ΣΥΡΙΖΑ: Κρίση ηγεσίας ή ταυτότητας;

Παρατηρώντας τον τρόπο που συζητούν στον ΣΥΡΙΖΑ,  παρότι το κόμμα βρίσκεται στο σημαντικότερο σταυροδρόμι από την εποχή που δημιουργήθηκε, στην πιο κρίσιμη καμπή, καθώς από τις επιλογές που θα κάνει και τον τρόπο με τον οποίο θα σταθεί απέναντι στην κοινωνία, θα κριθεί τελικά εάν θα μπορέσει να γίνει ξανά ένα μαζικό αριστερό κόμμα εξουσίας, ο κορμός της προοδευτικής παράταξης του 21^ου αιώνα.

Δύο μήνες μετά το σοκ των εκλογών του Μαΐου και ένα μήνα μετά το δεύτερο σοκ των εκλογών του Ιουνίου, στον ΣΥΡΙΖΑ ακόμη δεν έχουν συζητήσει γιατί το κόμμα έχασε την απήχηση που είχε σε κοινωνικές ομάδες, και ιδίως στα λαϊκά στρώματα, που το έφεραν στην εξουσία.

Αντ’ αυτού, συζητούν το αφηρημένο ζήτημα της «πολιτικής ιδεολογίας» – αν είναι «κεντρώοι» ή «αριστεροί».

Αυτό δεν σημαίνει καθόλου ότι υποτιμούμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σήμερα οι άνθρωποι του ΣΥΡΙΖΑ. Εξάλλου, αυτή είναι μια μεγάλη πρόκληση για τις σύγχρονες αριστερές δυνάμεις που επιθυμούν να κάνουν μια ισχυρή πρόταση. Πρέπει να είναι ένα κόμμα που να είναι πραγματικά (όχι ρητορικά) αντισυστημικό στην ανάλυση, τη θεωρία, την κουλτούρα και την πρακτική απόσταση από τα «μεγάλα συμφέροντα», ενώ ταυτόχρονα να έχει ένα πρόγραμμα που να είναι πραγματικά εφικτό στη σημερινή συγκυρία και ικανό να κυβερνήσει. Εφικτό δεν σημαίνει να υποταχθεί σε αυτές τις συνθήκες, αλλά να είναι σε θέση να βρει τις απαραίτητες ανατροπές, τις αποσυνδέσεις (και μερικές φορές τους συμβιβασμούς) που καθιστούν δυνατές τις μεγάλες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις που καθορίζουν την έννοια της κοινωνικής προόδου. Είναι πολύ εύκολο για τον ΣΥΡΙΖΑ να γίνει και πάλι ένα ακόμη «συνεπές» ριζοσπαστικό κόμμα με τις «αριστερά συνεπείς» αναλύσεις και ευαισθησίες, αλλά χωρίς καμία πιθανότητα να βρεθεί στην εξουσία. Είναι ένα κόμμα που αρέσει σε πολλούς ανθρώπους, αλλά λίγοι το ψηφίζουν.

Είναι επίσης πολύ εύκολο να γίνει μια παραλλαγή της καθεστωτικής κεντροαριστεράς, με “χυλό” αντί για πολιτική ταυτότητα και τελικά χωρίς πραγματικά όρια με τον νεοφιλελευθερισμό. Είναι ένα κόμμα που πολλοί άνθρωποι θα σκέφτονταν να ψηφίσουν, αλλά ταυτόχρονα δεν βρίσκουν κανένα πραγματικό λόγο να μην ψηφίσουν άλλα κόμματα.

Αν ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να αποφύγει αυτά τα δύο ενδεχόμενα, πρέπει να πιάσει δουλειά και να αντιμετωπίσει μια πραγματική πρόκληση που υπερβαίνει την εκλογή νέων ηγετών: μια πραγματική κοινωνική βάση και εκπροσώπηση. Πολιτική παιδεία και ανάγνωση. Σοβαρή συζήτηση στο εσωτερικό του κόμματος. Εκπόνηση προτάσεων όχι ως συνθήματα αλλά ως συγκεκριμένα κυβερνητικά σχέδια (σε επίπεδο που μπορεί να διαμορφωθεί ως νομοθεσία ανά πάσα στιγμή).

Η σημερινή συζήτηση και κατάσταση στον ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται στην πραγματικότητα σε αδιέξοδο: τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η Έφη Αχτσιόγλου θα εκλεγεί νέα πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό θα δημιουργήσει αρχικά μια θετική ατμόσφαιρα. Στην ηγεσία θα προστεθούν νέα πρόσωπα που θα είναι «άφθαρτα», «επικοινωνιακά» και αρκετά κοντά σε μια «μεσαία» ταυτότητα. Ωστόσο, στα μάτια των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, πρόκειται για έναν «βασιλικό δρόμο» για τη διεύρυνση της εκλογικής τους επιρροής.

Και αυτό δείχνει ακριβώς το πρόβλημα στον ΣΥΡΙΖΑ. Στον ΣΥΡΙΖΑ στην πραγματικότητα δεν έχουν ανάγκη από νέα ηγεσία. Πιο σωστά, δεν είναι η νέα ηγεσία αυτή που θα απαντήσει στο πρόβλημα. Αυτό που χρειάζονται είναι ένα νέο κόμμα. Που να συμπεριλάβει τον ΣΥΡΙΖΑ και ταυτόχρονα να τον υπερβεί. Και που να μπορέσει να συγκεντρώσει τις διανοητικές και κοινωνικές δυνάμεις που θα τον κάνουν ξανά κόμμα εξουσίας.