλανδίας.

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Euractiv, η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), στο μανιφέστο της εν όψει των ευρωεκλογών που αναμένεται να εγκριθεί στις 29 Ιουλίου, κάνει λόγο για «ελεγχόμενη διάλυση» της «αυταρχικής Ε.Ε.». «Απαιτούμε μια επανεκκίνηση της Ευρώπης, ώστε να αξιοποιήσουμε το δυναμικό των κρατών – εθνών και να ανοικοδομήσουμε μια γέφυρα προς Ανατολάς», δήλωσε η ηγέτης του κόμματος, Τίνα Χρουπάλα.

Αναμφίβολα, καθοριστικό ρόλο στις περαιτέρω εξελίξεις, τόσο στην Ισπανία όσο και στην Ε.Ε., θα παίξει η οικονομία. Εφόσον επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για επερχόμενη ύφεση ή προκύψει κάποια νέα κατάσταση έκτακτης ανάγκης, όπως έγινε τα προηγούμενα χρόνια με την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία, τότε οι αλλαγές και οι ανατροπές είναι πολύ πιθανό να επιταχυνθούν. Σε διαφορετική περίπτωση, τα «παραδοσιακά» κόμματα έχουν μια πιθανότητα να θέσουν υπό έλεγχο την κατάσταση.