Μεταναστευτικό: Οι μεσογειακές χώρες θέτουν τις βάσεις για ένα κοινό ταμείο

Η Ιταλίδα πρωθυπουργός σκοπεύει να προωθήσει έναν νέο τρόπο συνεργασίας μεταξύ των χωρών υποδοχής μεταναστών, στο πρότυπο της συμφωνίας που υπέγραψε η Ευρωπαϊκή Ένωση με την Τυνησία.

Η σύνοδος κορυφής των ηγετών από όλη τη Μεσόγειο που συγκεντρώθηκε την Κυριακή 23 Ιουλίου στη Ρώμη από την Τζόρτζια Μελόνι περιέγραψε τα περιγράμματα ενός ταμείου για τη χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων και τον έλεγχο των συνόρων, με μεσοπρόθεσμο στόχο την καλύτερη ρύθμιση των μεταναστευτικών ροών.

Στην αφετηρία αυτού του συνεδρίου που συγκεντρώνει τους ηγέτες είκοσι περίπου χωρών, η Μελόνι σκοπεύει να προωθήσει έναν νέο τρόπο συνεργασίας μεταξύ χωρών μετανάστευσης και χωρών υποδοχής, στο πρότυπο της συμφωνίας που υπέγραψε η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) με την Τυνησία για τον περιορισμό της άφιξης μεταναστών στην Ευρώπη. Μετά από μισή ημέρα συνομιλιών, η Ιταλίδα πρωθυπουργός ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός ταμείου το οποίο θα συμπληρωθεί από μια πρώτη διάσκεψη χορηγών, η ημερομηνία της οποίας δεν έχει καθοριστεί, πρωτοβουλία στην οποία τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν ήδη συνεισφέρει 100 εκατομμύρια ευρώ.

Αν δεν έχει προκύψει άλλο συγκεκριμένο μέτρο από τη διάσκεψη, «είναι η αρχή μιας μακράς διαδικασίας» με την έναρξη της «διαδικασίας της Ρώμης», της οποίας τις προτεραιότητες έχει θέσει η Μελόνι. «Καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης, διαχείριση των νόμιμων μεταναστευτικών ροών, υποστήριξη των προσφύγων και πάνω απ’ όλα, το πιο σημαντικό, διαφορετικά το μόνο που θα κάνουμε θα είναι ανεπαρκές, ευρεία συνεργασία για να στηρίξουμε την ανάπτυξη της Αφρικής και ιδιαίτερα των χωρών προέλευσης» των μεταναστών, διευκρίνισε . Σύμφωνα με την Μελόνι, «οιι γραμμές χρηματοδότησης προτεραιότητας πρέπει να αφορούν πρωτίστως στρατηγικές επενδύσεις και υποδομές, γιατί αυτός είναι ο πιο βιώσιμος τρόπος συνεργασίας» .

Μεταξύ των προσωπικοτήτων, οι πρόεδροι της Τυνησίας, Kaïs Saïed, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Mohammed Ben Zayed, της Μαυριτανίας, Mohamed Ould Ghazouani, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες και τους διεθνείς αντιπροσώπους.

Οι ΜΚΟ αντιτίθενται

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του 2022 που την έφερε στην εξουσία, η Τζόρτζια Μελόνι είχε υποσχεθεί να «σταματήσει τις αποβιβάσεις» μεταναστών στην Ιταλία. Η κυβέρνησή της έκτοτε έθεσε εμπόδια στις προπέλες των ανθρωπιστικών πλοίων, χωρίς ωστόσο να στεγνώσει να λύσει το πρόβλημα. Σύμφωνα με τη Ρώμη, περίπου 80.000 άνθρωποι διέσχισαν τη Μεσόγειο και έφτασαν στις ακτές της χερσονήσου από την αρχή του έτους, έναντι 33.000 πέρυσι την ίδια περίοδο, κυρίως από τις ακτές της Τυνησίας.

Μπροστά σε αυτήν την επισήμανση, η Μελόνι και η Ευρωπαϊκή Ένωση εντείνει τον «διάλογο» τους με την Τυνησία υποσχόμενοι χρηματοδότηση εάν η χώρα δεσμευτεί να καταπολεμήσει τη μετανάστευση από την επικράτειά της. Οι Βρυξέλλες και η Ρώμη υπέγραψαν μνημόνιο κατανόησης με τον Τυνήσιο πρόεδρο την περασμένη εβδομάδα, το οποίο προβλέπει, κυρίως, ευρωπαϊκή βοήθεια 105 εκατομμυρίων ευρώ με σκοπό την αποτροπή της αναχώρησης πλοίων μεταναστών και την καταπολέμηση των λαθρεμπόρων, καθώς και περισσότερες επιστροφές Τυνήσιων σε μια παράτυπη κατάσταση στην ΕΕ.

Ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας επιβεβαίωσε ότι η ΕΕ επιθυμεί να διαπραγματευτεί παρόμοιες εταιρικές σχέσεις με την Αίγυπτο και το Μαρόκο. Και σύμφωνα με την Τ. Μελόνι, είναι ακόμη πιο σημαντικό να στηρίξουμε τις αφρικανικές χώρες μετά την αναστολή από τη Μόσχα της συμφωνίας για τις εξαγωγές σιτηρών της Ουκρανίας «Η Τυνησία είναι μια χώρα σε εξαιρετικά δύσκολη θέση και η εγκατάλειψή της στην τύχη της μπορεί να έχει πολύ σοβαρές συνέπειες» , προειδοποίησε.

Οι ΜΚΟ από την άλλη στέκονται όρθιες. Η Sea-Watch εκφράζει τη λύπη της που «η ΕΕ και τα κράτη μέλη της συνεχίζουν να σκληραίνουν τις θανατηφόρες πολιτικές απομόνωσής τους», ενώ η Human Rights Watch (HRW) πιστεύει ότι «η Ευρώπη δεν έχει μάθει τίποτα από τη συνενοχή της στις φρικτές καταχρήσεις που διαπράχθηκαν κατά των μεταναστών στη Λιβύη » . Το HRW επεσήμανε επίσης τις “σοβαρές καταχρήσεις” τους τελευταίους μήνες από τις δυνάμεις ασφαλείας της Τυνησίας κατά Αφρικανών μεταναστών, λέγοντας ότι η ΕΕ θα πρέπει να “σταματήσει να υποστηρίζει” αυτή τη χώρα στον αγώνα κατά της παράτυπης μετανάστευσης.

Μετά από συγκρούσεις που στοίχισαν τη ζωή ενός Τυνήσιου στις 3 Ιουλίου, εκατοντάδες Αφρικανοί μετανάστες εκδιώχθηκαν από το Σφαξ, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας και το κύριο σημείο εκκίνησης της Τυνησίας για παράνομη μετανάστευση. Μεταφέρθηκαν από τις αρχές, σύμφωνα με ΜΚΟ, σε αφιλόξενες περιοχές κοντά στη Λιβύη στα ανατολικά και στην Αλγερία στα δυτικά.

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, περισσότεροι από 100.000 μετανάστες έφτασαν στην Ευρώπη τους πρώτους έξι μήνες του 2023 δια θαλάσσης, από τις ακτές της Βόρειας Αφρικής, της Τουρκίας και του Λιβάνου. Ήταν λίγο πάνω από 189.000 το 2022.