Η δεξιά στροφή της Ευρώπης

Είκοσι τρία χρόνια μετά το «σοκ» που προκάλεσε η είσοδος στην κυβέρνηση του FPÖ του J. Haider, στην Αυστρία, το πολιτικό «στίγμα» των Ευρωπαϊκών κυβερνήσεων έχει μετατοπιστεί σημαντικά προς τα δεξιά. Μάλιστα, η σύγκλιση μεταξύ της παραδοσιακής δεξιάς και της ακροδεξιάς είναι ένας από τους πολιτικούς άξονες που θα κυριαρχήσουν στις επόμενες ευρωπαϊκές εκλογές.

Δεν πρόκειται απλώς για εκλογικές συγκλίσεις, αλλά για ένα πραγματικό νέο «πολιτικό πεδίο» συντηρητικών, ακροδεξιών και ολιγαρχικών δυνάμεων που κυριαρχούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και επιτίθενται στις εισοδηματικά κατώτερες τάξεις.

Ακόμη και αν λάβουμε υπόψη την “παρακμή” της αριστεράς, πρόκειται για μια ανησυχητική κατάσταση.

Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι, ηγέτης του μεγαλύτερου ακροδεξιού κόμματος στην Ευρώπη, έχει κυριαρχήσει μέχρι στιγμής στις προσπάθειες της ακροδεξιάς να «καταλάβει» την παραδοσιακή δεξιά. Και έχει μάλιστα ενθαρρύνει το ΕΛΚ να σπάσει την «άτυπη» συμμαχία του με το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα, για παράδειγμα, για την εκλογή των θεσμικών οργάνων, σε μια προσπάθεια να “ηγεμονεύσει” το ΕΛΚ σε όλα τα ευρωπαϊκά όργανα.

Οι Δημοκράτες της Σουηδίας, ένα ακροδεξιό κόμμα με νεοναζιστικό παρελθόν, αποτελούν τον πυρήνα της κυβέρνησης και της πλατφόρμας υπό τον Ulf Kristersson. Στο Ελσίνκι, οι Αληθινοί Φινλανδοί συμφώνησαν με δύο συντηρητικές ομάδες να σχηματίσουν την πιο δεξιά κυβέρνηση στην ιστορία της χώρας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Στην Ισπανία, το Vox και το Partido Popular συμφώνησαν χωριστά σε περιφερειακό επίπεδο να σχηματίσουν συνασπισμό σε εθνικό επίπεδο μετά τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές. Τα τελευταία στοιχεία που υποστηρίζουν την άνοδο της δεξιάς είναι η Νέα Δημοκρατία στην Ελλάδα, η οποία έχει κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία σε δύο συνεχόμενες εκλογές, και το ακροδεξιό κόμμα Σπαρτιάτες, το οποίο έσπασε το όριο του 3% και κέρδισε με τον “σύντροφό” του, την Ελληνική Λύση.

Για παράδειγμα, σε συνέντευξή του στη Le Monde, ο Ολλανδός πολιτικός επιστήμονας Cas Mudde μίλησε για τη διαδικασία “υβριδοποίησης” μεταξύ της δεξιάς και της ακροδεξιάς σε διάφορες χώρες.

Πρωτοπόρος μιας σταθερής σύγκλισης μεταξύ παραδοσιακών συντηρητικών και ακροδεξιών δυνάμεων είναι η Δανία, όπου οι συντηρητικοί και το Δανικό Λαϊκό Κόμμα (Dansk Folkpati, FD) (μια εθνικιστική πολιτική οργάνωση με αντιμεταναστευτική πολιτική και ευρωπαϊκό σκεπτικισμό που έκανε το ντεμπούτο της το 2001) άλλαξαν σημαντικά το πολιτικό τοπίο. Οι συντηρητικοί της χώρας κατάφεραν να ξεπεράσουν τις προτάσεις της ακροδεξιάς για ρατσιστικές πολιτικές, τις οποίες έκτοτε διαιωνίζουν οι Σοσιαλδημοκράτες (αν και επιστρέφουν στην εξουσία το 2019). Στη Γερμανία, η “πολιτική μεταχείριση” που προσφέρεται στο AFD από το CDU φαίνεται να απειλεί το CDU, ιδίως στην πρώην Ανατολική Γερμανία. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν το AFD με 20% σε εθνικό επίπεδο (δηλαδή έναν στους πέντε ψηφοφόρους) και πάνω από 30% στα ομόσπονδα κρατίδια της Ανατολικής Γερμανίας.

Ωστόσο, δεδομένου ότι το Die Linke είναι εσωτερικά διχασμένο και το CDU έχει επανειλημμένα έρθει στην εξουσία σε “μεγάλο συνασπισμό” με το SPD, η κυβέρνηση που αποτελείται από τους Σοσιαλδημοκράτες, τους Πράσινους και το Κόμμα των Ελευθέρων έχει ως μοναδικό πραγματικό αντίπαλο το ακροδεξιό AFD.

Στην Αυστρία, το ταμπού της συμμαχίας μεταξύ του Συντηρητικού Κόμματος (ÖVP) και του Ακροδεξιού Κόμματος (FPÖ) έσπασε το 1998, αλλά η απόσταση μεταξύ των δύο κομμάτων σχετίζεται κυρίως με την εξωτερική πολιτική, με το Κόμμα των Ελευθέρων να απορρίπτεται απλώς από το Συντηρητικό Κόμμα λόγω της στάσης του κατά των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας.

Στη Γαλλία, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, ο διάδοχος του Γκωλισμού, έχει φτάσει να μοιάζει με την ακροδεξιά όσον αφορά το Ισλάμ, την ασφάλεια και την ταυτότητα.

Όπως είδαμε με τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος και το δικαίωμα στη στέγαση, οι Ρεπουμπλικάνοι αποτελούν πλέον μέρος της ισορροπίας για τον Μακρόν.

Είναι σαφές ότι, οι προσπάθειες αναχαίτισης αυτού του νέου κύματος ηγεμόνευσης, θα αποδειχθούν απολύτως ανεπιτυχείς εάν δεν αμφισβητηθούν, οι ρίζες των πολιτικών που ουσιαστικά υλοποιούν η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ευρωατλαντικό μπλοκ. Τώρα πλέον Δεξιά και ακροδεξιά μαζί στην οικονομία και την εξωτερική πολιτική, διαμορφώνουν το πρόσωπο της νέας Ευρώπης. Πιθανή ανατροπή αυτής «ζοφερής» τάσης μπορεί να συμβεί μόνο μέσα από τις στάχτες της σοσιαλδημοκρατίας, σε κρίση και της «ριζοσπαστικής αριστεράς».