Η Ισπανία σε πρωτοφανή πολιτική περιπέτεια

Σε μια πρωτοφανή περιπέτεια, ακόμη και για τα δεδομένα της χώρας, έχει εισέλθει η Ισπανία μετά τις εκλογές της προηγούμενης Κυριακής.

Τα πράγματα δεν ήταν τόσο περίπλοκα ούτε την περίοδο 2016-2019, όταν χρειάστηκαν τέσσερις εκλογικές αναμετρήσεις, αλλά και πάλι δεν στάθηκε δυνατόν να εξασφαλιστεί η δεδηλωμένη, οπότε και σχηματίστηκε η κυβέρνηση μειοψηφίας Σοσιαλιστών – Podemos με ψήφο ανοχής από περισσότερο ή λιγότερο ευκαιριακούς εταίρους. Το πολιτικό σκηνικό στη χώρα είναι εντελώς κατακερματισμένο, καθώς το μεν Λαϊκό Κόμμα πρώτευσε και αύξησε τη δύναμή του, πλην όμως οι Σοσιαλιστές άντεξαν, αλλά σε σχέση με το παρελθόν υπάρχουν λιγότερες πιθανότητες να σχηματιστεί κυβέρνηση μειοψηφίας με ψήφο ανοχής. Κι αυτό διότι οι Podemos, που κατακρημνίστηκαν το 2021 στις εκλογές της Μαδρίτης και πρόσφατα στις περιφερειακές, έχουν κυριολεκτικά «ρουφηχτεί» από την αριστερή πλατφόρμα Sumar και έχουν χάσει τη δύναμή τους. Και οι δύο μεγάλοι αντίπαλοι, συντηρητικοί και σοσιαλιστές, εξακολουθούν να ελπίζουν σε εξασφάλιση ψήφου ανοχής -ακόμη και μεταξύ τους, κάτι που έχει συμβεί έστω και πρόσκαιρα στο παρελθόν-, με τη διαφορά ότι ποσοστά και έδρες δεν αφήνουν πολλά περιθώρια. Ελέω απλής αναλογικής, βεβαίως.

Στα δύο στρατόπεδα άρχισαν οι μουρμούρες. Οι «βαρόνοι» του Λαϊκού Κόμματος υποστηρίζουν ότι οι ηγέτες του κόμματος του Φέιχο έχουν εμπλακεί υπερβολικά με το ακροδεξιό κόμμα Vox, καταγγέλλοντάς το και αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο συνεργασίας μαζί του. Υποστηρίζουν ότι θα ήταν καλύτερα να αγνοήσουν το Vox και να μην του δώσουν τόση σημασία. Το Vox στην πραγματικότητα ενίσχυσε τα άλλα κόμματα για να αποτρέψει τον κίνδυνο να διεγείρει τα λαϊκά αντανακλαστικά και να ενισχύσει την ακροδεξιά. Δεν είναι μυστικό ότι η ακροδεξιά βρίσκεται σε πτώση, και μάλιστα επειδή δεν υπήρχε ανάγκη να δημιουργηθεί ένα σκιάχτρο που ο ισπανικός λαός θα ψήφιζε και θα αγωνιζόταν γι’ αυτό. Ένα άλλο πρόβλημα για το Λαϊκό Κόμμα ήταν η εξαφάνιση των Ciudadanos, που ήταν η κύρια στήριξή του. Ωστόσο, εξασφάλισαν μόνο μία έδρα. Από την άλλη πλευρά, ενώ ο Σουμάρ ήταν υπεύθυνος για τις διαπραγματεύσεις με τους Καταλανούς αυτονομιστές, το Podemos, μέσω της γραμματέως του Ιόν Μπελάρα, κατηγόρησε την αρχηγό της πλατφόρμας Ντίας ότι οδήγησε τον συνασπισμό στην απώλεια τουλάχιστον 700.000 ψήφων, επειδή δεν συμπεριέλαβε στη λίστα του τη σύζυγο του Ιγκλέσιας και υπουργό ισότητας, Ιρένα Μοντέρο. «Το ζήτημα της ισότητας δεν είναι ζήτημα προσώπου», απάντησε η Diaz, «αλλά είναι βέβαιο πως έχει δημιουργηθεί τραύμα».

Το πρόβλημα πηγαίνει πέρα από αυτό. Οι αυτονομιστές και οι εθνικιστές, που είχαν ήδη πετύχει πολλά υπό το καθεστώς Sánchez-Podemos, βλέπουν σε αυτή τη διαίρεση μια ευκαιρία για να προωθήσουν τα αιτήματά τους. Και αυτό παρά το γεγονός ότι και τα δύο καταλανικά κόμματα, που υποστηρίζουν το αίτημα περί αυτονομίας, έχουν εξασφαλίσει μόνο 14 από τις 48 έδρες και βρίσκονται σε πτώση. Τίποτα δεν θα μπορούσε να είναι πιο ειρωνικό. Τα αυτονομιστικά κόμματα είναι πιο νικηφόρα στην αποδυναμωμένη τους κατάσταση από ό,τι όταν ήταν παντοδύναμα. Ακριβώς λόγω του διχασμού που προκαλεί η απλή αναλογική, το ERC εμφανίζεται πιο διαλλακτικό απέναντι στους Junts του Κάρλες Πουτζδεμόν (για τον οποίο έχει εκδοθεί ένταλμα σύλληψης), ο οποίος δικάζεται για το παράνομο αποσχιστικό δημοψήφισμα του 2017.

Βέβαια, ο Σάντσεθ έχει αποκλείσει περαιτέρω παραχωρήσεις, δηλώνοντας πως δεν μπορεί να πάει πέρα από τα συνταγματικά όρια. Μια έμμεση απάντηση στην απαίτηση για διενέργεια νέου δημοψηφίσματος με σκοπό την ανεξαρτησία της Καταλονίας. Επομένως… αδιέξοδο! Ο βασιλιάς όρισε τον Σάντσεθ προσωρινό πρωθυπουργό και οι διαπραγματεύσεις έχουν αρχίσει. Αν δεν υπάρξει συμφωνία μεταξύ κάποιων κομματικών σχηματισμών, οι Ισπανοί θα οδηγηθούν και πάλι στις κάλπες τον Δεκέμβριο. Με δεδομένο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ υποστήριζε πως «η Ισπανία δείχνει τον δρόμο», δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως εκεί στόχευε ο κ. Τσίπρας  όταν ψήφιζε την απλή αναλογική.